به گزارش ایرنا،افزایش تصاعدی سطح گلخانه‌های هرمزگان در دولت یازدهم و دوازدهم علاوه بر رویش جوانه‌های امید برای توسعه این بخش در استان، نویدبخش آینده‌ای روشن برای توسعه اقتصاد و بهبود معیشت مردم این منطقه و حتی کشور دارد.
برداشت دائمی محصول در طول سال، استفاده از زمین‌های غیرقابل کشت با استفاده از روش‌های کشت بدون خاک (هیدروپونیک)، نبود وابستگی تولید محصول با فصل و امکان تطبیق زمان تولید با تقاضای بازار از مزایای کشت گلخانه‌ای به شمار می‌رود.
پس از دوران انقلاب اگرچه توجه به بخش کشاورزی درهرمزگان شاید به اندازه مطلوب و اهداف تعریف شده نباشد اما این بخش بویژه درچند سال اخیر به عنوان یک راهبرد درسطح عالی نظام به منظور ایجاد توسعه روستایی پایدار، امنیت غذایی، ایجاد اشتغال و درآمد برای ریشه کنی فقر همواره مورد توجه بوده است.
از آنجایی که امنیت غذایی به عنوان مهم‌ترین رکن استقلال اقتصادی کشور به شمار می‌رود، لذا در استان هرمزگان باتوجه به شرایط خاص آب وهوایی تحول شگرف، گسترده و اثربخش در حوزه‌هایی مانند احیا و توسعه باغ‌ها و مزرعه‌ها، شیلات، توسعه گلخانه‌ها و بهره وری آب رخ داده است.
در قبل از انقلاب، کشت گلخانه‌ای درهرمزگان وجود نداشت اما با توجه به استقبال کشاورزان، حمایت دولت‌ها و بخش خصوصی این فضاهای گلخانه ای به تدریج در استان رونق گرفت به طوری که تا قبل از سال ۹۲ به حدود ۸۶ هکتار رسید.
هرمزگان مستعد کشت گلخانه‌ای
کارشناسان و خبرگان بخش کشاورزی معتقدند کشت گلخانه ای به دلیل تاثیر فراوان در کاهش مصرف آب و نیز افزایش بهره وری محصول و کاهش خسارت‌های بارندگی و حوادث غیرمترقبه به عنوان بهترین گزینه برای کشاورزان هرمزگان محسوب می‌شود.
علاوه بر این باتوجه به اینکه هرمزگان در بیش از ۲ دهه گذشته با کمبود آب و خشکسالی‌های طولانی مواجه بوده؛ بهترین روش برای کاهش مصرف آب و بالابردن افزایش راندمان محصول، توسعه مجتمع‌های گلخانه ای در استان می‌باشد که در سال‌های اخیر بویژه از ۲ سال گذشته طرح‌های بزرگی با حمایت دولت و همت بخش خصوصی در این زمینه به ثمر نشسته است.
کارشناسان حوزه کشاورزی می‌گویند که افزایش ۱۰ برابری تولید در واحد سطح و صرفه جویی در مصرف آب از مهم‌ترین مزایای کشت‌های گلخانه‌ای به شمار می‌رود و این بدان معناست که بهره برداران در زمین‌های با مقیاس کوچک هم قادر به تولید میزان قابل توجهی محصول هستند.
هم اکنون محصولاتی همچون فلفل‌های دلمه رنگی، گوجه فرنگی، بادمجان و خیار از جمله محصولات گلخانه‌ای استان هرمزگان به شمار می‌رود که بازار خوبی از فروش این محصولات درسطح کشور به خود اختصاص داده است.
البته مدیرکل دفتر امور گلخانه‌ها، گیاهان زینتی و قارچ خوراکی وزارت جهادکشاورزی در بازدیدی که بهمن ماه پارسال به اتفاق اعضای کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی و معاونان وزرات جهاد کشاورزی ازمناطق شرق هرمزگان داشتند خبر خوشی از اعطای مجوز کشت گلخانه‌ای آناناس به کشاورزان هرمزگانی داده است.
غلامرضا تقوی در این بازدید با اشاره به اینکه طرح زمین گرمایی در گلخانه‌ها ۳۰ تا ۴۰ درصد سبب کاهش مصرف انرژی خواهد شد، بیان کرده بود که به منظور توسعه میوه‌های گرمسیری قرار است تا کشت آناناس در غیر از مناطق پایلوت از جمله هرمزگان انجام شود.
افزایش ۳۰ برابری محصولات هرمزگان با تبدیل فضای روباز به گلخانه
سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان اعلام کرده است سالانه بیش از یک میلیون تن سبزی و صیفی در فضای روباز در استان برداشت می‌شود که با تبدیل به گلخانه به افزون بر۳۰ میلیون تن می‌رسد.
طبق اعلام این سازمان، در سال گذشته ۱۶۴ هزار تن محصول گلخانه‌ای در هرمزگان برداشت شد که ۴۰ درصد در همسنجی با پارسال بیشتر بوده است؛ علت افزایش این تولیدات نیز افزایش وسعت گلخانه‌ها به خاطر اعطای تسهیلات کم بهره، تغذیه مناسب گیاه، قیمت خوب و بازارپسندی بوده است.
شهرستان‌های بندرعباس، حاجی آباد، میناب و رودان از مناطق مهم تولید محصولات گلخانه‌ای در هرمزگان است که سالانه ۵۰ درصد از محصول برداشت شده از سطح گلخانه‌های استان به کشورهای حاشیه خلیج فارس، روسیه و آسیای میانه صادر می‌شود.
رییس سازمان جهادکشاورزی هرمزگان اذعان کرد: سطح زیرکشت محصولات گلخانه ای هرمزگان هم اکنون ۷۴۰ هکتار بوده که براساس برنامه هدف گذاری شده، یعنی تا پایان سال ۱۴۰۸ باید به پنج هزار و ۵۰۰ هکتار برسد.
علی باقرزاده همایی یادآورشد: در افق ۱۰ ساله از سال ۹۸ تا سال ۱۴۰۸ باید ۲ هزار هکتار از فضای روباز محصولات کشاورزی استان به واحدهای گلخانه ای تبدیل شود که این مهم با کمک دولت، سرمایه گذاری بخش خصوصی و همکاری کشاورزان و مردم امکان پذیراست.
وی عنوان کرد: زمان آماده‌سازی و کشت محصولات گلخانه‌ای در هرمزگان از ابتدای شهریور تا پایان تیرماه هرسال است.
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی هرمزگان نیز گفت: با تصمیم‌های صورت گرفته شده ظرفیت گلخانه‌های استان از سال ۹۴ به صورت سالانه ۴۰ درصد رشد کرده است.
مسعود گرگیج ابرازداشت: ایجاد شهرک‌های گلخانه‌ای در شهرستان‌های قشم، بندرخمیر و بندرعباس با استفاده از آب شیرین‌کن نیز در دستورکار سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان قراردارد.
این مسوول اظهارداشت: درحال حاضر نزدیک به چهار هزار هکتار زیرساخت شهرک‌های گلخانه‌ای توسط شرکت شهرک‌های کشاورزی در هرمزگان احداث شده است که ۲ هزار هکتار آن توسط بخش خصوصی اجرا می‌شود.
افزایش میل به سرمایه گذاری در بخش گلخانه‌ای هرمزگان
به دلیل جاذبه‌های مختلف در کشت گلخانه‌ای، میل به سرمایه گذاری این بخش در استان هرمزگان درحال افزایش بوده که نیاز است روند سرمایه گذاری نیز در این زمینه تسهیل شودو اکنون بخشی از مناطق مستعد بویژه در شمال، غرب و شرق استان به سمت اینگونه کشت رفته است.
استاندار هرمزگان در این راستا با تاکید بر جذب سرمایه گذار توسط دستگاه های زیرمجموعه ستاد راهبردی گلخانه‌های استان، تصریح کرد: بانک کشاورزی متولی پرداخت تسهیلات به متقاصیان احداث گلخانه در هرمزگان است.
فریدون همتی، تسهیل فرآِیند اداری برای ورود سرمایه گذاران به بخش کشاورزی در استان هرمزگان را نیز مورد تاکید قرار داد و گفت: اگر روند اداری تسهیل شود، کشاورزان و بهره برداران توانایی لازم را برای خلق یک کار بزرگ و جهادی دارند.
همتی بیان داشت: توسعه گلخانه‌ها در بخش کشاورزی از سیاست‌های محوری استان هرمزگان است و متقاضیان فعالیت در این عرصه مورد حمایت دولت قرار می‌گیرند که سال گذشته بطور جدی گلخانه‌ها فعال شد و امسال هم دراین بخش بیشتر توجه می‌شود.
نماینده عالی دولت در استان هرمزگان با تاکید بر اینکه توسعه کشت گلخانه ای را با جدیت پیگیری می‌کنیم، افزود: این اقدام با توجه به بحران کم آبی حاکم بر استان یک اقدام ضروری است و کشاورزان هم در برابر هزینه کم، سود فراوانی بدست می‌آورند.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به میزان اشتغالی که این نوع کشت (گلخانه‌ای) دارد و همچنین کیفیت خوب محصولات و بازار صادراتی، باید این نوع کشت ترویج شود.
همتی تصریح کرد: مراکز تحقیقاتی باید به عنوان پشتیبان در کنار کشاورزان و بهره برداران بخش کشاورزی باشند تا جامعه بهره بردار این بخش بتوانند از دانش روز در کشت، تولید و برداشت محصول خود استفاده کنند.
استاندار هرمزگان در ادامه بکارگیری عوامل معطل تولید از جمله ۲۵۰ هزار هکتار از زمین‌های مستعد بخش کشاورزی در استان را خواستار شد و گفت: بهره وری آب در منطقه هرمزگان بسیار حائز اهمیت است و با وجود اقدام‌های خوبی که برای افزایش راندمان و بهره وری از آب در استان صورت گرفته، باید عملیات ایجاد سدها و سازه های آبخیزداری که درچند سال اخیر با رشد قابل ملاحظه‌ای همراه بوده است، سرعت بیشتری بگیرد.
وی، یکی از ابزارهای مهم فعالان جامعه کشاورزی و شیلات را بیمه عنوان کرد و بیان داشت: یکی از نقص‌های جدی در سطح کشور و استان، آشنا نبودن کشاورزان با مزایای صنعت بیمه است و این عادی انگاری باعث می‌شود که سالیانه خسارت متعددی به جامعه بهره بردار این بخش وارد شود.
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی هرمزگان نیز از سرمایه در گردش گلخانه‌های استان به میزان ۶۰۰ میلیارد ریال اشاره کرد و گفت: بخشی از این درآمد به علت صادرات این محصولات است.
گرگیج افزود: میزان صادرات محصولات گلخانه‌ای ۱۷ هزار تُن با درآمد ارزی ۱۲میلیون دلار است.
وی اظهارداشت: نبود استاندارد در بسته‌بندی، نبود برند محصولات کشاورزی، کاهش صنایع تبدیلی و فرآوری و فعال نبودن پایانه صادرات محصولات کشاورزی مهم‌ترین مشکلات پیش روی گلخانه داران است.
رییس سازمان جهادکشاورزی هرمزگان نیز در این باره گفت: به متقاضیان راه‌اندازی گلخانه در استان، وام کم‌بهره با کارمزد چهار و ۶ درصد از محل صندوق توسعه ملی و طرح اشتغال پایدار روستایی پرداخت می‌شود.
باقرزاده همایی بیان داشت: سرمایه گذاران بخش گلخانه‌ای باید طرح‌های خود را در مرکز خدمات سرمایه‌گذاری ثبت و استعلام‌های مربوطه را از آن طریق دریافت کنند.
وی خاطرنشان کرد: به افراد متقاضی راه‌اندازی گلخانه در هر هکتار ۱۲میلیارد ریال تسهیلات پرداخت می‌شود.
طرح‌های گلخانه ای در دست اجرای هرمزگان
کشت گلخانه ای که امروزه در بسیاری از نقاط هرمزگان پیشرفت‌های خوبی داشته، رویکرد نوآورانه دولت در صنعت کشاورزی است؛ از همین رو دولت به لحاظ اهمیت تامین غذا، کشت گلخانه‌ای را مورد حمایت قرار داده است که در این خصوص شاهد افزایش سطح زیرکشت محصولات گلخانه‌های هرمزگان در سال‌های اخیر بوده‌ایم.
به همین منظور اجرای طرح‌های کشاورزی هرمزگان نیز در دستورکار دولت قرار گرفت که هشتم مردادماه سال گذشته بهره‌برداری از طرح شبکه آبیاری تحت فشار دشت میناب با سرمایه گذاری افزون بر ۷۴۰ میلیارد ریال با هدف توسعه کشت گلخانه ای در استان به عنوان یکی از سه طرح ملی وزارت جهادکشاورزی با حضور رییس جمهوری به صورت ویدئو کنفرانس انجام شد.
بهره‌برداری طرح شبکه آبیاری تحت فشار دشت میناب از این جهت برای هرمزگان اهمیت زیادی دارد که در ۲ دهه اخیر خشکسالی و کم‌آبی باعث محدودیت منابع آبی شده است.
رییس جهاد کشاورزی هرمزگان در این رابطه گفت: مرحله نخست پروژه شبکه آبیاری تحت فشار دشت میناب به عنوان یکی از بزرگترین طرح‌های کشور در راستای سیاست‌های دولت تدبیر و امید، با هدف بهره برداری بهینه از منابع آبی وتوسعه کشاورزی در اراضی ویژه کشت محصولات کشاورزی همچون بادمجان، پیاز، فلفل و هندوانه، گندم، کلزا و آفتابگردان اجرا شده است.
باقرزاده همایی اهداف مهم طرح شبکه فرعی آبیاری تحت فشار قطره‌ای شاخه شمالی دشت میناب را تامین امنیت غذایی، افزایش کارایی مصرف آب با اجرای آبیاری تحت فشار قطره ای، احیای مجدد اراضی کشاورزی در سطح منطقه میناب، بهبود راندمان آبیاری از ۳۵ درصد به بیش از ۸۰ درصد، ارتقاء بازده آبیاری به منظور افزایش بهره وری از ۲ منبع ارزشمند آب و خاک، تعادل بخشی به منابع با هدف کاهش برداشت از سفره‌های زیرزمینی، افزایش توانمندی کشاورزان با ایجاد مشارکت بیشتر با نهادهای مرتبط، افزایش سطح درآمد کشاورزان و کاهش هزینه های کارگری و افزایش اشتغال دائم را اعلام داشت.
در آذرماه پارسال نیز عملیات اجرایی گلخانه هشت هکتاری «آب کشت» (هیدروپونیک) رودان با سرمایه گذاری ۵۸۰ میلیارد ریال با حضور استاندار هرمزگان آغازشد که این گلخانه برای ۲۷۰ نفر اشتغالزایی ایجاد می کند.
گلخانه «شرکت تجارت طلایی هنگام» نخستین گلخانه هیدروپونیک در هرمزگان بوده که این روش مزایای بهتری نسبت به گلخانه‌های صنعتی گذشته دارد و باید با بهره گیری از علم در کنار تولید زمینه رشد و بهره وری بیشتر را فراهم کنند.
علاوه بر گلخانه، سالن تولید سالیانه ۱.۵ میلیون عدد نشا، سالن بسته بندی و سردخانه نگهداری محصول نیز در این مجتمع گلخانه ای راه اندازی می‌شود.
استاندار هرمزگان در این آیین توسعه آب کشت(کشت هیدروپونیک) در استان هرمزگان برای رسیدن به تولید برتر را از جمله کارهای خوب صورت گرفته در بخش کشاورزی عنوان کرد و گفت: آفت‌ها و بیماری‌های شایع در تولید محصولات کشاورزی در این نوع کشت به نسبت سنتی بسیار کمتر است و باید در این راستا اطلاع رسانی لازم صورت بگیرد.
همتی تصریح کرد: رویکرد جدیدی در استان هرمزگان متناسب با اقلیم خشک این منطقه درحال شکل گرفتن است که این رویکرد باعث رشد نسبت خوبی در توسعه فضاهای گلخانه ای شده است.
وی با اشاره به اینکه ۷۴۰ هکتار گلخانه در سطح هرمزگان وجود دارد، گفت: مجوز ۵۰۰ هکتار دیگر در استان اخذ شده و منتظر جذب منابع لازم هستیم که در صورت حمایت و ورود سرمایه گذاران، به دنبال تحقق افق ایجاد پنج هزار هکتار گلخانه هستیم.
نماینده عالی دولت در استان هرمزگان با بیان اینکه ایجاد شهرک‌های گلخانه ای بزرگ مقیاس در استان در دستورکار قرار دارد، عنوان کرد: طرح مطالعه ۲هزار هکتار از اراضی مسیر خط انتقال آب از بندرعباس به سیرجان در حال انجام است که امیدواریم با همت بلند سرمایه گذاران، گام بلندی برای جهش تولید و ارتقا درامد و رفاه مردم این مناطق برداشته شود.
همتی همچنین به سهم اندک محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی و سبد درآمد ارزی کشور، گفت: باید از همه ظرفیت‌های موجود بویژه در بخش کشاورزی برای بدست آوردن سهم در بازارها بهره کافی را ببریم.
۵۰۰ هکتار زمین مستعد کشاورزی دشت شمیل بندرعباس از ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار برای احداث گلخانه نیز از دیگر طرح‌های گلخانه ای در دست اجرای در استان هرمزگان بوده که مردادماه سال گذشته به مردم واگذار شد.
رییس سازمان جهادکشاورزی هرمزگان گفت: استفاده از آب سدها به نسبت چاه‌های موجود باعث افزایش ۳۰۰ درصدی کیفیت آب و محصولات کشاورزی تولید شده می‌شود.
باقرزاده همائی بیان داشت: با اجرای این طرح حدود یک هزار هکتار از زمین‌های دشت شمیل بهره می‌برند و به دلیل اینکه زیرساخت تجهیزات انتقال آب از سد و چاه‌ها فراهم شده است می‌توان به طور کامل همه سطح زمین‌های مستعد کشاورزی در این منطقه را محصول کشت کرد.
کشت گلخانه ای؛ تولید بیشتر هزینه کمتر
براساس آمارهای اعلام شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی کشت گلخانه‌ای نقش بسزایی در افزایش بهره وری آب دارد؛ به عنون مثال برای تولید هر کیلوگرم گوجه فرنگی و خیار در عرصه ۳۰۰-۴۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود در حالی که با انتقال کشت این محصول به فضای گلخانه می‌توان مصرف آب را به ۲۵ تا ۳۰ لیتر کاهش داد.
علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب و تولید محصول بیشتر، سلامت محصول تولیدی گلخانه‌ها و اشتغالزایی نیز از دیگر مزایای توسعه کشت گلخانه ای عنوان می‌شود و این مزایا هر کدام به خودی خود نقش بسزایی در شکوفایی بخش کشاورزی در شرایط بحرانی امروز منابع آبی دارد.
با توجه به وضعیت موجود و بحرانی بودن شرایط منابع آبی کشور و بالا بودن مصرف آب در کشاورزی سنتی، اصلاح شیوه‌های آبیاری در این بخش و توسعه کشت محصولات نیازمند به آب کمتر بسیار مورد تاکید است.
همچنین با وجود گرم و خشک بودن هرمزگان، اما این استان توانسته با توجه به چهار فصل بودن در زمینه تولیدات متنوعی از جمله محصولات باغی و کشاورزی به یکی از مناطق مهم کشور در این زمینه تبدیل شود و علاوه بر تامین نیازهای استان و سایر مناطق، در زمینه صادرات به کشورهای منطقه بویژه خلیج فارس نیز از شهرت برخوردار باشد.
هرمزگان با داشتن پنج قطب مهم کشاورزی درشرق، غرب و شمال استان درطول سال با تولید انواع محصولات کشاورزی و باغی خارج از فصل و داشتن ظرفیت‌های دروازه‌های صادراتی، نقش راهبردی در رونق تولید برعهده دارد.
همه استان‌های کشور همواره از ظرفیت‌های بندری، تجاری و بازرگانی هرمزگان بهره می‌برند و بدلیل سهل و آسان بودن و همچنین ارزانی هزینه‌ها برای صادرات محصولات خود به دنیا، راه‌های این استان را بهترین مسیر می‌دانند که این روند ادامه داشته و درسالجاری نیز بخش زیادی از محصولات کشاورزی بایستی با نگاه صادراتی به آن تولید شود.
وجود پایانه های صادراتی خاص برای صادرات محصولات تازه مثل هندوانه، خربزه، خیار سبز، گوچه، پیاز، بادمجان، فلفل و محصولات باغی سردسیری و گردمسیری از طریق بندر شهید باهنر به صورت روزانه با شناورهای محلی و تجاری از دیگر توانمندی‌های هرمزگان است.