به گزارش ایرنا، حادثه‌ای که در آن در نخستین ساعات صبح روز ۱۲ بهمن سال ۹۹ پدری با استفاده از سلاح شکاری، پس از به قتل رساندن زن و فرزندانش به زندگی خویش نیز پایان داد.
سلاح شکاری جرقه‌ای بر خشم پدر از اختلافات درون خانوادگی شد و آتشی بپا کرد که دود آن نه تنها دامان خانواده حادثه‌دیدگان بلکه بسیاری از مردم ایلام را گرفت و در شرایط بحرانی شیوع کرونا، روح و روان ایلامیان را جریحه‌دار کرد.
نمونه حوادثی که در آن بوسیله سلاح، قتل‌های درون خانوادگی و فامیلی رخ می‌دهد هر چند فراوانی بالایی ندارد اما بر پیکره جامعه سنتی، عشیره‌ای و کم‌جمعیت استان ایلام بسیار تاثیرگذار است و به گفته کارشناسان آسیب‌های آن تا مدت‌ها ماندگار خواهد بود.
دسترسی به سلاح هر چند تنها عامل بروز چنین حوادثی نیست اما خشونت حادثه و میزان مرگ و میر را افزایش می‌دهد و در کنار عوامل دیگری همچون کاهش میزان تاب‌آوری اجتماعی و فشار روانی ناشی از مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در وقوع و افزایش تنش‌ها، خشونت ها و افزایش میزان قتل‌ها به ویژه قتل‌های درون خانوادگی بسیار موثر است.
اهمیت این موضوع زمانی بیشتر نمایان می‌شود که بدانیم درصد بالایی از این قتل‌ها بدون قصد قبلی و تنها در اثر یک خشم آنی و عکس‌العمل فوری شخص انجام می‌شود و در اختیار داشتن اسلحه بر عمق فاجعه می‌افزاید.
در دسترس بودن چنین ابزاری فاجعه‌آمیز و تحریک‌کننده است و در صورت نبود چنین وسیله‌ای در منزل شاید قتلی اتفاق نیفتد و دست‌کم وسیله دیگری مورد استفاده قرار گیرد که شاید در حد جراحت باقی بماند.
استفاده از اسلحه به عنوان وحشتناک‌ترین ابزار نابودی بشر در جنگ و برای از بین بردن دشمن مورد استفاده قرار می‌گیرد اما چه اتفاقی سبب استفاده از این نوع وسیله برای قتل عام نزدیکترین فرد به شخص می‌شود، در دسترس بودن اسلحه در منزل یکی از عوامل خطرناک و تاثیرگذار بر وقوع چنین اتفاقاتی است که باید مورد توجه و واکاوی قرار گیرد.
اینکه بعضی از خانواده‌ها علاقمند به نگهداشتن اسلحه در خانه هستند دلایل و ریشه‌های مختلفی دارد که خبرگزاری جمهوری اسلامی استان ایلام در همین ارتباط میزگردی در خصوص "ریشه‌یابی ضرورت وجود اسلحه در منازل و دلایل افزایش وقوع قتل‌های اخیر" با حضور معاون اجتماعی انتظامی استان ایلام، معاون سازمان نظام روانشناسی ایلام و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور ایلام و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ایلام برگزار کرد.
گفت و گو محوری و آموزش درون‌خانوادگی مغفول مانده است
معاون اجتماعی انتظامی استان ایلام گفت: بی‌توجهی به فرهنگ گفت و گو در خانواده‌ها موجب تضعیف این نهاد شده است که باید برای رفع این مشکل از سوی صاحب‌نظران راهکارهای لازم ارائه و اعمال شود.
سرهنگ فرزاد یاسمی با بیان اینکه فرهنگ گفت و گو محوری و آموزش درون خانوادگی بعنوان ضرورتی مهم و اساسی در جامعه مورد غفلت قرار گرفته است، افزود: برای احیای این مهم نیازمند نقش پررنگ همه دستگاه‌های اجرایی و رسانه‌ها هستیم.
وی نقش رسانه‌ها و مطبوعات را در بحث کاهش و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بسیار اساسی و مهم ذکر کرد و یادآور شد: در بحث آسیب‌های اجتماعی، فضای مجازی باید نقش روشنگری و آگاه‌سازی مردم را به خوبی به نمایش بگذارد و هیچگاه روایت‌گری نکند.
سرهنگ یاسمی افزود: وقتی فرد در اقناع‌سازی دیگران ناتوان باشد موضوع گفت و گو از حالت عادی خود خارج شده و به تنش و درگیری منجر می‌شود که دلیل آن نبود فرهنگ گفت و گو از سنین پایین است که چنین مشکلاتی را بوجود می‌آورد.
معاون اجتماعی انتظامی استان ایلام اضافه کرد: به هر اندازه که افراد در قالب گفت و گو بتوانند قدرت اقناع دیگران را داشته باشند به همان قدر می‌توانند در زندگی اجتماعی خود از تنش‌ها و درگیری‌ها دور باشند.
وی کاهش میزان تاب‌آوری اجتماعی مردم را یکی دیگر از عوامل مهم بروز تنش و درگیری و در نهایت قتل عنوان کرد و اظهار داشت: به هر اندازه میزان تاب‌آوری اجتماعی افراد کمتر باشد به همان اندازه و به تناسب آن احتمال وقوع درگیری و نزاع و خشونت در جامعه بیشتر است.
۷۰۰ پرونده نزاع و درگیری فردی در ایلام به ثبت رسید
معاون اجتماعی انتظامی استان ایلام با بیان اینکه در طول سال ۹۹ بیش از ۱۳ هزار پرونده نزاع و درگیری فردی در ایلام به ثبت رسید، گفت: این میزان در سال جاری بیش از ۷۰۰ پرونده بوده است.
وی اظهار داشت: خشونت و برخی ناهنجاری‌های اجتماعی در همه جا وجود دارد، اما میزان خشونت، قتل و تاب‌آوری اجتماعی در برخی مناطق بیشتر یا کمتر از سایر مناطق است.
سرهنگ یاسمی تاکید کرد: موضوع ضرورت وجود سلاح در منازل باید توسط روانشناسان و جامعه‌شناسان مورد کنکاش و ریشه‌یابی قرار گیرد.
معاون اجتماعی انتظامی استان ایلام گفت: با وجود اینکه یک سلاح به ویژه سلاح گرم در منزل می‌تواند اثر مخربی برای یک خانواده و جامعه داشته باشد اما همچنان در جامعه به وفور شاهد وجود این سلاح در منازل هستیم که بعضاً خسارت جبران‌ناپذیری را به برجای گذاشته است.
وی با بیان اینکه افراد در جامعه دلایلی را برای وجود حمل سلاح در منزل فرض می‌کنند، افزود: برخی با وجود اینکه جامعه از امنیت مطلوبی برخوردار است، وجود سلاح را برای دفاع از خود لازم می‌دانند و آن را در منزل نگهداری می‌کنند.
سرهنگ یاسمی اظهار داشت: دلیل دوم که افراد سلاح را در منزل نگهداری می‌کنند این است که برخی معتقد هستند که با استفاده از سلاح می‌توانند حقوق خود را بگیرند و در برابر هجوم و حمله احتمالی دیگران از حریم خود دفاع کنند، درحالی که همه مردم باید بدانند که نگاه قانونمدارانه و حول محور آن حرکت کردن مهم‌ترین عامل نظم‌دهی در جامعه و احقاق حقوق محسوب می‌شود.
وی بیان کرد: طی بررسی‌های صورت گرفته بخشی از قتل‌ها و خودکشی‌ها که در جامعه رخ می‌دهد بوسیله سلاح شکاری دارای مجوز است که با عنوان شکاری بودن آن در تضاد و دارای تناقض است.
معاون اجتماعی انتظامی استان ایلام با بیان اینکه بسیاری از جرائم با سلاح شکاری صورت گرفته است، گفت: باید هم در نحوه ارائه مجوز سلاح بازنگری شود و هم قوانین کیفری شدیدتری در این راستا اعمال شود.
وی با ذکر اینکه قتل به ویژه قتل با سلاح گرم از چارچوب آسیب‌های اجتماعی خارج شده و در حال تبدیل شدن به یک بحران اجتماعی شده است، افزود: طبق برآوردهای صورت گرفته، اختلافات خانوادگی اولویت اصلی پلیس در مراکز مشاوره و پرونده‌های قضایی است.
سرهنگ یاسمی ادامه داد: در بحث ارائه مجوز سلاح به افراد، باید واکاوی و تست روانشناسی صورت گرفته و بعضاً مشاهده می‌شود سلاح یک فرد توسط دیگران مورد استفاده قرار گرفته است.
فرهنگ مناطق تعیین کننده نوع آسیب‌های اجتماعی است
معاون سازمان نظام روانشناسی و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور ایلام نیز در این نشست با بیان اینکه فرهنگ هر منطقه تعیین کننده نوع استفاده از اسلحه و آسیب‌های اجتماعی در آن منطقه است، گفت: بسیاری از کشورهای دنیا به اسلحه‌کشی معروف هستند اما در هیچ سند علمی در روند تاریخی ایران تاکنون ثابت نشده است که منطقه‌ای از ایران به استفاده غیرمجاز از اسلحه معروف باشد.
امیر عبدالحسینی اظهار داشت: برای پاسخ به این سوال که چرا آمار استفاده غیرمجاز از اسلحه به تدریج در جامعه ما افزایش یافته است، باید گفت با وجود اینکه در جامعه ما طبق آمارها امنیت نسبی وجود دارد اما احساس امنیت همچنان وجود ندارد و فرد تصور می‌کند که در برابر هجوم و تجاوز دیگران باید ناجی خود شود.
وی یادآور شد: در جامعه ما مجوز وسیله‌ای خطرناک مانند سلاح به مردم داده می‌شود، اما در بحث آموزش و فرهنگ استفاده از آن وسیله بسیار غافل هستیم.
استاد دانشگاه پیام نور ایلام تاکید کرد: نقش رسانه‌ها در فرهنگسازی استفاده از سلاح بی‌بدیل و محسوس است و باید در این راستا کارشناسان نظرات خود را ارائه دهند.
عبدالحسینی با بیان اینکه حس مالکیت انسان‌ها به یکدیگر، یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در افزایش قتل‌ها در جامعه امروزی است، تاکید کرد: اختیار و سرنوشت زندگی فردی و اجتماعی هر انسان به عهده خود است اما بعضاً مشاهده می‌شود که بسیاری از درگیری‌ها و تنش‌هایی که به قتل منجر می‌شود به دلیل نزاع‌های درون خانوادگی است.
وی گفت: همه مردم باید این نکته که همه ما تنها مالک زندگی خود هستیم را در ذهن خود تکرار و آن را به یک اصل مهم در زندگی تبدیل کنند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: خانواده‌های جامعه ایرانی نباید داشتن اسلحه را به عنوان یک ارزش اجتماعی قلمداد کنند که ادامه این روند خسارت جبران‌ناپذیر و خطرناک را در پی خواهد داشت.
عبدالحسینی اضافه کرد: بخش اعظمی از قتل‌های جامعه امروزی بدون قصد قبلی بوده است که این مهم ناشی از درگیری‌های ذهنی، تاب‌آوری پایین اجتماعی و فشار روانی بالا در برخی افراد است.
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور ایلام افزود: استفاده از ظرفیت بالای روحانیون در مساجد و فرهنگسازی اینکه وجود سلاح در منزل نه تنها ارزش اجتماعی نیست بلکه استفاده غیرمجاز و نابجا از آن خسارت جبران‌ناپذیری در پی دارد باید در دستور کار قرار گیرد.
عبدالحسینی تاکید کرد: علاوه بر برگزاری کلاس‌های کنترل خشم و ذهن در شرایط سخت، باید جایگزین مناسبی برای اسلحه در منزل توسط دستگاه‌ها پیشنهاد شود.
وی حضور روانشناسان و جامعه‌شناسان را در شوراهای حل اختلاف و هیات‌های صلح به عنوان کارشناسان این حوزه یک ضرورت ذکر کرد و گفت: روانشناسان و جامعه‌شناسان به دلیل اینکه در این حوزه تخصص دارند، می‌توانند براحتی در حل مسائل و مشکلات مردم نقشی کلیدی ایفا کنند.
فشارهای روانی آستانه تحمل مردم را کاهش داده است
عضو هیات دانشگاه آزاد ایلام نیز در این نشست اظهار داشت: فشارهای روانی ناشی از مشکلات اقتصادی، تجربه تلخ گذشته و عدم احساس امنیت فردی، آستانه تحمل و تاب‌آوری اجتماعی مردم را به شدت کاهش داده است.
یونس عزتی افزود: نمونه بارز عدم احساس امنیت افراد جامعه این است که مشاهده می‌شود که در منازل اسلحه موجود است.
وی تاکید کرد: نگهداری اسلحه برای افراد جامعه به دلیل وجود یک تصور اشتباه است که در برابر تهاجم احتمالی دیگران و در راستای احقای حقوق، خود را ملزم به استفاده از آن می‌دانند.
استاد دانشگاه آزاد ایلام وجود اسلحه در منازل را به دلیل وجود هیجانات بالا و تخلیه نشدن این هیجانات به شیوه مطلوب و منطقی دانست و گفت: نباید همچنان مردم وجود اسلحه در منازل و استفاده از آن را بعنوان یک ارزش اجتماعی قلمداد کنند.
عزتی با بیان اینکه داشتن نبود احساس امنیت و عدالت دو علت اصلی و زمینه‌ساز وقوع قتل‌ها در جامعه است، افزود: در بعضی مواقع فرد در برابر ناعدالتی‌های اجتماعی دست به قتل زده و جامعه را در اغما فرو می‌برد.
وی اضافه کرد: باید قوانین و سازوکارهایی از سوی دستگاه‌های ذی ربط اتخاذ شود که در صورت استفاده غیرمجاز از اسلحه، جرائم سنگینی برای فرد در نظر گرفته شود.
عضو هیأت دانشگاه آزاد ایلام با اشاره به رفتارهای غیرعادی برخی افراد در سنین نوجوانی، گفت: رفتار افراد در این مقطع سنی برگرفته از نوع رفتار پدر و مادر و اطرافیان است که در نهایت منجر می‌شود که فرد در برخورد با ناکامی در حل یک موضوع به تنش و درگیری روی آورد.