در مقطع زمانی کنونی که ایران در مواجهه با ایالات متحده وضعیت حساسی را سپری می‌کند و پس از سال‌ها تحریم‌های همه‌جانبه با مقاومت مردم و دیپلماسی صحیح، دولت جدید امریکا به رغم تعلل‌ها و وقت‌کشی‌های اولیه در آستانه تن دادن به خواست ایران برای احیای برجام قرار دارد، افرادی می‌خواهند از دلسوزی‌ها و صداقت وزیر خارجه در گفت‌وگویی درونی علیه خود او بهره برده و موضع ایران را تضعیف کنند. یک روز پس از انتشار فایل صوتی محرمانه محمد جواد ظریف، روزنامه ها و رسانه های اصولگرا و اصلاح طلب به بررسی این فایل و ابعاد آن پرداختند که در ادامه به مهم‌ترین آنها پرداخته شده است.
رسانه‌های اصلاح‌طلب
انتشار فایل صوتی محرمانه و حملات تندروها، به تقویت موقعیت ظریف منجر خواهد شد
خبرگزاری ایلنا به گفت وگو با غلامرضا ظریفیان تحلیلگر سیاسی اصلاح‌طلب پرداخت و آورد: بخشی از حرف‌هایی که از جانب آقای ظریف در این مصاحبه بیان شده، پیش از این هم در محافل سیاسی وجود داشته و حرف تازه‌محسوب نمی‌شود اما طبیعی است که وقتی این مسائل توسط کسی که سکاندار وزارت امور خارجه کشور است، مطرح می‌شود، اهمیت پیدا می‌کند و حجم بسیار زیاد بازتاب‌ها و واکنش‌های داخلی و خارجی که نسبت به این فایل صورت گرفت، نشان دهنده اهمیت بسیار زیاد آن است. همین بازتاب‌های بسیار گسترده، حکایت از این دارد که وقتی نکاتی با این صراحت مطرح می‌شود آن هم در شرایطی که عموماً اهالی سیاست که آقای ظریف را می‌شناسند، می‌دانند که ایشان از نظر ادب، رفتار، گفتار و در نوع احترامی که نسبت به افراد قائل می‌شوند، چه شخصیتی دارند. اما خب همین موضع‌گیری‌ها از زبان آقای ظریف آن هم در این شرایط که در آستانه انتخابات هستیم و مذاکراتی که در حال انجام است، یک فضای دیگری رقم زد و به یکباره به صدر اخبار آمد و منجر به بازتاب های بسیار گسترده شد.
هنوز زود است که بتوانیم علت و چرایی انتشار این فایل در این مقطع زمانی را تحلیل کنیم، چرا که اول باید منشاء این اتفاق شناسایی شود. علت هم این است که چنین حرف‌هایی یا شاید شبیه به آن پیش از این هم از سوی آقای ظریف مطرح شده بود اما این بار صحبت‌های خود برای ثبت در تاریخ شفاهی بیان کرده بودند و طبیعتاً هم قرار نبوده که این صحبت‌ها به این زودی منتشر شود و آن برای ثبت در تاریخ گفته است. اینکه در این شرایط که بحث احیای برجام مطرح است و این احتمال می‌رود که برخی تلاش کنند که این مساله را برهم بزنند و مشکلاتی برای آن به‌وجود بیاورند، اهمیت این مواضع و صحبت‌ها را دوچندان می‌کند.
فایل صوتی ظریف و احتمالات منطقی!
روزنامه آرمان ملی یادداشتی به قلم احمد زیدآبادی روزنامه‌نگار و فعال سیاسی منتشر کرد و نوشت: برای کسانی که سیاست رسمی جمهوری اسلامی در خاورمیانه را از نزدیک دنبال کرده‌اند، مصاحبه دکتر ظریف با سعید لیلاز که به رسانه‌ها درز پیدا کرده است، نکته شگفت‌انگیز و محرمانه چندانی ندارد. نوع لحن و بیان ظریف در آن مصاحبه نیز خیلی غریب نیست، زیرا ماجرای قهر او پس از دعوت بشار اسد به تهران به روشنی نشان داد که نقش وزیر خارجه در سیاست منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی تا چه میزان است و او خود تاچه‌اندازه از این نقش ناراضی و عصبانی است. فایل این مصاحبه نیز طبعاً از نوع اسناد محرمانه یا فوق‌محرمانه یا سری نبوده است که لازم آید در گاوصندوقی دست‌نیافتنی نگهداری شود، زیرا راز مگویی در آن افشا نشده و کم و بیش شبیه بسیاری از مصاحبه‌هایی است که عموم مسئولان کشور از جناح‌های مختلف با روزنامه‌نگاران انجام می‌دهند و در آخر هم تاکید می‌کنند در صورت انتشار، فلان واژه یا جمله یا عبارت از آن حذف شود! با این همه، مصلحت‌سنجی‌های رایج در نظام جمهوری اسلامی، ایجاب می‌کرد این مصاحبه در شرایط کنونی بدون‌حذف برخی عبارات آن، انتشار علنی پیدا نکند که پیدا کرده است.
ظریف و دکمه آخر پیراهن دیپلماتیک
روزنامه همدلی یادداشتی به قلم محسن رفیق روزنامه‌نگار منتشر کرد و نوشت: افشای یک مصاحبه غیرقابل انتشار محمدجواد ظریف سبب هویدا شدن فشار پنهان شده در پشت آن خنده‌های همیشگی و گاه تصنعی شده است. اتفاقی که شاید بیشتر از آن که با هدف مطرح شدن ظریف در فضای انتخاباتی یا برون‌ریزی دستگاه دیپلماسی تحت امر او در آخرین ماه‌های عمر آن باشد، حامل موضع‌گیری دولتی است که در این دوره تقریبا ۸ساله، همواره با دست‌اندازی‌های ایجاد شده، توسط قوای دیگری روبه‌رو بوده و البته هیچ‌گاه توان مقابله با آنان را نداشته است. فارغ از شخص رئیس جمهور که همواره از وجود این موانع سخن گفته است، این دولت با مجموعه‌ای روبه‌روست که به عنوان نمونه وزیر خارجه آن، امکان اعمال برنامه‌های خود و دستورات رئیس جمهور را ندارد، وزیر ارتباطات آن از چگونگی فیلتر شدن شبکه‌های مجازی بی‌خبر است، وزیر بهداشت آن توان ایجاد محدودیت در تعطیلات نوروزی را نداشته و در نهایت با آمار چند برابری مرگ‌های کرونایی روبه‌رو می‌شود. یا رئیس سازمان محیط زیستی که آلودگی حاصل سوخت مازوت را فریاد می‌زند و در عین حال اعتراف می‌کند که توان مقابله با تصمیم مسوولان دیگر برای حذف آن را ندارد. در مقابل این مشت‌های نمونه خروار، صدا و سیما، برخی نهادهای پرقدرت نظامی و اقتصادی و همچنین تریبون‌های پر قدرت آنان، صف بسته‌اند تا با یکه‌تازی در میدان سیاست و اقتصاد، عملا قدرت دستگاه اجرایی را به سخره بگیرند.
روح هاشمی در کالبد ظریف!
روزنامه آرمان ملی یادداشتی را به قلم محمد محمودی تحلیلگر مسایل سیاسی منتشر کرد و نوشت: آیت‌الله هاشمی یک‌تنه حریف تندروها بود. البته نه با بوکس که با شطرنج. افراطی‌ها سال‌ها به هاشمی مشت می‌زدند تا از پا بیفتد. ولی او یک حرکت می‌کرد و آنها «مات» می شدند!. مثلا ۸ سال در دولت احمدی‌نژاد با همدستی صداوسیما، هاشمی را کوبیدند و سانسور کردند تا حذف شود!. آخرش چه شد؟. آیت‌ا... ماندنی شد و تنها یک کلیدواژه ساخت و تمام. «جریان انحرافی» شد یادگار ابدی هاشمی، برای احمدی‌نژاد و حامیانش. تازه قضیه به اینجا هم ختم نشد. زور احمدی‌نژاد هم که به حذف هاشمی نرسید، گفتند «رد صلاحیتش» کنیم شاید از اعتبار بیفتد. چه حاصل شد؟. از اعتبار هاشمی که کاسته نشد، هیچ، دوصدچندان هم افزوده شد نزد مردم. آیت‌ا... هاشمی در پیرانه‌سری تمام امتحان‌های سخت را پس داد. برای چه؟. برای فردای بعد از خود. تا دیگر کسی از صدای بلند تندروها نترسد. تا اگر بساط بدگویی‌ها جمع نمی‌شود، لااقل بازار حق‌گویی‌ها کساد نشود!. آیت‌ا... هاشمی، استاد انتخابات بود؛ استاد چیدن زمین‌بازی. استاد برهم زدن بازی تندروها. نزدیک‌ترین نمونه‌اش انتخابات ۹۴ بود. همین شش سال قبل. تندروها می‌خواستند انتخابات، معیشتی شود تا انتخابات خبرگان، به حاشیه رود. اما آیت‌ا... با دو تا گفت‌وگو کاری کرد که «خبرگان مردم» اصل شد و شعارهای معیشتی به حاشیه رفت!. این چند جمله از جهت آن ذکر شد، که به اهمیت حرفهای جدیدالانتشار ظریف بپردازم؛ حرف‌هایی که قطعا محل انتشارش جای گلایه دارد.
چه کسی افشا کرد چه کسی سود برد؟
روزنامه شرق در گزارشی به بررسی جنجال بر سر فایل صوتی محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه پرداخت و نوشت: اینکه چه کسی یا کسانی فایل صوتی مصاحبه ظریف با سعید لیلاز را که در تاریخ ششم اسفند منتشر شد، افشا کرده و به دست رسانه فارسی‌زبان خارج از کشور رسانده، کم‌کم به این سمت می‌رود که چه کسی یا کسانی یا جریانی از افشای این گفت‌وگو سود می‌برند. همین مسئله به یک دعوا بین حامیان و مخالفان ظریف در داخل و فضای مجازی تبدیل شده است. آنها که محتوای سخنان ظریف را محرمانه و افشای برخی موارد و مسائل را امنیتی دانسته‌اند، دولت را متهم می‌کنند که باز به نفوذی‌ها امکان جولان داده است.
تخریب در میانه مذاکره
روزنامه اعتماد یادداشتی به قلم مهدی ذاکریان منتشر کرد و نوشت: صحبت‌های وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگویی که بدون خواست و تمایل او منتشر شده، از سر دلسوزی و از سر دردمندی برای پیشرفت ایران مطرح شده، چیزی جز خواست ارتقای حقوق ملت و وضعیت کشور در آن دیده نمی‌شود. در چنین فضایی که فرد دردمندانه، حرفهای و بدون پرده مشکلات و مسائل جاری کشور را مطرح می‌کند، هدف و انگیزه از بیان این مسائل، انتشار آنها نیست بلکه انتقال مشکلات و دشواری‌ها به منظور اصلاح وضعیت ایران است. کسانی که به این فایل صوتی دسترسی داشته و آن را منتشر کرده‌اند، نه از سر همدلی با محمدجواد ظریف که از سر فرصت‌طلبی و سوءاستفاده از بیان مشکلات و چالش‌ها از زبان وزیر خارجه در گفت‌وگویی که قرار بر انتشار آن نبود، اقدام به انتشار محتوای این مصاحبه کرده‌اند تا وزیر خارجه را تحت فشار قرار دهند. در مقطع زمانی کنونی که ایران در مواجهه با ایالات متحده وضعیت حساسی را سپری می‌کند و پس از سال‌ها تحریم‌های همه‌جانبه، با مقاومت مردم و دیپلماسی صحیح، دولت جدید امریکا به رغم تعلل‌ها و وقت‌کشی‌های اولیه در آستانه تن دادن به خواست ایران برای احیای برجام قرار دارد، کسانی می‌خواهند از دلسوزی‌ها و صداقت وزیر خارجه در گفت‌وگویی درونی علیه خود او بهره برده و موضع ایران را تضعیف کنند. دانستن حق مردم و حق ملت است و اگر مشکلاتی در کشور وجود دارد بهتر آن است که با مردم مطرح شود. ثبت این گفت‌وگو برای تاریخ نیز از باور دکتر محمدجواد ظریف به این حق ناشی می‌شود و او می‌خواست مردم بدانند کسی که با رأی مردم وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی شده در مسیر خواست و منافع آنها گام برداشته است.
نگران تاریخ نباشید/ نگران خدا و مردم باشید
خبرگزاری ایسنا به بازتاب واکنش محمد جواد ظریف در واکنش به حواشی این روزها پرداخت و آورد: وزیر امور خارجه کشورمان با انتشار صوتی از سخنان گذشته خود در صفحه اینستاگرامش تاکید کرد : «من معتقدم کار برای تاریخ نکنید چون خطاب به تاریخ دارم می‌گویم خیلی نگران تاریخ نباشید نگران خدا و مردم باشید.»
رسانه‌های اصولگرا
اظهارات ظریف ماهیت تفکر او را روشن کرد
خبرگزاری فارس به گفت وگو با حسینعلی شهریاری نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی پرداخت و آورد: کسی که مطالبی را مطرح می‌کند و آنها را ضبط می‌کند باید این انتظار را هم داشته باشد که این فایل و محتوا بالاخره روزی منتشر می‌شود. این که عنوان می‌کنند این فایل صوتی ربوده شده و در اختیار بیگانگان قرار گرفته نشان دهنده وجود افراد نفوذی در مجموعه وزارت خارجه است. البته انگیزه‌های انتخاباتی هم در پس پرده این رفتارها و اقدامات وجود دارد.
نشست کمیسیون امنیت ملی با ظریف درباره اظهارات اخیرش
خبرگزاری فارس به گفت وگو با حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس پرداخت و آورد: کمیسیون امنیت ملی در نشستی با حضور شخص وزیر این موضوع را مورد رسیدگی قرار می‌دهد. اظهارات اخیر وزیر امور خارجه برخلاف مصالح و منافع ملی کشور بود.
عاملان انتشار فایل صوتی ظریف به دنبال دوقطبی‌سازی هستند
خبرگزاری مهر به گفت وگو با حجت‌الاسلام نصرالله پژمانفر رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی پرداخت و آورد: کسانی که این فایل صوتی را پخش کردند، بهتر است پاسخ دهند که آیا این اقدام به نفع معیشت مردم است؟ این کار چه سودی دارد؟ کسانی این فایل صوتی را پخش کردند که کارنامه ناموفقی در حوزه ارائه خدمت مردم داشتند. فصل انتخابات است و این افراد چون کارنامه موفقی ندارند، فرافکنی می‌کنند و با طرح این مباحث به دنبال دوقطبی‌سازی هستند.
روزنامه کیهان در گزارشی به تحلیل انتشار فایل صوتی محمد جواد ظریف پرداخت و نوشت: درز فایل صوتی آقای ظریف(مصاحبه مثلا محرمانه! با «مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری») اعتراض‌های بسیاری را موجب شد. آقای ظریف حتی در پیشبرد همان برجام هم، سر تا پا مدیون سلیمانی است. دولت اوباما به موازات پیشبرد مذاکرات، سرطان شوم داعش را تا پشت مرزهای ایران کشانده بود و اگر سردار سلیمانی با هوشیاری و شجاعت، سر افعی را نمی‌زد، زهر قاتل آن می‌توانست تیم مذاکره‌کننده را پای میز مذاکره فلج کند.
روزنامه وطن امروز در گزارشی و در واکنش به انتشار فایل صوتی محمد جواد ظریف از آن با عنوان تکرار پروژه انتخاباتی امنیتی ـ سیاسی یاد کرد و نوشت: کمتر از ۲ ماه به آغاز انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم باقی مانده است. در این شرایط، جناح‌های سیاسی کشور منفعل‌تر از هر زمان دیگری به دنبال طراحی کمپین انتخاباتی خود هستند. در حالی که وجود احزاب، گروه‌ها و ائتلاف‌های سیاسی، اساسا برای ارائه اصول و مبانی آنها از یک سو و دیدگاه‌های آنها نسبت به مسائل و مشکلات کشور و راه‌حل آنها مبتنی بر همین اصول و مبانی است، احزاب نیم‌بند و گروه‌های سیاسی بی‌رمق کشور، مسیر معکوسی را طی می‌کنند. در حقیقت، به جای آنکه مبتنی بر یک ایدئولوژی و راهبرد مشخص به بهترین نامزد مورد نظر خود رسیده و او را به جامعه معرفی کنند، در تلاشند مبتنی بر ظرفیت رأی‌آوری چهره‌های مشهور سیاسی و حتی غیرسیاسی، فردی رأی‌آور و تا حدی حرف‌گوش کن را یافته و او را به عنوان نامزد مورد حمایت خود در انتخابات معرفی کنند.
روزنامه صبح نو به گفت وگو با ابراهیم متقی کارشناس مسایل بین‌الملل پرداخت و نوشت: فکر می‌کنم که مفهوم دیپلماسی و سیاست خارجی در تحلیل آقای ظریف با یکدیگر تداخل پیدا کرده است. وقتی ما می‌گوییم دیپلماسی یعنی اینکه دیپلماسی ابزار سیاست خارجی است و وقتی صحبت از سیاست خارجی می‌کنیم، سیاست خارجی محور تلاش یکState برای تأمین منافع ملی و حداکثر سازی قدرت ملی محسوب می‌شود. در حالی که سیاست خارجی ایران همانند هر کشور دیگری طیف گسترده‌ای از بازیگران را در بر می‌گیرد و آن بازیگران هستند که می‌توانند نقش‌های مختلفی را برای تأمین منافع ملی اتخاذ کنند. مفهوم میدان، نکته بعدی است که باید به آن پرداخت؛ مفهوم میدان اتفاقا واژه بسیار آشنایی با ادبیات سیاسی و راهبردی جامعه ایرانی است. مفهوم میدان با میدان داری ارتباط پیدا می‌کند.