اگرچه تصمیم به حضور و فعالیت در ایام کرونا تصمیمی شخصی بود که برخی را به عدم حضور و فعالیت و حفظ قرنطینه واداشت اما همانند بسیاری از شاغلان همچون خبرنگاران و روزنامه نگاران که از زمان شروع بحران مشغول فعالیت و خبررسانی بودند، برنامه سازان نیز چاره ای جز حضور در عرصه و تولید نداشتند و البته که مشاغل متعددی در شیوع کرونا و روزهای بحران مشغول خدمت رسانی بودند.
برنامه سازان در این زمان طی شده که بیش از یک سال از آن گذشته است، با مسائل عدیده ای دست و پنجه نرم کردند و به تولید برنامه پرداختند. مسائلی چون ضدعفونی کردن دائمی محیط، خطر حضور مهمانان در برنامه و مضاف بر آن عدم تمایل مهمانان به حضور در برنامه و لغوهای متعدد و متکرر به دلیل ترس از ابتلا به کرونا، محدودیت تردد و چالش های برنامه سازان شبانه، ابتلای عوامل تولید به کرونا و تعطیلی یا تعویق برنامه، استرس و نگرانی دائمی بابت ابتلا به بیماری و ...
برنامه‌سازی کودک و نوجوان حوزه مغفول رسانه در ایام کرونا
محمد مسلمی بازیگر و کارگردان مجموعه‌های کودکان و نوجوان در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا و در باب موضوع کمتر مورد توجه قرارگرفته ای چون وضعیت کودک و نوجوان در ایام کرونا و نیاز خاص این رده سنی به برنامه سازی مختص خود، بیان کرد: به نظرم تولید کار در این روزها یک جهاد برای شادی مردم و به ویژه پر کردن اوقات فراغت کودکان است؛ به خصوص این‌که کودکان امروز به واسطه تعطیلی مدارس و انجام کارهای مدرسه از طریق اینترنت، بیش از گذشته با گوشی و فضای مجازی در ارتباط هستند، تحرک ندارند و مدام در حال چاق شدن هستند، استرس دارند و مشکلات بینایی پیدا می‌کنند و… همه این موارد می توانند در تلویزیون مورد توجه قرارگرفته و در قالب برنامه‌های کارشناسی به آن پرداخته شود تا این شرایط تسهیل شود.
وی افزود: با وجود این‌که شبکه‌های تخصصی مانند پویا داریم اما در روزهای کرونا غافل از این قضیه بوده‌ایم و باید تلاش‌های بیشتری در این حوزه صورت گیرد و گروه‌های مختلفی وارد شوند کار کنند؛ در بحث کرونا می‌توانیم برنامه‌های خوبی بسازیم که به یاری آنها مردم را راهنمایی کنیم و مرگ‌ومیر کمتری داشته باشیم؛ اساساً تمام موارد رعایت شیوه‌نامه‌ها و افزایش سلامت عمومی در گروی فرهنگ‌سازی است اما در این فضاها بسیار کم کار شده است.
همان اوایل زمانی که به وزارت بهداشت رفته بودم و با روابط عمومی آنها برای برنامه سازی در این مورد صحبت می‌کردم، این فقدان کار تخصصی و دیدگاه برای برنامه سازی مخصوص این ایام، برجسته بود. بحث بی‌تحرکی و استرس بچه‌ها بسیار جدی است اما بحث جدی‌تر ورود ناخواسته کودکان به فضای مجازی است که البته آثار خود را بعدها نشان می دهد و ما باید در این زمینه کار و فرهنگ‌سازی کرده و خط قرمزها را مشخص کنیم.
مسلمی تصریح کرد: ما باید برنامه‌هایی تولید کنیم که خطرات و تهدیداتی که برای بچه‌ها وجود دارد را نشان دهیم. اما امروز که باید برای این بچه‌ها کار شود، هنوز کاری صورت نگرفته است و این اهمال موضوعی است که خودش را در سال‌های آینده نشان می دهد. دلیل این کم‌کاری‌ها این است که این حوزه جدی گرفته نمی‌شود و ما منتظر هستیم که اتفاقی رخ بدهد و سپس به دنبال درمان و راهکاری برای آن باشیم. مثل زمانی که زلزله رخ بدهد و بعد زیرساخت ها را موردتوجه قرار دهیم.
امروز که این جریان درحال وقوع است دوستان فعال فرهنگی و برنامه‌سازان باید توجه داشته باشند که بچه‌هایی که امروز در معرض این پیام‌ها هستند به لحاظ فرهنگی تغییراتی را در سال‌های آینده تجربه خواهند کرد؛ وقتی این بچه ها به هزار و یک فضای جدید ورود می‌کنند و آن را تجربه می‌کنند، طبیعی است که شرایط آنان متفاوت و مستلزم بررسی است؛ و اگر امروز روی این تهدیدها علیه بچه‌ها کار نکنیم آسیب آن را در آینده خواهیم دید.
وی ادامه داد: به شخصه بارها در این‌باره صحبت کرده‌ام و بارها از طرف سازمان صداوسیما مواخذه شده‌ام که چرا این‌گونه حرف می‌زنم؛ اما باید پرسید که امروز در شبکه کودک ما چه کار شاخصی وجود دارد؟ امروز کدام قهرمان را تلویزیون ما و بچه‌ها نشان می‌دهد؟ یا کدام کار برجسته‌ای برای کودک پخش می شود؟ ما تحریم اقتصادی هستیم اما تحریم شادی و تحریم خنده نیستیم و باید این مهم را مدنظر قرار داد و این نگاه و نگرشی را لازم دارد که امیدوارم با ورود آقای شاه‌آبادی این اتفاق رقم بیفتد و اگر رقم نخورد ما با این شکل از برنامه‌سازی آسیب‌های متعددی را به بچه‌ها و خانواده‌ها وارد کرده و می‌کنیم.
امیدوارم این حوزه جدی گرفته شود؛ ما اگر مصاحبه می‌کنیم ما هم بچه‌های ایران و هنرمندان هستیم که این آسیب‌ها را می‌بینیم و دلمان به درد می‌آید؛ اگر انتقادی می‌شود فقط به این دلیل است که جریانی راه بیافتد، جریانی که به واسطه آن به کودکان توجه شود و از طریق رسانه می شود تغذیه، ورزش، روان‌شناسی و بسیاری از جنبه های زندگی کودک را مدیریت کرد تا جامعه سالمی داشته باشیم.
به مردم دروغ نگوییم که همه چیز خوب است
سلمان فرخنده مجری تلویزیون که در اوج شیوع بیماری کرونا در پاییز سال گذشته، اجرای برنامه دست در دست را بر عهده داشت در پاسخ به این پرسش که سختی های کار دوران کرونا چیست، گفت: نمی‌توانم بگویم سختی ها چقدر متفاوت است، چراکه کار کردن همیشه متفاوت و پر از سختی و اتفاقاتی است که ناگهان پیش می آید، چون انتظارش را نداری.
تنها چیزی که این دوران را متفاوت می‌کند این است که دو چیز را تجربه می‌کنیم؛ ترس از دست دادن همنوعانمان و تحمل شرایط برای از ندست دادنشان. یعنی همچنان که می‌ترسیم از دستشان بدهیم، باید تحمل کنیم آنان را از دست ندهیم.
وی فزود: در آذرماه ۹۹ بسیاری عزیزانمان را از دست دادیم به خصوص در قشر هنرمندان این فقدان برجسته‌تر بود. آدم‌هایی از بین ما رفتند که بسیاری آنها را می شناختند و بخش دیگری از مردم که سوگواری ناتمام داشتند و نتوانستند آن‌چنان که باید عزادار شوند.
بیماری و تحمل آن یک مسئله است و این‌که برنامه‌ای باید داشته باشی که هم زنده باشد و هم برای خانواده‌ها نشاط‌آور باشد موضوعی دیگر؛ این‌که باید غم آنان را بکاهی و همین‌که به آنان دروغ نگوییم و نگوییم همه چیز خوب است؛ بدانیم رفقایمان را از دست می‌دهیم ولی چاره‌ای نداریم و زندگی در جریان است و باید زندگی کنیم؛ اگر ما ناله کنیم و غصه بخوریم و به سوگواری ادامه دهیم، جریان زندگی متوقف می‌شود.
فرخنده تصریح کرد: خیلی‌های دیگری هستند که دست در دست مردم دادند و تنهایشان نگذاشتند و کنار همدیگر هستیم؛ فراموش نکرده‌ایم که بخشی از عزیزانمان در این محیط کار می کنند، دلاورانه کار می کنند و حتی از مرگ نمی‌ترسند مانند کادر درمان و کسانی که نذر مؤمنان دارند و این روزها همه جا هستند. آدم‌هایی که قوت قلب می‌دهند و خوشحال می‌شوی که می‌توانی برنامه‌ای بسازی که از این آدم‌ها حرف بزنی و آنان را به مردم نشان دهیم. حتی هنرمندانی که در این روزهایی که سختی کار دارند، می آیند و برای شما برنامه‌سازی می‌کنند.
کرونا و نگرانی‌های بی‌پایان
از سویی دیگر برخی تجربه نگرانی کارکردن در این ایام به دلیل شرایط خانوادگی خود را نیز داشتند همچنان که مسلم آقاجانزاده، تهیه‌کننده برنامه بچه محل در نشستی درباره تولید این مجموعه در ایام کرونا بیان کرده بود: داریوش فرضیایی و نعیمه نظام‌دوست نیز چون با مادرشان زندگی می‌کنند خطر کردند و با وجود سن بالای مادرشان در تولید حضور یافتند؛ سازمان باید قدر بازیگران و دست‌اندرکاران تولید این مجموعه و تمام برنامه‌هایی که در شرایط کرونا دست از کار نکشیدند را بداند.
داریوش فرضیایی هم در این باره گفته بود: هر دفعه که سر فیلمبرداری می‌رفتم اضطراب زیادی داشتم، چون اگر خدای ناکرده بیماری را به مادرم منتقل می‌کردم باید جواب یک خانواده را می دادم.
این نگرانی از بابت ابتلا و انتقال به اعضای دیگر خانواده موضوعی فراگیر بود که بسیاری از بازیگران و برنامه سازان تلویزیونی (و سینمایی) در این ایام را نگران ساخته بود. همچنان که پژمان جمشیدی بازیگر سریال زیرخاکی و سیروس میمنت بازیگر سریال نون.خ ۳ آن را به عنوان یکی از دغدغه‌های خویش در روزهای کار در بحران کرونا مطرح کردند.