محسن شریفی، روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا افزود: آیین نامه تعیین هزینه پردازش مقالات در نشریات علمی دسترسی باز امروز چهارشنبه اول اردیبهشت ماه به امضای وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رسید.
وی درباره این آیین نامه و برخی از مفاد مهم آن، گفت: در کشور ما نشریات علمی تابع مقررات داخلی همچنین ضوابط و استانداردهای بین‌المللی بوده و از نظر نوع دسترسی به شکل دسترسی باز و اشتراکی هستند.
شریفی افزود: تولید یک نشریه علمی از سوی انجمن های علمی موسسات آموزش عالی و پژوهشی دولتی یا غیر دولتی برای انجام امور اجرایی داوری و انتشار، هزینه‌های گوناگونی دارد؛ نشریات علمی نباید درصدد دریافت مبالغ نامتعارف از نویسندگان برآیند و آن را مرجع کسب و کار خود قرار دهند.
مدیر کل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری امور پژوهشی وزارت علوم با بیان اینکه چنین کاری مورد قبول نهادهای علمی و قانونی داخل و خارج از کشور نیست، درباره هزینه پردازش مقاله گفت: هزینه پردازش مقاله مبلغی است که از سوی نشریات دسترسی باز جهت هزینه های مربوط به داوری، ویراستاری، صفحه آرایی و انتشار مقاله از نویسندگان دریافت می‌شود تا مقاله ارائه شده از سوی نویسنده به شکل دسترسی باز در اختیار همگان قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: این هزینه ممکن است از سوی نویسنده موسسه یا سازمان محل اشتغال نویسنده یا تامین کننده پژوهانه پرداخت شود، همچنین هزینه پردازش مقاله به منزله حفظ حق چاپ برای مقاله نیست.
میزان هزینه پردازش مقاله
شریفی درباره میزان هزینه پردازش مقاله بیان کرد: هزینه پردازش مقاله تا پایان سال ۱۴۰۰ اعلام شده است و در سال‌های بعد در صورت نیاز، معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری تغییرات لازم را اعمال خواهد کرد.
وی با اعلام این هزینه ها، اظهار داشت: حداکثر هزینه پردازش قابل دریافت از نویسندگان به ازای هر مقاله کامل در نشریات که صاحب امتیاز آنها موسسه است ۴۰۰ هزار تومان، حداکثر هزینه پردازش قابل دریافت از نویسندگان به ازای هر مقاله کامل در نشریاتی که صاحب امتیاز آنها انجمن های علمی هستند ۵۰۰ هزار تومان، حداکثر هزینه پردازش قابل دریافت از نویسندگان به ازای هر مقاله کوتاه در نشریاتی که صاحب امتیاز آنها موسسه است ۲۰۰ هزار تومان و حداکثر هزینه پردازش قابل دریافت از نویسندگان به ازای هر مقاله کوتاه در نشریات که صاحب امتیاز آنها انجمن های علمی است ۲۵۰ هزار تومان تعیین شد.
الزامات اجرایی
این مسوول وزارت علوم درباره الزامات اجرایی هزینه پردازش مقاله، تاکید کرد: دریافت هزینه پردازش مقاله از نویسندگان بابت داوری، ویراستاری، صفحه‌آرایی و انتشار مقاله است. دریافت هرگونه وجه از نویسندگان به عناوین دیگر ممنوع است و در صورتی که نشریات علمی خارج از این آیین‌نامه، وجهی را از نویسندگان مقاله دریافت کنند تخلف محسوب شده و از فرآیند ارزیابی، رتبه بندی سالانه و فهرست نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خارج می‌شوند.
شریفی افزود: دریافت هزینه پردازش از مقالاتی که فرایند داوری را طی کرده، اما مورد پذیرش نهایی برای انتشار قرار نگرفتند، ممنوع است.
وی درباره نشریاتی که بر اساس این آیین نامه عمل نکنند، گفت: نشریات علمی که مفاد این آیین نامه را رعایت نکنند پس از بررسی در گروه نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و تذکر کتبی به نشریه، از فهرست نشریات علمی و فرایند ارزیابی سالانه حذف می شوند.
مدیر کل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری امور پژوهشی وزارت علوم ادامه داد: چنین نشریاتی نامعتبر محسوب می‌شوند و در ارزیابی‌ها هیچ امتیازی در مقالات منتشر شده در آنها تعلق نمی گیرد؛ همچنین دستکم سه سال از ورود مجدد به سامانه ارزیابی نشریات علمی منع خواهند شد.
صدور مجوز یا موافقت نامه برای دریافت هزینه پردازش مقاله
وی گفت: دریافت هزینه پردازش از نویسندگان از سوی نشریات در چارچوب این آیین‌نامه منوط به کسب موافقت شورای موسسه یا هیأت مدیره انجمن علمی است. نشریات برای دریافت موافقت با دریافت هزینه پردازش از نویسندگان مقالات باید درخواست خود را به شورای موسسه ارسال کنند؛ شورای موسسه بر اساس سیاست‌های داخلی خود و این آیین نامه در خصوص دریافت یا دریافت نکردن هزینه پردازش مقاله از نویسندگان تصمیم می گیرد.
مدیر کل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری امور پژوهشی وزارت علوم اظهار داشت: همچنین پس از بررسی درخواست هر یک از نشریات، مراتب موافقت یا عدم موافقت با دریافت هزینه پردازش مقاله را با تعیین مبلغ قابل دریافت به ازای هر مقاله بر اساس یکی از بندهای ماده ۳ این آیین نامه به نشریه اعلام می‌کند.
وی تاکید کرد: در صورت موافق نبودن شورای موسسه یا هیأت مدیره انجمن با دسترسی باز یا دریافت هزینه پردازش، دریافت هرگونه هزینه از نویسندگان ممنوع است و نشریه باید در دستورالعمل و راهنمای تدوین مقالات و سامانه خود این موضوع را قید کند که پذیرش و انتشار مقاله در نشریه بدون دریافت هزینه از نویسنده است.
به گزارش ایرنا، نشریات برای چاپ مقالات مبالغ گزافی حتی بالای ۲ میلیون تومان از صاحبان مقالات دریافت می کردند.