به گزارش ایرنا به دنبال اعمال تحریم آمریکا علیه روسیه در اواسط ماه گذشته میلادی که ۱۰ دیپلمات این کشور را تحریم کرد، کشورهای چک، استونی، لیتوانی، لهستان، بلغارستان، اسلواکی و ایتالیا اقدام به اخراج دیپلماتهای روس کردند و روسیه نیز متقابلا به همان تعداد و بعضا بیشتر اقدام به اخراج دیپلمات های این کشورها کرد.
تیرگی روابط روسیه و اتحادیه اروپا که مهم ترین شریک تجاری روسها محسوب می شود بر همه حوزه های همکاریهای دو طرف سایه انداخته است و این وضع روابط بین مسکو و بروکسل (مرکز اداری اتحادیه اروپا) بی سابقه است.
تشدید خصومت اروپا با روسیه از موضوع ناوالنی آغاز شد که روسیه را به مسمومیت وی متهم کردند و و سپس علت تنش و جنگ اخیر دونباس هم روسیه اعلام شد و دست آخر هم پراگ انفجارهای سال ۲۰۱۴ در چک را به مسکو نسبت داد.
اوضاع نسبتاً اسفبار روابط روسیه و اتحادیه اروپا به تحریم هایی در رابطه با زندانی شدن الکسی ناوالنی، وبلاگ نویس مخالف منجر شد و اوضاع به جایی رسید که سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، به طور کلی به قطع احتمالی روابط با اتحادیه اروپا اشاره کرد.
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در سفر اخیر خود به چین اظهار داشت؛ روسیه دیگر با اتحادیه اروپا ارتباط ندارد. "کل زیرساخت های این روابط با تصمیمات یک جانبه بروکسل از بین رفت.
اروپا این روابط را قطع کرد و به سادگی تمام مکانیزم هایی را که سالها ایجاد شده بود از بین برد.
البته تنش میان روسیه و کشورهای غربی از زمان روی کار آمدن جو بایدن رئیس جمهور آمریکا و افزایش فشارها به مسکو تشدید شده است.
تهدید به کنار گذاشتن روسیه از سوئیفت
پارلمان اروپا هفته گذشته قطعنامه دیگری را با اکثریت آرا علیه روسیه تصویب کرد که دلیل آن به وخیم تر شدن شرایط در اوکراین، "پرونده ناوالنی" و رسوایی دیپلماتیک در روابط روسیه و جمهوری چک در مورد انفجار انبارهای نظامی در سال ۲۰۱۴ برمی گردد.
این قطعنامه پیشنهادهای تحریمی ریشه ای را علیه روسیه بیان کرد به این معنا که در صورت تشدید درگیری در دونباس، روسیه را از سوئیفت خارج و واردات منابع انرژی را هم از این کشور متوقف خواهد کرد.
مقابل به مثل روسیه
روسیه هم روز گذشته (جمعه) در جریان اقدامات متقابل تحریم اتباع روسی، «دیوید ساسولی» رئیس پارلمان اروپا و هفت شخص دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا و نمایندگان ساختارهای رسمی این اتحادیه را در فهرست سیاه قرار داد.
وزارت امور خارجه فدراسیون روسیه در پاسخ به تحریم های اروپا در ۲ و ۲۲ مارس سال جاری علیه شش شهروند روسی، هشت شهروند از کشورهای عضو اتحادیه اروپا و نمایندگان ساختارهای رسمی اتحادیه اروپا را در فهرست تحریم های خود وارد کرده است.
بر اساس محدودیت های مسکو، «دیوید ساسولی» رئیس پارلمان اروپا، «ورا یوروا» معاون رئیس کمیسیون ارزش ها و شفافیت اروپا و سایر مقامات بودند. اتحادیه اروپا قبلاً گفته بود که حق تلافی جویی را برای خود محفوظ می داند. محدودیت های اعمال شده توسط روسیه در پاسخ به تحریم های اتحادیه اروپا علیه چندین مقام ارشد روسیه در پرونده الکسی ناوالنی بود.
البته جوزپ بورل، رئیس دیپلماسی اروپا هم تحریم های روسیه علیه هشت مقام اتحادیه اروپا را غیرقابل قبول و بی اساس می داند.
وی گفت: "اقدامات روسیه مانع ادامه حمایت از حقوق بشر، دموکراسی و قوانین بین المللی اتحادیه اروپا و پیگرد قانونی مسئولین نقض حقوق بشر نخواهد شد. این تصمیم که مستقیماً علیه اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن است، غیر قابل قبول و فاقد هرگونه مبنای قانونی و غیر منطقی است. "
طبق گفته بروکسل، روسیه "به جای تلاش برای تغییر مسیر منفی" روابط دوجانبه "راه مقابله را انتخاب کرد. آقای بورل با افرادی که در لیست تحریم های روسیه قرار دارند ابراز همبستگی کرد.
هدف از تحریم های اروپا علیه روسیه از دیدگاه مسکو
به گفته ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه تحریم های اروپا با دانش و تشویق آمریکا که علاقه خود را برای تبدیل دوباره اروپا به صحنه رویارویی پنهان نمی کند، اعمال می شود. وی تصریح کرد هدف تحریم های اروپا، بازدارندگی پیشرفت روسیه به هرقیمتی است.
ساچفکو یک پژوهشگر آکادمی علوم روسیه هم بر این باور است که دلیل خصومت غرب با روسیه این است که مسکو به پا خاسته تا خودش را به عنوان مرکز مستقلی در سیاست جهانی تثبیت کند و نمی خواهد برادر کوچک غرب باشد و بر اساس قواعدی که غرب تدوین می کند بازی کند.
از خصومت و قطع ارتباط، روسیه ضرر می کند یا اروپا؟
از نظر برخی تحلیلگران با قطع روابط روسیه و اتحادیه اروپا هر دو طرف دچار خسارت خواهند شد.
ساچفکو یک پژوهشگر آکادمی علوم روسیه در مقاله ای نوشت این اروپا است که از قطع روابط با روسیه متضرر می شود زیرا از منابع عظیم انرژی و کشاورزی روسیه محروم خواهد شد.
اما گورگ میرزایان روزنامه نگار و دانشیار دانشگاه دولتی مسکو نظری مخالف دارد و معتقد است روسیه نباید راه دشمنی را با اروپا در پیش بگیرد چرا که در دراز مدت از نظر اقتصای و سیاسی در مقابل اروپا ضعیف خواهد شد.
وی در گفت و گویی تلفنی با ایرنا می گوید مهم نیست که برخی از وطن پرستان روسی از روی احساس چه می گویند چرا که درگیری با اتحادیه اروپا برخی از مشکلات را برای فدراسیون روسیه به ارمغان می آورد.
وی اتحادیه اروپا را همسایه و بزرگترین شریک تجاری عنوان کرد و گفت: بدون سازش با اروپا، حل تعدادی از درگیری ها در اوکراین و مولداوی دشوار است.
گورگ میرزایان افزود: اختلاف روسیه و اروپا از تعمیق تضادهای آمریکایی-اروپایی جلوگیری کرده و منجر به تقویت موقعیت ایالات متحده در جهان می شود.
علاوه بر اینها به گفته این روزنامه نگار این اختلاف موقعیت مسکو را در مذاکره با سایر قدرت ها نظیر ترکیه تضعیف می کند.
وی با یادآوری اینکه خود سرگئی لاوروف وزیر امورخارجه روسیه هم گفت که از بین بردن زیرساخت های روابط بین مسکو و بروکسل "به طور عینی منجر به این واقعیت می شود که روابط ما با چین سریعتر از آنچه از روابط با کشورهای اروپایی باقی مانده است توسعه می یابد " اظهار داشت: این اختلاف به شدت توانایی پکن را برای قرار دادن فشار بر مسکو و نفت و گاز و مسائل اقتصادی و فناوری بیشتر می کند.
در عین حال ولفگانگ ایشینگر، دیپلمات آلمانی، رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ گفت که برخی از کشورهای اروپایی نیاز به محافظت در برابر روسیه دارند و همان زمان هم افزود که "یک معماری امنیتی پایدار برای اروپا" فقط با مشارکت فدراسیون روسیه قابل ایجاد است.
وی در گفت و گو با نشریه آلمانی «Passauer Neue Presse» تأکید کرد که بهبود روابط اروپا با مسکو به زمان نیاز دارد. ایشینگر گفت که اقدامات قهری از جمله تحریم ها، می تواند به تغییر ذهنیت روسیه کمک کند. این دیپلمات خاطرنشان کرد که این اقدامات لزوماً باید با پیشنهاد گفت و گو مرتبط باشد.
آغاز اختلافات روسیه و اتحادیه اروپا به چه زمانی برمی گردد؟
تنش ها و اختلافات بین روسیه و اتحادیه اروپا از سال ۲۰۱۴ و با روی کار آمدن دولت غرب گرا در کی یف و سرنگونی حکومت نسبتا طرفدار کرملین در اوکراین آغاز شده و تشدید شد.
روسها هیچگاه نقش اروپا در سرنگونی حکومت ویکتور یانوکوویچ در اوکراین که سیاستمداری متمایل به روسیه بود را فراموش نمی کنند و در مناسبت های مختلف این موضوع را به طرف های اروپایی یادآوری می کنند.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه ماه گذشته در دیدار با نمایندگان رسانه های خارجی در روسیه به توافقنامه بین سه کشور اروپایی شامل آلمان، لهستان و فرانسه با دولت سابق اوکراین اشاره کرد که روز ۲۰ ماه فوریه سال ۲۰۱۴ وزیران خارجه این سه کشور با یانوکوویچ رئیس جمهوری وقت اوکراین امضا کردند.
وی خاطرنشان کرد که روز بعد از امضای این توافقنامه (روز ۲۱ سال ۲۰۱۴)، مخالفان دولت اوکراین به رغم این توافقنامه، دولت یانوکوویچ را که با برگزاری انتخابات پیش از موعد ریاست جمهوری و پارلمانی موافقت کرده بود سرنگون کردند و این در واقع لکه ننگی بر دامن اتحادیه اروپا است.
پس از حوادث ماه فوریه کی یف و سرنگونی دولت یانوکوویچ، روس تبارها در شرق اوکراین سر به شورش برداشته و در دو استان دونتسک و لوگانسک جمهوری خودخوانده تاسیس کرده و مسکو هم حمایت کرد و در شبه جزیره کریمه هم پس از برگزاری همه پرسی که اکثر ساکنان به جدایی از اوکراین رای دادند با امضای توافقنامه ای، این منطقه به روسیه ملحق شد.
اتحادیه اروپا پس از این حوادث، شروع به اعمال بسته های تحریمی در مورد روسیه کرد و دهها سازمان و شرکت روسی و صدها شهروند این کشور را در فهرست تحریم ها قرار داد و روسیه نیز در پاسخ، واردات محصولات کشاورزی و مواد غذایی از کشورهای اروپایی را منع کرده و فهرست سیاه مقامها و شهروندان اروپایی منع شده از سفر به روسیه را تشکیل داد.