یکی از باغداران انجیر دهستان خیر استهبان معتقد است: رودخانه های کر و سیوند شاهرگ های حیاتی تالابختگان بودند که با احداث سد درودزن و سپس سدهای سیوند و ملاصدرا و همچنین چند سدخاکی برروی رودخانه های فصلی ، شاهرگ های حیاتی دریاچه مسدود و تالاب بین المللی بختگان به نمک زار تبدیل شد.
هوشنگ شاهسونی در مصاحبه با ایرنا افزود: تمام قنات های منطقه یکی پس از دیگری خشک شدند و اکنون چاه های آب نیز در حال خشک شدن هستند وحقابه ای نیز که در دوسال گذشته برای نجات تالاب تخصیص یافت ، تأثیر چندانی در احیای آن نداشته است.
این باغدار دهستان خیر اظهار داشت : در یک دهه گذشته انتشار ریزگردهای کف دریاچه و نشستن آن بر روی برگ درختان انجیر ، خطر نابودی انجیرستان ها را به همراه دارد که برای نجات درختان خود مجبوریم برگ آنها را با آب شست و شو دهیم که این امر خود باعث هدرروی بیشتر آب می شود.
شاهسونی بیان داشت : اکنون کار به جایی رسیده است که برای تأمین آب مورد نیاز انجیرستان دیم از تانکرهای آب استفاده می شود که علاوه بر تضعیف بخش کشاورزی و کوچک شدن سفره کشاورزان و باغداران،تهدید سلامت مردم بومی در پی انتشار ریزگردها را در پی داشته و آسیب به پوشش گیاهی و حیات وحش منطقه از دیگر نتایج خشک شدن تالاب بختگان است.
این دوستدار محیط زیست خواستار بازشدن بندها و سدهای خاکی احداث شده بر روی رودخانه های فصلی ، افزایش حق آبه تالاب و هدایت روان آب های فصلی به سمت دریاچه شد.
رسول حاجی باقری دبیر گروه مردمی دیده بان استهبان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ، بابیان اینکه ریزگردها باعث بسته شدن منافذ برگ درختان انجیر می شود و به این درختان آسیب جدی وارد می کند افزود : این پدیده یکی از نتایج خشک شدن تالاب بختگان است که عامل اصلی آن تخریب حوضه های آبریز است.
وی گفت: استفاده بی رویه از آب های زیرزمینی و حفر چاه های بدون حساب برای بیرون کشیدن آب عامل دیگر خشک شدن تالاب بختگان است همچنین کاهش میزان بارندگی و خشکسالی عامل سوم در این زمینه است.
وی بیان داشت : ظهور چندین فروچاله از جمله فروچاله ای باحدود ۶۰ متر عمق در روستای مهدی آباد ایج استهبان و بروز آتش سوزی های زودهنگام ، نشانگر پایان منابع آبی و آغاز بیابانی شدن مناطق اطراف تالاب خشک بختگان است.
نجات تالاب بختگان ، نیازمند عزم ملی
مهدی اعیان منش ، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان استهبان درگفت و گو با ایرنا ، معضل ریزگردهای نمکی را از اثرات مخرب خشک شدن تالاب بختگان دانست و افزود : ریزگردها باعث اختلال در عمل فتوسنتز گیاهان می شود و خسارت های جبران ناپذیری در پی دارد.
وی وسعت انجیرستان های دیم شهرستان استهبان را ۲۵ هزار و ۵۰۰ هکتار اعلام کرد و اظهار داشت : نه تنها در دهستان خیر بلکه انجیرستان های کل شهرستان درگیر معضل ریزگردها شده است و همانند موضوع دریاچه ارومیه ، برای نجات تالاب بختگان هم نیازمند عزم ملی هستیم.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان استهبان با انتقاد از روند بسیارکند طرح نجات تالاب بختگان، به موضوع کمبود منابع آب و تأثیر آن در میزان تولید انجیر پرداخت و گفت: در سال گذشته حدود ۱۸ تا ۲۰ هزار تن انجیر در انجیرستان های دیم استهبان تولید شد که با توجه به کاهش شدید میزان بارندگی ها ، پیش بینی می شود تولید محصول امسال نسبت به سال گذشته کاهش یابد.
وی بحث هرس درختان ، آبیاری کمکی و نصب سایه بان را از راهکارهای مد نظر برای کاهش مصرف آب عنوان کرد و بیان داشت : در موضوع نصب سایه بان برای درختان انجیر با متخصصان ترکیه در حال مذاکره هستیم تا در صورت اجرایی شدن این طرح ، مصرف آب تا حدود یک سوم کاهش یابد.
اختصاص حقابه مناسب ، تنها راه نجات تالاب بختگان
حمیدظهرابی مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ، با اشاره به وسعت ۱۴۰ هزارهکتاری تالاب بختگان (شامل دریاچه های طشک و بختگان) و اهمیت آن در اکوسیستم منطقه و زندگی مردم بومی ساکن در اطراف آن اظهار داشت : گرد و غبار ناشی از خشکی دریاچه بختگان باعث می شود که نمک موجود در بستر دریاچه برروی مراتع و عرصه های کشاورزی و باغی اطراف آن بنشیند و خسارت هایی را به پوشش گیاهی منطقه وارد کند و مشکلات بسیاری را برای کشاورزان و باغداران به بار آورد.
ظهرابی افزود: شور شدن آب چاه‌های کشاورزی از دیگر مشکلات جدید کشاورزان منطقه است. ضمن آنکه با از بین رفتن رطوبت تالاب، خطرات بسیاری از جمله ریزگردهای نمکی و سرمازدگی، بزرگترین انجیرستان دیم جهان را در استهبان تهدید می کند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس بیان داشت : در گذشته به طور میانگین سالیانه ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب وارد تالاب بختگان می شد که احداث سه سد ، شامل سدهای درودزن ، ملاصدرا و سیوند در بالادست این تالاب، حقابه مورد نیاز آن را مسدود کرد و با وجود آنکه در سال ۹۸ حدود ۴۵ میلیون مترمکعب و در سال ۹۹ حدود ۵۵ میلیون مترمکعب حقابه وارد دریاچه های طشک و بختگان شد، اما این میزان حقابه پاسخگوی نیاز حیاتی تالاب نبوده است.
وی درباره راهکارهای موجود به منظور نجات اکوسیستم منطقه بختگان و کاهش مشکلات باغداران و کشاورزان بیان داشت : تنها راه نجات تالاب بختگان، اختصاص حقابه مناسب و مورد نیاز آن است و درحال حاضر با پژوهشگران دانشگاه شیراز در حال همفکری و بررسی وضعیت موجود هستیم تا با برنامه ریزی عملی و اجرایی، راهکاری برای این موضوع تدوین شود.
ظهرابی افزود : می بایست مرحله به مرحله با تامین معیشت مردم بومی و کاهش وابستگی آنها به حقابه تالاب بختگان، درمسیر احیای این تالاب ارزشمند گام برداریم.
استهبان از شهرستان های شرقی فارس است که مرکز آن با شیراز حدود ۱۲۰ کیلومتر فاصله دارد.