به گزارش عصر یکشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، سید عباس صالحی در مراسم اختتامیه معرفی شبکه شهرهای فرهنگ و هنر با اشاره به سابقه شهرنشینی در جهان گفت: شهر و شهرنشینی، سابقه دیرینه‌ای دارد و در سال‌های اخیر مورد توجه مضاعف قرار گرفته است. بیش از ۸۰ درصد جمعیت جهان در شهر سکونت دارند و شهرنشینی گستره اجتماعی گسترده‌ای است. راه های گوناگونی برای مدیریت آن ابداع و عرضه شده است. با نقدهایی که در سده های اخیر به شهرنشینی وارد شده و می گوید در شهر فضا از انسان اهمیت بیشتری پیدا کرده و کمیت بر کیفیت آن سیطره دارد، محیط شهرها مکانیکی است به فضای آمران و از بالا به پایین دارد راه‌هایی برای فرهنگ سازی شهرها باید پیدا کرد.
در شاخصه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر موضوعاتی مطرح است که نمی‌توانیم بدون توضیح به آن نزدیک شویم. شهرهای خلاق فرهنگ و هنر شهرهایی هستند که کار ذهنی بر جسمی غلبه دارد، به طور نمونه شهری که مغز بر آن حکومت می‌کند فرهنگ و هنر جایگاه ویژه خواهد داشت.
وی ادامه داد: شهر خلاق فرهنگ و هنر شهری است با ایده‌های نو که فرهنگ و هنر مرکز و کانونی برای ایده‌های خلاقانه آن است تنوع و تکثر از ویژگی‌های شهرهای خلاق است؛ زیرا فرهنگ و هنر محل زایش تنوع و تکثر هستند. شهری که فرهنگ و هنر در آن حاکم باشد کیفیت زندگی در آن بیشتر است و در سطح تعداد و ارقام حرکت نمی‌کند و به عمق می‌پردازد.
عضو دولت دوازدهم فرهنگ و هنر را از عوامل ارتقای کیفیت فضای زندگی دانست و گفت: شهر خلاق شهری با هویت است که ریشه در گذشته و معنی در حال دارد ترکیب این دو هویت می‌آفریند شهری که گذشته‌ای ارجمند داشته باید در زمان حال نیز معنا بدهد و یکی از از مقومات شهرهای خلاق فرهنگ و هنر همین هویت یابی است، شهر خلاق فرهنگ و هنر برندساز و نشان ساز و دانایی محور و تجربه آموز است مرکز اصلی تولید فرهنگ و هویت است و مردم در آن حضوری زنده دارند.
در شهرهای خلاق فرهنگ و هنر حضور مردم در معابر و مجاری شهر حس می‌شود. فرهنگ و هنر در اقتصاد آن اثر دارد و هر مولفه متغیری می‌شناسیم به فرهنگ و هنر مربوط است.
شهرهای فراموش‌شده؛ آتشفشان‌های خاموش
صالحی با اشاره به برنامه‌هایی نظیر انتخاب پایتخت کتاب و شهر و روستاهای دوستدار کتاب اظهار داشت: ما دو تجربه موفق در حوزه پایتخت کتاب و روستاهای دوستدار کتاب داشتیم، این برنامه شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ماه‌های است که به ثمر نشسته اما به جستجوی راه هایی بودیم که در این وضعیت کرونایی بتوانیم برنامه اختتامیه را به خوبی برگزار کنیم.
وزیر فرهنگ در توضیح انگیزه ها برای انتخاب شهرهای خلاق فرهنگ و هنر در معاونت هنری، توضیح داد: انگیزه نخست ما تقویت تداوم حضور و زنده نگه داشتن هنر در شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر بود. ما همچون آتشفشان های خاموش، شهرهایی را داریم که هنر آنها زیر خاکستر قرار گرفته و قصد داشتیم انگیزه تداوم را در شهرهایی که صبغه هنری و فرهنگی دارند زنده کنیم. مسیر شهرهای خلاق انگیزه ادامه دادن را بیشتر می‌کند، قصد داشتیم مزیت ها را کشف و بر اساس آن طرح‌هایی برای رشد شهرها پیاده کنیم، برنامه‌هایی نظیر گردشگری، فرصت‌های اقامتی و معرفی شهرها و حضور در برنامه‌های جهانی بخشی از این مزیت هاست.
اگر مزیت های رقابتی را بازنمایی کنیم، رقابت میان شهرها به وجود می‌آید و در ادامه آن فرصت پیشرفت فراهم می‌شود. هدف گذاری سوم ما افزایش تعلق به شهر است که اگر انرژی تاریخی آنها را به حالت فعال در بیاوریم، کیفیت بودن را افزایش داده‌ایم و این موارد در ماندگاری تعلق فرد به کشور به عنوان وطن بزرگ و به شهر به عنوان وطن کوچک تاثیر دارد و شبکه شهرهای خلاق فرصتی برای خلق تعلق هاست.
صالحی ادامه داد: شهرهای فرهنگ و هنر با این نگاه در عملکرد شهری تاثیر دارد وقتی شهروندان بدانند با کسب مزیت ها افق‌های جدیدی در مدیریت شهری به وجود می آید، می توانند به پیشرفت فکر کنند. این چشم انداز روشن را حتی بخش خصوصی نیز می تواند پیدا کند. ایجاد نشاط در شهرهای است انگیزه دیگر ما بود که این کار مبتنی بر هنر انجام خواهد شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ادامه مسیر از مدیران پس از خود خواست مطالعات انجام شده را تکمیل کنند و افزود: نمی خواهیم یک کپی دست چندم از آنچه یونسکو (سازمان آموزشی و علمی فرهنگی ملل متحد) انجام داده را به عمل برسانیم، هدف ما بومی سازی و تکمیل و تکامل کارهاست فازهای بعدی می‌تواند اهداف ما را کامل کند.
وی خواهان تکمیل کتاب های منتشرشده از پژوهش‌های انتخاب شهرهای خلاق فرهنگ و هنر شد و افزود: علاوه بر تکمیل آن که در ادارات مربوط انجام می شود، در نهادهایی چون میراث فرهنگی، وزارت کشور، شهرداری ها و هر جا می خواهند در تداوم این برنامه همکاری داشته باشند باید نسخه‌ای از این اثر وجود داشته باشد که بتواند راه درست را نشان بدهد.
صالحی در پایان با اشاره به روند پژوهشی انتخاب شهرهای خلاق فرهنگ و هنر گفت: آنچه به دست آمده حاصل مبانی نظری داوری ها و مبتنی بر مسیری است که هم مطالعات نظری و هم بررسی نمونه ای داشته است. کاری که امروز انجام شده و ما به ۶۰ شهر رسیده ایم کاری بزرگ است که با ادامه کار می‌توانیم شهرهای دیگر را هم به اهداف دیگری برسانیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: این روند برای داوری نبوده بلکه به دنبال یک ادبیات نظری مشترک بوده ایم که بتوانیم در بدنه اصلی سیاست های دولتی و حاکمیتی به کار ببریم.
وی درباره تفاوت دبیرخانه شبکه های خلاق با سایر دبیرخانه ها گفت: کار دبیرخانه ها با پایان یافتن برنامه تمام می‌شود اما این دبیرخانه باید پشتیبان و هدایت کننده مسیر شهرهای خلاق باشد و رابطه پیوسته میان ۶۰ شهر ایجاد کند. شهرهایی که به عنوان برگزیده معرفی شده اند باید با دبیرخانه در ارتباط باشد. شهرهای خلاق این گونه در سیاست‌های شهری و کشوری به موضوعی جدی تبدیل خواهند شد، این عنوان صرفاً یک نشان نیست امکان پیدا کردن راهی برای دیدن از یک افق تازه است. این نشان در سال‌های آتی افقی را می‌طلبد که شبکه شهری بر اساس آن شکل گرفته است.
صالحی پیشنهاد کرد: دبیرخانه هر شب که کار خود را از همین امروز و ماه‌های پایانی معرفی آغاز کند و ارتباط روشنی داشته باشد، چون یکی از اهداف این برنامه این بوده که ظرفیت های جمعی را در اختیار بگیریم و زیرساخت ها، سرمایه‌گذاری و برنامه ریزی دبیرخانه ها برای هر شبکه اهمیت دارد.
در پایان نخستین دوره شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر به صورت مجازی و با حضور سید عباس صالحی و معاونان وزارت فرهنگ وارشاداسلامی و مدیران نهادها و سازمان های همکار معرفی شدند.
آشنایی با طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر
طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر با نگاه آمایشی و آینده نگر از سال ۱۳۹۷ در معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح و روند اجرایی آن بر پایه پژوهش و مطالعه از تیرماه سال گذشته با هدف کمک به برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار، کشف، جذب و پرورش فعالیت‌ها و پیشنهادهای نو و پایدار بومی حمایت از آنها، ساماندهی و بهره‌گیری از امکانات و ظرفیت‌های فرهنگی و هنری در سطح محلی و بومی مبتنی بر فرهنگ ایرانی ـ اسلامی، تمرکززدایی در امور فرهنگی و هنری و تقویت ظرفیت‌های مردمی در فرهنگ، توسعه اقتصاد فرهنگ و هنر و کمک به بهبود کسب‌وکارهای فرهنگی هنری و صنایع خلاق آغاز شد که بر مشارکت شهروندان، هنرمندان، تشکل ها و نهادهای هر شهر متکی است.
این طرح، ابتدا قرار بود در حوزه تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی و مد و لباس انجام شود، اما بعد از ارائه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ حوزه های سینما، ادبیات، رسانه و مطبوعات و چاپ و بسته بندی و هنرهای صناعی و سنتی هم در آن قرار گرفت و فراخوان برای ارسال اثر در تمام این زمینه ها به شهرهای مختلف کشور اعلام شد.
پس از اعلام فراخوان، کارگاه های آموزشی نیز در همه استان های کشور برگزار شد تا استان ها و شهرها با شناخت کامل از شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر طرح ها و ایده های خود را تدوین کنند.
در هر شهر، شورای برنامه ریزی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر به ریاست فرماندار و دبیری رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و با حضور نمایندگان مجموعه‌ای از دستگاه‌های فرهنگی و هنری شهرستان تشکیل و سپس دبیرخانه شهر خلاق فرهنگ و هنر در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی آن شهر راه‌اندازی شد. پس از آن، شهرها مطابق با فراخوان، نسبت به انتخاب حوزه و شاخه موضوعی اقدام کردند. هر شهر پس از امضای فرم‌های مربوطه توسط شهردار، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و نمایندگان انجمن‌های فرهنگی و هنری مرتبط، آنها را با نامه مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مربوطه، به دبیرخانه مرکزی ارسال کرد.