به گزارش روز دوشنبه ایرنا، دکتر «فرزانه ریاض» استادیار دانشگاه دولتی شهر لاهور، «جعفر روناس» رئیس خانه فرهنگ ایران، «غلام عباس سعیدی» استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی از ایران، «اشتیاق احمد» استاد مطالعات فارسی دانشگاه جواهر لعل نهرو از هند، «غالیا کامباربکووا الفارابی» دانشگاه ملی قزاق بخش شرق، خاورمیانه و جنوب آسیا در قزاقستان، «فلیحه کاظمی» رئیس دپارتمان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ال سی بانوان شهر لاهور، دکتر «ابوموسی محمد عارف بالله» دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا در بنگلادش و دکتر «حمید طاهری» هماهنگ کننده امور دانشجویان دانشگاه امام خمینی در قزوین؛ شرکت کنندگان در این نشست ادبی آنلاین بودند.
رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ال سی بانوان در لاهور ضمن خوش آمد گویی به میهمانان با بیان اهمیت ماه مبارک رمضان در شعر و ادبیات فارسی و اردو گفت: شاعران مشهور در ایران و شبه قاره هند در بیان معرفت ماه مبارک رمضان از شعر و ادب استفاده بهینه را برده‌اند.
رئیس خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در شهر لاهور با اشاره به جایگاه کلید واژه‌های شب قدر، سحر و رمضان در آثار شعرای مشهور ایرانی گفت: حکایت شب قدر در نگاه شعرای سخن سنج مسلمان به عنوان میراث داران فرهنگ، شگفت انگیز است.
وی با قرائت اشعار زیبایی از منوچهری دامغانی، فردوسی و رودکی درباره ماه میهمانی خدا گفت: از همان زمان که رودکی پدر شعر فارسی سنگ بنای کاخ ادب را بنا گذاشت روزه، صیام و رمضان در آینه شعر فارسی نیز انعکاس یافت. البته کاربردها در دوره اول سطحی و از مبارک باد گفتن فراتر نمی‌رفت اما با گذشت زمان توسط شاعران دوره‌های بعد به غنای فراخور خود رسید.
جعفر روناس با اشاره به آثار سعدی؛ شاعر معرفت و اخلاق درباره ماه صیام نیز گفت: شاعر شیرین سخن توجه کامل به روزه را مطرح کرده و روزه‌ای که ریا، تهمت و غیبت در آن باشد را مطرود می‌داند. سعدی در شعر غنایی از روزه و ماه نو بی‌بهره نبوده بلکه هلال ابروی دوست را به هلال عید خود تعبیر کرده است.
غلام عباس سعیدی استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی با بیان اینکه زبان و ادب فارسی آینه تمام نمای فرهنگ ادب فارسی است، گفت: جان سخن در هر ادبیاتی معنای دومی را می‌طلبد زیرا که شاعر در یک متن ادبی کدگردانی می‌کند.
وی گفت: نگاه شاعران پیشگام، از فرخی سیستانی تا ناصر خسرو به رمضان ساده و بی‌پیرایه است اما شاعران سده‌های بعدی مانند حافظ برخی کلمات از جمله کلمات رمضان و صیام و هلال دارای ایهام و معنای مجازی پیدا می‌کند، در حدی که معنای دوگانگی به اوج خود می‌رسد.
دکتر ابوموسی محمد عارف بالله دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا نیز به بازتاب ماه مبارک رمضان در اشعار مولانا سعدی و حافظ پرداخت و گفت: هر اتفاقی در ابعاد گوناگون بر شخصیت بیرون و درون شاعر تاثیر می‌گذارد. سعدی در جاهایی با زبان لطیف و ملایم روزه داران را دلداری می‌دهد تا مبادا صبرشان لبریز شود و در جایی دیگر به گونه‌ای با ماه رمضان وداع می‌کند که گویا غم سرتاپای خواننده را فرا می‌گیرد.
وی افزود: حافظ برجسته‌ترین نمونه‌های شعر رمضان را خلق کرده است وی که اطلاعات وسیعی از دین دارد به بهانه رمضان به آسیب شناسی دین و رفتار ناپسند مدعیان دینی نیز پرداخته است.
دانشیار بنگلادشی گفت: حافظ نحوه سلوک مسلمانان روزه دار زمان خود را زیر ذره بین گرفته و نقد می‌کند. او در جایی دیگر از دست رفتن فرصت طلایی رمضان حسرت می‌خورد و معتقد است که انسان تنها در این ماه شناخت کامل به دین پیدا می‌کند.
دکتر قالیا کامباربکووا الفارابی از دانشگاه ملی قزاق بخش شرق شناسی، خاورمیانه و جنوب آسیا از قزاقستان به بازتاب رمضان در شعر مولانای رومی پرداخت و گفت: مولانا در اشعارش انسان‌ها را به تن و جان تقسیم می‌کند به عقیده وی همانطور که ما از خوردن غذا و نوشیدن در ماه مبارک دست می‌کشیم باید بر بستن دهان جان نیز اهتمام ورزیم.
وی با بیان اینکه ماه مبارک رمضان ماه صبر و بخشش است و تنها نباید محدود به صرف نظر کردن از غذا و آب منتهی شود، از کشورهایی که در این ماه مبارک به جنگ با یکدیگر می‌پردازند انتقاد کرد و گفت: حاکمان کشورهای اسلامی با جنگ و درگیری در مرزهای مشترک، نباید حرمت این ماه مقدس را بشکنند. این طور به نظر می‌رسد که در قرن بیست و یکم نیز ما هنوز از عصر جاهلیت فاصله چندانی نداریم.
دکتر اشتیاق احمد استاد مطالعات فارسی دانشگاه جواهر لعل نهرو در دهلی نو نیز در سخنانش به سبک‌های مختلف شاعران در بیان ماه مبارک رمضان اشاره کرد. وی گفت: شاعران قصیده سرای سبک خراسانی همانند ناصر خسرو در سرودن اشعار با مضمون روزه و عید فطر خواننده را به تفکر دعوت می‌کنند.
شرکت کنندگان حاضر در این وبینار بین المللی روزه را مانند نردبانی می‌دانند که خدا آن را به عنوان وسیله‌ای قرار داده که نیکوکاران بتوانند با صعود به آسمان و عرش برسند.
دکتر حمید طاهری از دانشگاه امام خمینی قزوین نیز در پایان این برنامه با بیان اینکه رمضان به عنوان یک هسته مرکزی و یک موضوع اساسی، موضاعات دیگری را به دور خود جمع کرده است گفت: کلماتی مانند افطار، سحر، شب قدر و پیوستن به معنویات این شب باعث شد تا آن به یک موضوع فرا ملی تبدیل شود به نحوی که همه مسلمانان را به دور هم جمع کرد.
وی با بیان اینکه کلمه رمضان در قرآن یکبار بکار رفته اما کلمات صم و صیام و کلمات هم ریشه با آن حدود ۱۴ بار استفاده شده است، گفت: رمضان زمانی که وارد ادبیات شد از نظر گستردگی دستخوش تحولات در ادبیات فارسی می‌شود به نحوی که این تحولات دامن شعر را هم می‌گیرد.