در این رابطه باید تاکید کرد موقعیت جغرافیایی قم و قرارگرفتن بخش عمده آن در منطقه گرم و خشک موجب شده که حفظ سطح سبز و کشاورزی در این استان با دشواری زیادی به خصوص در موضوع تامین پایدار منابع آبی مورد نیاز کشت و کنترل دمای مناسب پرورش گیاهان همراه باشد و کشاورزان قمی برای تولید محصول موردنظرشان سختی زیادی متحمل شوند.
چنین شرایطی نشان دهنده اهمیت اجرای برنامه های عملیاتی دولت همچون تغییر الگوی کشت برای تحول در این حوزه مهم اقتصادی استان است، طرحی که تلاش دارد با جایگزینی گیاهان متناسب شرایط آب و هوایی قم همچون گیاهان دارویی و کشت های گلخانه‌ای به جای گیاهان آب‌بر، مصرف آب در بخش کشاورزی استان را به میزان قابل توجهی کاهش داده و در عین حال سطح تولید محصول‌های کشاورزی در مزارع و باغ‌های قم را افزایش دهد.
هم اکنون نزدیک به ۱۴ هزار تن در بخش کشاورزی قم فعالیت می‌کنند که در این میان بیش از یک هزار تن خانم هستند.
بیشتر بهره‌برداران بخش کشاورزی قم را روستاییان استان تشکیل می‌دهند به‌نحوی‌که کشاورزی به‌تنهایی ۴۵ درصد اشتغال مناطق روستایی در بخش‌های مختلف استان را به خود اختصاص داده است.
میزان متوسط تولید بخش کشاورزی استان قم در سال برابر ۸۰۵ هزار تن در زمینهٔ محصول‌های زراعی، باغی، دامی و شیلات است، این آمار نشان می دهد تحول در بخش کشاورزی قم با اجرای راهبرد تغییر الگوی کشت تا چه اندازه اهمیت دارد و می‌تواند در فعالیت بهره برداران این حوزه تاثیر مثبت داشته باشد.
قم در حوزه کشاورزی مزیت رقابتی یافت
استاندار قم در این رابطه گفت: برغم آنکه قم در بخش کشاورزی و امور دامی درصد کمی از سهم فعالیت و اشتغال ایجاد شده را دارد ولی با تدابیر صورت گرفته به لحاظ کیفی در مقایسه با استان های مختلف از مزیت رقابتی بسیار بالایی برخوردار است.
بهرام سرمست وجود مجتمع های کشت و صنعت در قم را مورد توجه قرار داد و گفت: سیاست استان در بخش کشاورزی مبتنی بر اصلاح الگوی کشت و سازگار با مساله کم آبی و در عین حال به کارگیری شیوه های نوین آبیاری و مطابق با مساله محیط زیست است.
استاندار قم تصریح کرد: مجموع این سیاست ها در جوار تهران به عنوان پایتخت و مرکز ثقل تمرکز جمعیتی کشور می‌تواند برای این استان موقعیت ممتازی را رقم بزند تا در موضوع تکمیل زنجیره تولید موفق تر عمل نموده و زمینه ارائه خدمات و محصولات با کیفیت به شهروندان را نیز فراهم کنیم.
وی بیان کرد: در راستای به فعلیت رساندن ظرفیت های استان در تولید و فرآوری محصول های مختلف کشاورزی و دامی طرح های اقتصاد مقاومتی و جهش تولید را طراحی و تدوین کردیم.
استاندار همچنین با اشاره به راه‌اندازی صنایع تبدیلی و غذایی در قم، افزود: طبق سیاست های دولت تدبیر و امید قصد داریم تا از بخش تعاون در کنار بخش خصوصی برای گسترش این طرح‌ها در استان حمایت کنیم.
وی گفت: اتمام طرح های نیمه تمام و احیای واحدهای راکد این بخش مهم اقتصادی نیز از سیاست های استان است که موجب افزایش حجم تولید محصولات و فراهم شدن فرصت‌های متعدد شغلی می‌شود.
کشت‌های گلخانه‌ای در قم افزایش پیدا کرد
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار قم نیز با اشاره به فواید توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در این استان گفت: مساحت گلخانه‌های قم با حمایت از سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان به فعالیت در این بخش، افزایش پیدا کرد.
مهرداد غضنفری، بیان داشت: اجرای این راهبرد با توجه به وضعیت منابع آبی موجود قم و ضرورت کاهش مصرف آب ضروری بود، همچنین با افزایش تولیدهای کشاورزی ظرفیت‌های اقتصادی خوبی در استان ایجاد شد.
وی کشت گلخانه ای را یکی از کارهای موثر در راستای استفاده درست از منابع و افزایش تولید دانست و افزود: خوشبختانه بر اساس اعلام مدیران واحدهای گلخانه ای استان، استفاده از روش گلخانه ای نسبت به کشت به روش باز، صرفه جویی ۲۰ برابری منابع آب و پنج برابری تولید را موجب شده است.
غضنفری همچنین استفاده بهینه از منابع را در راستای اقتصاد مقاومتی برشمرد و گفت: بسته های حمایتی موجود در استان در این رابطه به خوبی به کار گرفته می شود، از این رو از مردم ساکن در مناطق روستایی درخواست می کنیم، روش گلخانه ای را در اولویت فعالیت های کشاورزی خود قرار دهند، چون برای این منظور تسهیلات بانکی کم بهره در دسترس است.
وی یادآور شد: محصول هایی که از طریق کشت یاد شده تولید می شود به لحاظ ارگانیک بودن نیز تضمین کننده سلامت است.
غضنفری با اشاره به رویکرد واحدهای گلخانه‌ای قم به تکمیل زنجیره تولید و موافق بودن استانداری با این موضوع، افزود: بدون تکمیل زنجیره تولید ارزش افزوده نیز ایجاد نخواهد شد و به همین علت به تولیدکنندگان توصیه می‌شود در ارایه طرح ها به این نکته توجه کنند، چراکه برخی از بسته های حمایتی محدودیت‌هایی دارد و در صورت یک بار استفاده از آن، استفاده مجدد مشکلاتی را به همراه خواهد داشت.
معاون استاندار قم اضافه کرد: به دنبال ایجاد زنجیره تولید در بخش کشاورزی هستیم تا به‌دنبال کشت گلخانه‌ای، صنایع تبدیلی، فرآوری و بسته بندی را نیز داشته باشیم و با رویکرد صادرات محوری، مساله ارزش افزوده و تولید اقتصادی را پیگیری می‌کنیم.
وی با تاکید بر ضرورت اتخاذ یک رویکرد جدی به بخش کشاورزی قم، افزود: با افزایش ظرفیت کشت گلخانه‌های استان، به طور حتم توانایی تولید و تامین نیازهای غذایی چند استان کشور در قم امکان پذیر است.
سرمایه‌گذاری دولت برای حفظ و توسعه کشاورزی در قم
رییس سازمان جهاد کشاورزی قم در این خصوص گفت: طی سال‌های اخیر، اجرای برنامه‌های عملیاتی همچون راهبرد تغییر الگوی کشت، با حمایت دولت و مشارکت فعال بخش خصوصی برای توسعه پایدار کشاورزی قم در دستور کار قرار گرفت که در این زمینه علاوه برافزایش ظرفیت تولید محصولات، بالا بردن سطح اشتغال نیز موردتوجه بود.
عباس پورمیدانی بیان کرد: با اجرای راهبرد تغییر الگوی کشت در قم تأمین امنیت غذایی و مقابله با تحریم‌های ظالمانه دشمنان دنبال شد و در این مسیر، تولید محصولات غذایی سالم در دستور کار بود.
وی افزود: با حمایت دولت تلاش کردیم در بخش کشاورزی قم شرایطی فراهم باشد تا هم تولیدکنندگان بتوانند با آرامش به کار و فعالیت بپردازند و هم مصرف‌کنندگان به محصولات باکیفیت و سالم دسترسی داشته باشند.
وی ادامه داد: به دنبال آن هستیم تا با ارتقا بهره‌وری و استفاده صحیح از نهاده‌ها، میزان تولید محصولات بخش کشاورزی استان را افزایش دهیم و توجیه اقتصادی سرمایه‌گذاری در این حوزه را بالا ببریم.
پورمیدانی گفت: علاوه بر اجرای طرح تغییر الگوی کشت در پهنه ۲ دشت وسیع استان، طرح توسعه گلخانه در قم به‌عنوان راهبردی حیات‌بخش با سرعت پیگیری شد تا سطح گلخانه‌های استان بیش‌ازپیش افزایش یابد.
وی بیان کرد: توسعه گلخانه‌ها، نقش مهمی در حفظ و افزایش میزان اشتغال بهره‌برداران بخش کشاورزی دارد و توجیه اقتصادی سرمایه‌گذاری در این حوزه را بالا خواهد برد چراکه استفاده از گلخانه در قم که با تنش‌های شدید محیطی روبه‌روست یکی از مهمترین راهکارهای حفظ کیفیت و کمیت تولیدات بخش کشاورزی است.
وی ادامه داد: استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری از دیگر راهبردهای مهم سازمان جهاد کشاورزی استان برای بهره‌گیری مطلوب از منابع آبی موجود در قم بود و به طور میانگین هر ساله چهار هزار هکتار از مزارع و باغات استان به این سیستم‌ها مجهز شد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی قم گفت: حفظ سطح سبز استان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است چراکه وجود اراضی کشاورزی در حاشیه مناطق کویری موجب پایداری آب‌وخاک و جلوگیری از نفوذ گردوغبار می‌شود.
وی بیان کرد: برای گسترش سطح سبز استان باوجود محدودیت‌های محیطی، استفاده از گیاهان کم آب‌برو مناسب اقلیم قم در دستور کار قرار گرفت که قابلیت استفاده برای خوراک انسان و دام را نیز دارد.
وی ادامه داد: باوجود تمام مشکلات موجود در بخش کشاورزی قم، آمارها حکایت از موفقیت این حوزه در مجموعه اقتصادی استان دارد و اجرای برنامه‌های تغییر الگوی کشت، مسیر توسعه آن را سرعت بخشیده است.
اجرای طرح تغییر الگوی کشت افزایش درآمد کشاورزان قمی را درپی داشت
همچنین معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی قم گفت: اجرای طرح تغییر الگوی کشت که طی سال‌های اخیر با پشتیبانی دولت در قم آغاز شده است علاوه بر کاهش مصرف آب و ارتقا بهره وری، با کمک به اقتصادی شدن فرآیند تولید محصولات، افزایش درآمد کشاورزان استان را در پی داشته است.
محمد علی سلامی بیان کرد: در این طرح، تولید محصولات مناسب کشت در اقلیم قم که پاسخگوی نیاز استان به مواد خوراکی انسانی و دامی باشد، مورد توجه بوده و در همین رابطه محصولات سالم و با کیفیتی در حوزه گیاهان دارویی و گیاهان علوفه ای تولید شده است.
وی ادامه داد: در همین راستا سطح زیرکشت داروهای گیاهی در مزارع قم به بیش از ۵۰۰ هکتار رسید و در سال جاری نیز این راهبرد با قدرت بیشتری دنبال می‌شود.
سلامی گفت: بسیاری از گیاهان دارویی همچون گل محمدی مناسب کشت در اقلیم قم است و می‌تواند درآمد زایی خوبی برای بهره برداران بخش کشاورزی به همراه داشته باشد.
وی بیان کرد: کشت سبز استان بیش از ۶۵ هزار هکتار است که ۴۴ هزار هکتار آن را زمین های زراعی و ۲۱ هزار هکتار آن را باغ ها تشکیل می دهد.
وی ادامه داد: با حمایت های دولتی و سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه کشاورزی قم، محصولات کشت شده در مزارع و باغات استان از نظر کمی و کیفی دارای جایگاه مناسبی در سطح کشور هستند.
کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی قم با اجرای طرح تغییر الگوی کشت
مجری طرح الگوی کشت سازمان جهاد کشاورزی قم نیز با اشاره به این که درشرایط عادی میزان مصرف آب در بخش کشاورزی قم سالانه حدود ۸۵۰ میلیون مترمکعب است، گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته اجرای این طرح میزان مصرف آب در بخش کشاورزی قم را حدود ۲۵ درصد کاهش می‌دهد که رقم بسیار قابل‌توجهی است.
محمدحسین احمد پور بیان کرد: این میزان کاهش مصرف آب دربخش کشاورزی بسیار چشمگیر است و نقش موثری در حفظ منابع آبی زیرزمینی استان و تقویت حجم سفره‌ها، خواهد داشت.
وی ادامه داد: اجرای طرح تغییر الگوی کشت درقم علاوه برکاهش میزان مصرف آب، اهداف مهم دیگری را نیز دنبال می‌کند که ازجمله آن‌ها، فراهم شدن شرایط تولید حداقل ۵۰ درصد علوفه موردنیاز دامداری‌های استان درمزارع کشاورزی داخل قم است.
احمد پور گفت: قم یکی از قطب‌های دامپروری کشور است و تولید علوفه موردنیاز دامپروری‌ها درداخل استان، نقش مهمی در کاهش هزینه فعالان این حوزه و رونق یافتن بیش‌ازپیش آن خواهد داشت.
وی بیان کرد: هدف دیگر اجرای طرح الگوی کشت در قم، تلاش برای پایداری محیط زیست استان است، ما در این طرح به دنبال آن هستیم که سطح زیر کشت استان را با مدیریت حجم مصرف آب و سایر نهاده‌ها حفظ کرده و با تقویت پوشش گیاهی از بلند شدن گردوخاک در اثر افزایش بیابان‌ها جلوگیری کنیم.
وی ادامه داد: همچنین دراین طرح ارتقا درآمد پایدار کشاورزان قمی و حفظ اشتغال موجود در بخش کشاورزی استان را با استفاده از همه ظرفیت‌های سازمان جهاد کشاورزی دنبال می‌کنیم./