به گزارش خبرنگار ایرنا ، محور چهار خطه بجنورد - جنگل گلستان حدود ۱۶۳ کیلومتر مسافت دارد که ۱۴۰ کیلومتر از این محور در حوزه استحفاظی راه و شهرسازی استان خراسان شمالی قرار دارد که تاکنون (با احتساب کنارگذر بجنورد) حدود ۸۷ درصد از این محور چهار خطه یعنی حدود ۱۰۱ کیلومتر زیر بار ترافیک قرار گرفت که نیمی از این محور نیز با وجود تنگناهای مالی اقتصادی ناشی از تحریم و همه گیری ویروس کرونا در دولت یازدهم و دوازدهم به بهره برداری رسید.
اعتبار قطره چکانی
در حالی این طرح چهار خطه به عنوان تنها محور ارتباطی ورودی و خروجی خراسان شمالی به استان های شمالی کشور و پایتخت پس از ۱۳ سال همچنان نیمه کاره ماند که طبق وعده مسوولان وزارت راه و شهرسازی و مدیرکل وقت راه و شهرسازی استان قرار بود تا ۴۰ کیلومتر باقی مانده از این طرح چهارخطه حداکثر تا تیرماه سال جاری به بهره برداری برسد و سوت پایان این طرح در آخرین ماه عمر هشت ساله دولت یازدهم و دوازدهم نواخته شود که بی پولی باعث شد تا این میراثی که از دولت نهم و دهم به دولت فعلی رسیده بود به دولت سیزدهم سپرده شود، تا شاید این گره کور در دولت آینده باز شود.
اگرچه طبق برنامه ریزی حدود ۱۰ کیلومتر از این محور در روزهای آینده و پایانی دولت دوازدهم زیر بار ترافیک قرار می گیرد، اما برای تکمیل ۳۰ کیلومتر باقی مانده از این پروژه راهسازی سه هزار تا چهار هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که در سال جاری مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه ۱۴۰۰ صرفا برای این پروژه یکهزار میلیارد ریال اعتبار اختصاص داده که با این روند برای تکمیل این پروژه حداقل سه سال با هزینه سال جاری زمان نیاز است.
در حالی مردم این استان باید به دلیل ناکافی بودن اعتبار مصوب برای تکمیل این محور حداقل چهار سال دیگر باید در انتظار تکمیل این محور شریانی باشند که طبق بررسی کارشناسان اقتصادی و مسوولان سیاسی استانی بخش زیادی از عدم به بار نشستن سرمایه گذاری های صنعتی و قرارگیری این استان در رتبه دوم استان های گران کشور با چهار درصد تورم بالاتر از میانگین کشوری ناشی از ضعف زیرساخت حمل و نقلی در این استان است.
استان خراسان شمالی یکی از پنج استان کشور محسوب می شود که به دلیل نداشتن شبکه ریلی و ضعف زیرساخت فرودگاهی که حدود ۹۹ درصد از حمل و نقل بار و مسافر آن وابسته به تردد زمینی است و بخشی زیادی از افزایش سرسام آور قیمت ها و قرارگیری این استان در بین سه استان با تورم بالا در بین ۳۱ استان کشور نیز شاهد عینی این مشکل دو دهه ای خراسان شمالی است.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان شمالی که حدود ۲ ماه به این سمت در استان منصوب شده، اختصاص اعتبار قطره چکانی را مشکل اصلی در نیمه کاره ماندن چندین و چند ساله این پروژه مهم حوزه راهسازی استان بیان کرد و گفت: در سال جاری مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه یکهزار میلیارد ریال برای این محور مصوب کرد که ۶۰۰ میلیارد ریال برای این استان و ۴۰۰ میلیارد ریال نیز به استان گلستان تخصیص داده می شود.
قاسم قاسمی افزود : اعتبار حدود ۶۰۰ میلیارد ریالی برای تکمیل حدود ۴۰ کیلومتر از محور بجنورد- جنگل گلستان کافی نیست و نیاز به چندین برابر این اعتبار است که با توجه به قرارگیری پروژه در زمره مصوبات سفر هیات دولت به نظر می رسد که باید اعتبار آن نیز هر چه سریعتر تامین شود.
وی تنگنای مالی دولت ناشی از تحریم را در طولانی شدن این پروژه به خصوص به تاخیر افتادن وعده تکمیل آن تا تیرماه سال جاری بی تاثیر ندانست و اظهارداشت : قطعا اگر دولت در تنگنای مالی قرار نداشت، شاید این پروژه زودتر از موعد مقرر نیز به پایان می رسید.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان شمالی تملک اراضی حاشیه طرح را مشکل به مراتب دشوارتر از تامین اعتبار اعلام کرد و اظهار داشت : بخش زیادی از اعتبار این پروژه باید صرف تملک اراضی محل طرح شود و گاها نیز برخی از صاحبان این اراضی همکاری لازم را با وزارت راه و شهرسازی و در مجموع دولت ندارند و این عدم همکاری نیز پروژه را تحت تاثیر قرار می دهد.
قاسمی افزود : بنای دولت در اجرای پروژه های عمرانی به خصوص راهسازی در زمانی که طرح به املاک و اراضی مردم برخورد می کند، رسیدن به یک توافق همراه با تعامل با مردم است و امید می رود مالکان نیز همراهی با دولت داشته باشند تا این پروژه ها زودتر به پایان برسد.
انتقاد پلیس راه از طولانی شدن محور
سرپرست پلیس راه خراسان شمالی نیز از طولانی شدن چهار خطه شدن محور بجنورد- جنگل گلستان به عنوان یکی از محورهاتی پرتردد و حادثه خیز استان انتقاد کرد و گفت : در سال گذشته با وجود این که به دلیل همه گیری ویروس کرونا و محدودیت های ناشی از این ویروس تردد کاهش چشمگیری داشت حدود ۱۳۵ فقره از سوانح رانندگی استان در این محور به ثبت رسید.
سرهنگ محمدرضا قهرمانی افزود : در این حوادث که ۱۰ مورد آن منجر به فوت بود، حدود هفت نفر از شهروندان جان خود را از دست دادند و تعداد زیادی از افراد نیز در این سوانح دچار مصدومیت شدند که بخش زیادی از این حوادث نیز به دلیل وجود نقاط حادثه خیز است.
وی اضافه کرد : محور بجنورد- جنگل گلستان که حدود ۱۵۵ کیلومتر مساحت دارد، ۲۵ نقطه حادثه خیز در آن شناسایی شد که ۱۶ نقطه با اجرای طرح چهار خطه ایمن سازی شد و همچنان ۹ نقطه حادثه خیز وجود دارد که با تکمیل پروژه ایمن سازی می شود و این برنامه می تواند به کاهش سوانح رانندگی رخ به رخ و کاهش مرگ و میر تاثیر زیادی داشته باشد.
سرپرست پلیس راه خراسان شمالی با اشاره به اینکه مسیرهای رفت و برگشت در این محور مجزا نیست اظهار داشت: شیب عرضی در پیچ های انتهای حوزه از محل دشت تا انتها که در زمان بارندگی باعث خروج خودرو از پیچ و جاده می شود و ایمنی تردد را با مشکل روبه رو کرد.
پیشرفت فیزیکی ۸۷ درصدی پروژه
مدیرکل ساخت و توسعه راه های منطقه شمال شرق کشور گفت: تاکنون برای کل طرح احداث باند دوم بزرگراه بهشهر – گرگان – آزادشهر – بجنورد – قوچان حدود ۱۰ هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال هزینه شده است و برای اتمام بخش های باقیمانده طرح در استان های خراسان شمالی و گلستان ( با احتساب کنار گذر گرگان ) به قیمت های امروز بیش از ۱۴ هزار و ۳۴۰ میلیارد ریال اعتبار مورد نیاز است.
مهدی نظریان اظهار داشت: در حال حاضر تبادل غربی کنارگذر بجنورد که مشتمل بر دو دستگاه پل های بزرگ و حدود ۲ کیلومتر شیب راهه با خاکریز بلند در ورودی غربی این شهر و ۶ کیلومتر باند دوم محور در محدوده روستای بدرانلو که مشتمل بر پل بزرگ ۴۲ متری بر رودخانه بدرانلو با عرشه فلزی، در حال اجرای عملیات آسفالت و ایمن سازی است که بزودی افتتاح می شود.
نماینده تام الاختیار شرکت مادر تخصصی ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل در استان های شرقی کشور افزود: چنانچه اعتبار مورد نیاز که حدود چهار هزار میلیارد ریال برآورد شد تخصیص می یافت کل ۳۶ کیلومتر باقیمانده محور در خراسان شمالی تا پایان سال جاری قابل تکمیل و به بهره برداری می رسید که این مطالبات مردم محقق نشد.
نظریان اظهار داشت: طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، کل طرح بزرگراه بهشهر – گرگان – آزاد شهر – بجنورد – قوچان در سال ۱۴۰۰ بابت هزینه کرد در بخش های باقیمانده پروژه در استان های گلستان و خراسان شمالی تنها یکهزار میلیارد ریال اعتبار دارد و با این روند بودجه دهی مابقی پروژه حداقل ۲تا سه سال آینده زمان می برسد.
وی درباره تاثیر این بزرگراه در سفر ایمن و همچنین ایمن سازی برای تردد مسافران گفت: محور سراسری بهشهر – گرگان– مشهد یکی از پرتردد ترین محور های اصلی کشور است که هم از نظر ترانزیت بار به شمال شرق کشور و کشورهای آسیای میانه و هم به جهت تردد زوار بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) از اهمیت زیادی برای سلامت رانندگان و مسافر برخوردار است.
این کارشناس وزارت راه و شهرسازی می گوید : علاوه بر آن جاذبه های توریستی شمال کشور و وجود شهر های متعدد در مسیر موجب شرایط خاص ترافیکی این کریدور مهم شد به طوری که با تکمیل پروژه های باند دوم از تصادفات رخ به رخ خودروها جلوگیری می شد.
وی با اشاره به وعده های سرخرمن مسوولان برای خاتمه این پروژه تا پایان دولت دوازدهم تنگنای مالی دولت از یک سو و گرانی مصالح مورد نیاز از جمله قیر را دلیل اصلی در ناتمام ماندن این پروژه اعلام کرد.
نظریان گفت: سال گذشته بهای قیر از حدود ۱۷ میلیون ریال در هر تن به حدود ۸۰ میلیون ریال افزایش یافت و این رشد قیمت چهار برابری هزینه راهسازی باعث شد تا بسیاری از پروژه های ما سر موعد به دلیل مشکل مالی به سرانجام نرسد و تکمیل و تامین اعتبار آن به سال های آینده موکول شود.
وی از دیگر دلایل طولانی شدن این پروژه را پرداخت اعتبار به صورت اسناد خزانه سه ساله دانست و گفت : با توجه به روند گرانی مصالح مورد نیاز برای راهسازی ارزش اسمی اسناد خزانه به شدت کاهش می یابد و اکثر پروژه ها با این شرایط برای تامین مصالح و حتی دستمزد کارگران با مشکل مواجه می شوند و در واقع این فرایند اسناد خزانه کار اجرای پروژه ها را طولانی تر می کند.
این کارشناس وزارت راه و شهرسازی از عدم همکاری برخی دستگاههای متولی صدور مجوز برای معدن و کارگاه را از دیگر دلایل طولانی شدن این پروژه دانست و گفت : به عنوان نمونه در سال گذشته برای اخذ مجوز معدن و کارگاه مورد نیاز آسفالت بیش از ۶ ماه طول کشید و موجب شد با وجود اقدام پیمانکار در خرید دستگاه سنگ شکن و کارخانه آسفالت از مهر تا اسفند ماه نتواند هیچ کاری انجام دهد و این سنگ اندازی تکمیل آسفالت پروژه را حدود ۹ ماه به تاخیر انداخت.
طلب یکهزار میلیارد ریالی پیمانکار
نظریان اظهار داشت: با وجود این که پیمانکاران بابت کارهای انجام شده در این محور حدود یک هزار و ۸۰ میلیارد ریال مطالبه معوقه دارند، ولی هم اکنون هفت پیمانکار مجزا در تمام بخش های باقیمانده پروژه در حال فعالیت هستند.
وی اظهارداشت: زمانی که مطالبات پیمانکاران افزایش می یابد مفهوم این است که به همان نسبت توان پیمانکاران در اجرای تعهدات کاهش می یابد. امروزه فعال نگه داشتن هر کارگاه راهسازی در ماه حدود ۱۰ میلیارد ریال هزینه برای خرید مصالح، سوخت، قطعات ماشین آلات، ارزاق و پرداخت حقوق کارکنان شاغل در پروژه نیاز دارد و هرچه این مبلغ کمتر و دیرتر تامین شود بخش های مرتبط دچار رکود و بعضاً توقف و پروژه برای پیمانکار غیراقتصادی و اصطلاحاً ضرر ده می شود.
مدیرکل ساخت و توسعه راههای منطقه شمال شرق کشور پیشرفت فیزیکی این پروژه را در مجور حدود ۸۷ درصد اعلام کرد و خاطرنشان کرد : با تکمیل مسافت در دست ساخت بخش عمده ای از این پروژه در دولت دوازدهم به پایان می رسد و با تخصیص اعتبار مورد نیاز حدود چهار هزار میلیارد ریالی این پروژه می تواند یک ساله به پایان برسد.
استان خراسان شمالی حدود ۶ هزار کیلومتر راه اصلی و فرعی دارد که حدود چهار هزار و ۶۵۲ کیلومتر آن راه روستایی و مابقی را راه های اصلی است که حدود ۱۸۵ کیلومتر آن را بزرگراه تشکیل می دهد.