شیوع ویروس کرونا باعث توقف در عرصه های مختلفی شد؛ از کاهش و توقف ارتباطات اجتماعی تا توقف و تعطیلی چرخ‌های اقتصادی. موضوعی که اگرچه از جهتی برخی مشاغل را به توقف و تعطیلی (موقت و دئمی) کشاند اما کار برخی دیگر از مشاغل را مضاعف نمود؛ کادردرمان که ویترین این حضور در میدان بودند و تلاش‌های ایثارگرانه‌شان فراموش نشدنی بود اگرچه بخش بزرگی از این حضور بودند اما تنها گروه نبودند.
مشاغل متعدد دیگری هم بودند که از زمان شیوع این بیماری به صورتی خستگی ناپذیر در این حضور اجتماعی و فعالیت در پاندمی نقش داشتند؛ از مشاغل خدمات شهری گرفته تا برنامه سازان تلویزیونی از جمله آدم‌هایی بودند که در این ایام به فعالیت مشغول بودند و تلاش کردند تا نیازهای مادی (مواد غذایی و ...) و غیرمادی (برنامه های تلویزیونی، فیلم سینمایی و ...) مردم را تامین کنند.
بی‌شک رسانه و تولیدات رسانه ای از جمله نهادهایی بود که در این ایام با فشار مضاعفی روبرو بود؛ چرا که در طول بیش از یک سال گذشته زمان های متعددی بود که مردم به قرنطینه خانگی و عدم حضور در جامعه ترغیب شدند و نیاز بود که برای آنان تولیدات تازه، با کیفیت و متناسب با شرایط جاری تولید و ساخته شود. موضوعی که سختی های خاص خود را داشت و برنامه سازان را در این دوران با چالش های متعددی روبرو ساخت.
رسانه در بحران کرونا میدان دار بود
احسان مرادی کارگردان تلویزیونی که در روزهای اوج کرونا در پاییز و زمستان سال گذشته برنامه زنده دست در دست را روی آنتن تلویزیون برده است، در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا بیان کرد: کار در این دوران بسیار سخت بود به خصوص این که در ابتدا که خیلی‌ها جدی نمی‌گرفتم و برایشان اهمیت نداشت؛ به همین دلیل در این شرایط رسانه کاری بجز این‌که به درون خود موضوع برود و از دل آن گزارش تهیه کند، ندارد؛ بر این اساس بسیاری از همکاران ما شهید شدند چراکه پا به پای کار کادر درمان در آی‌سی‌یو و بخش‌های کرونای رفتند تا بتوانند حال‌وهوای بیمارستان‌ها را منعکس کنند تا مردم بیشتر رعایت کنند، سفر نروند و...
وی افزود: زحمتی که کادر درمان در این دوران کشیده است، قابل انکار نیست اما فکر می‌کنم رسانه هم در این شرایط بحرانی در میدان بود اما کمتر به آن توجه شده و برنامه‌های زنده و سختی‌های آن‌ها کمتر دیده شده‌است.
رسانه های مکتوب، تلویزیون‌های اینترنتی، دوستانی که در تولید سریال فعال هستند و کسانی که در سینما کار می‌کنند و... به رغم سختی ای که کشیده اند و این‌که هر آنچه را در توان داشتند بر طبق اخلاص گذاشته اند اما کمتر دیده شده‌اند.
مرادی تصریح کرد: از سختی کار ما این است که از روز اول با گروه تولید مجبور بودیم به آزمایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها و بخش‌های آی‌سی‌یو برویم تا برای تلویزیون تولید محتوا کنیم؛ اما ما هم خانواده و نگرانی‌های خودمان را داریم. برای همین برنامه زنده ما که ۹۰ دقیقه است دست‌کم ۵۰ نفر فعالیت داشتند، کسانی که باید در ساعات منع تردد، تردد و برنامه را تولید کنند. این‌که ما پس از کرونا بخواهیم به کارمان برگردیم هنر نکرده‌ایم و قرار است در بحران‌ها کاری را انجام دهیم.
پخش زنده دوران کرونا بسیار متفاوت از دوران عادی است؛ در شرایط کنونی اگر کوچک‌ترین بی‌حالی را از کسی ببینیم مجبوریم که بگوییم بر سر کار حاضر نشود و این کاهش ظرفیت نفراتی که حضورشان نیاز و ضرورت است کار را بسیار سخت می‌کند و آدم‌هایی که مانده‌اند را مجبور می‌سازد تا دو برابر توانشان کار کنند؛ ضمن این‌که باید ریسک حضور بر برنامه را هم به جان خرید.
رسانه تعطیل بردار نیست
سعید ستوده‌گان مدیرکل تولیدات رسانه ای سازمان تبلیغات اسلامی هم در گفت وگو با ایرنا عنوان کرد: بسیاری از حرفه ها و هنر ها در هر جایی، بسیار تحت تأثیر کرونا قرار گرفته و بسیاری تا تعطیلی رفته‌اند اما رسانه جایی نیست که بتواند متوقف شود؛ چراکه رسانه اولین حلقه اول دسترسی مردم است؛ به همین دلیل ما باید در رسانه با شناختن محدودیت‌هایی که به دلیل کرونا ایجادشده است، توانی چند برابر توانمان را بگذاریم تا ذائقه مخاطب و نیاز او را به او برسانیم.
قطعاً کار بسیار سخت شده است؛ چرا که رسانه با حضور در جامعه و با بودن در بین مردم محتوای خودش را تولید می‌کند؛ ما نمی‌توانیم مانند بسیاری از شغل‌های دیگر در خانه بمانیم و دور کاری کنیم، این شدنی نیست چراکه تلویزیون رسانه‌ای است که باید با رعایت همه محدودیت‌ها و پروتکل‌ها کارش را انجام دهد.
وی افزود: به همین دلیل ممکن است وقفه در کار ایجاد شود، برخی از دوستان و عزیزانمان مبتلا شوند (همچنان که در این مدت دچار بیماری شدند) ولی دچار بیماری شدن افراد تیم نباید به کار ضربه بزنند چراکه مردم منتظر هستند. به همین دلیل کار بسیار سخت شده است اما ما کوتاه بیا نیستیم
چالش دائمی برنامه‌سازان در ایام کرونا
سیدمحمدحسین پورفاضلی تهیه کننده برنامه پنجره باز (برنامه ای که با مشارکت مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ایام کرونا ساخته و پخش شد) در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا و با اشاره به مشکلات تهیه کنندگان و برنامه سازان در ایام کرونا، بیان کرد: اولین و ساده‌ترین مشکلی در این دوران مرتبط با مهمانان برنامه بود؛ داشته‌ایم افرادی را که به دلایل مختلف در زمانی نزدیک به شروع برنامه، تماس گرفته و برنامه را کنسل کرده اند یا به برنامه می‌آیند و پس از ضبط برنامه و فردای آن روز تماس می‌گیرند که علائم داشته‌ایم و وقتی تست داده‌ایم مثبت بوده است. این شاید یکی از ترسناک‌ترین مواجهه‌های ما در دوران کرونا است به دلیل این‌که این فرد روز قبل در برنامه و در بین عوامل تولید بوده است.
مشکل برنامه‌سازان در دوران کرونا، مشکلی جدی است؛ به دلیل این‌که کادر درمان دست‌کم به صورت حداقلی تجهیزات مقابله با این ویروس ناشناخته را دارد اما برای یک برنامه‌ساز، فیلم‌بردار و تهیه‌کننده حداکثر تجهیزات یک ماسک است.
وی افزود: چون برنامه ما خارج از سازمان صداوسیما تهیه و تولید می‌شد، میهمانانی که در این برنامه حضور پیدا می کردند این نگرانی و دغدغه را داشتند که آیا در محیطی که قرار است برنامه تولید شود، تمهیدات لازم اندیشیده شده، ضدعفونی محیط، بحث تهویه هوا و سایر پروتکل‌ها رعایت شده است؟ ضمن این‌که ما در بودجه‌ای که چند ماه پیش برای این برنامه پیش‌بینی کردیم، هزینه تجهیزات مقابله با کرونا را لحاظ نکرده بودیم، در صورتی که امروز مجبور هستیم که مواردی چون ماسک، ضدعفونی کننده‌ها را تهیه کنیم.
تهیه کننده برنامه پنجره باز در ادامه و در تشریح مشکلات متعدد برنامه سازی در دوران کرونا خاطرنشان کرد: مشکل دیگری که برای برنامه سازان در ایام کرونا وجود دارد این است که در برنامه‌های تولیدی همانند برنامه ما، وقتی مهمان‌ها را هماهنگ می‌کنیم و پس از آن طرح منع تردد اعمال می شود، مهمان‌هایی که از شهرستان هستند خودبه خود کنار می‌روند؛ بر این اساس عمده مهمان‌های ما از تهران حضور پیدا می‌کنند و این بازخورد را می‌گیریم که چرا مهمان‌های ما همه از تهران دعوت شده‌اند؟ درصورتی که ایام کرونا ما را در این شرایط قرار داده آن هم در زمانی که منع آمدوشد وجود دارد.
البته بر این مشکل باید افزود که بسیاری از مهمان‌ها خودشان ریسک این سفر را قبول نمی‌کنند و حاضر نمی‌شوند که در برنامه حضور پیدا کنند. این مشکلی است که ما در پنجره باز بشدت با آن مواجه بوده‌ایم و چیزی حدود بیش از ۳۰ درصد از میهمان‌هایمان، میهمان‌هایی بوده‌اند که به دلیل حضور نیافتن شخصی دیگر در برنامه، از تهران جایگزین شده‌اند. ضمن این‌که میهمانانی هم که در برنامه حضور پیدا کردند با به جان خریدن ریسک‌های متعدد این کار را انجام دادند.
پورفاضلی در انتها یادآور شد: مشکل دیگر ما این است که به دلیل این‌که برنامه در حوزه سلامت و بهداشت است مهمانانی که در این برنامه حضور پیدا می‌کنند، مستقیماً با شرایط کرونایی در ارتباط قرار دارند. پزشکانی که از بیمارستان‌ها، مطب ها و محیط هایی که با بیماران کرونایی در ارتباط است، در برنامه حضور پیدا می‌کنند. این دغدغه و نگرانی را برای عوامل تولید ایجاد می‌کند که با افزایش ریسک ابتلا به بیماری مبادا خانواده‌هایشان را در معرض این بیماری قرار دهند.
البته این شرایط نکات مثبت هم داشته‌است؛ مثلاً همین رعایت مسائل و موازین بهداشتی باعث نوعی از آراستگی و رعایت بهداشت شده‌است و شاید خود این رعایت و بهداشت باعث شود در آینده این رفتارها ملکه ذهن شود.
این تهیه کننده تصریح کرد: متأسفانه مجری برنامه ما (آرش ظلی پور) دربازه زمانی اواخر مهر ماه دچار بیماری شد و برنامه برای دو هفته به تعویق افتاد و ضبط برنامه که قرار بود اوایل آبان شروع شود، عملاً اواخر آبان شروع شد. این مبتلاشدن افراد و نگرانی از بابت سلامتی عوامل تولید برنامه، دغدغه ای است که در این ایام همواره با تهیه کنندگان و برنامه سازان است.