به گزارش ایرنا، توسعه پایدار با مجموعه‌ای از شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی سنجیده می‌شود که از مهمترین آنها وضعیت غذا و تغذیه جامعه است، طوریکه در همه تعریف‌های توسعه پایدار، امنیت غذایی یکی از ابعاد اصلی به شمار می‌رود.
همچنین امنیت غذایی یکی از وجوه مهم امنیت ملی است و با توجه به اینکه بخش زیادی از مواد پروتئینی مورد نیاز جامعه از طریق دام و طیور تامین می‌شود لازم است، حمایت‌های استراتژیک از آن انجام شود، زیرا افزایش تقاضا برای محصولات دامپروری و کمبودهای موجود در کشور، سیاست‌های افزایش جمعیت، وجود سرمایه،گذاری‌های قابل توجه در دامداری‌های صنعتی و امکان ایجاد ظرفیت‌های جدید، وجود دام‌های مقاوم و متناسب با اقلیم این مهم را ضرورت بخشیده‌است.
داوم و طیور از استراتژیک‌ترین صنایع کشوراست؛ زیرا علاوه بر تأمین بخش عمده پروتئین حیوانی مصرفی کشور (گوشت مرغ و تخم مرغ) در اشتغال بویژه در روستاها اهمیت فراوانی دارد، از این رو توجه به رفع موانع تولید این صنعت کمک شایانی به امنیت غذایی کشور و اشتغال مناطق کمتر برخوردار می‌کند.
از آنجایی که نهاده‌های این صنعت و به طور ویژه خوراک طیور، تأثیر مستقیمی بر قیمت تمام شده هر کیلوگرم گوشت سفید و تخم مرغ دارد، به دنبال نوسان تولید و تامین نهاده‌ها شاهد تأثیر مستقیم بر قیمت گوشت مرغ و تخم مرغ هستیم.
با توجه به اینکه رهبر معظم انقلاب در سال‌های اخیر بر افزایش تولید در بخش‌های مختلف اقتصادی تاکید دارند، افزایش تولید در بخش تخم مرغ، گوشت مرغ و سایر محصولات دامی در گرو تأمین به موقع و کافی نهاده‌های مورد نیاز است و این موضوع در بندهای «۶» و «۷» سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مورد تأکید قرار گرفته است.
این در حالی است که بخش عمده‌ای از نهاده‌های دامی مورد مصرف در زنجیره تولید محصولات پروتئینی حیوانی از طریق واردات تأمین و بخشی از نیاز کشور نیز به صورت محدود در برخی از مناطق مستعد تولید می‌شود تکمیل
زنجیره‌های تولید داخلی در این بخش باعث مدیریت یکپارچه از مزرعه تا سفره، ایجاد ارزش افزوده، رونق تولید و ثبات بازار می‌شوند و حلقه‌های مستحکمی که با پیوند یافتن، صنعت دام و طیوررا در مسیر جدیدی قرار داده‌است.
تجربه ثابت کرده افزایش تولید بدون تکمیل این زنجیره‌ها میسر نیست، براین اساس معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر در سال‌های اخیر تلاش کرده‌است با شناسایی نیازمندی‌ها و توسعه این بخش راه تولید و اشتغال را در این عرصه هموار کند.
با توجه به محدودیت سرمایه‌های دولتی، در این راه ظرفیت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بخوبی به کار گرفته شده و راهگشا بوده‌است که در این ارتباط بهره‌برداری از نخستین واحد مرغ مادر گوشتی، راه اندازی واحد جوجه کشی نوار ساحلی جنوب، آماده سازی نخستین کشتارگاه صنعتی طیور و بزرگترین واحد پروار بندی گوساله از جمله واحدهایی است که برای تکمیل زنجیره تولید دام و طیور در سال‌های اخیر در استان بوشهر راه‌اندازی شده‌است.
تکمیل زنجیره تولید گوشت مرغ در بوشهر دستاورد مهم دولت
زنجیره یکپارچه تولید گوشت مرغ شامل کارخانه خوراک دام و طیور، جوجه کشی، واحدهای مرغ مادر، مرغ گوشتی و سپس کشتارگاه صنعتی و شبکه توزیع مرغ است؛ تولید محصولات مختلف در قالب زنجیره‌های تولید باعث می‌شود تا همه عوامل در فرآیند آن با هم پیوند یابند و در این پیوستگی امکان ایجاد رانت و حلقه‌های زاید از میان می‌رود و بهره و سود اصلی نصیب تولیدکنندگان اصلی می‌شود.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر معتقد است: تکمیل زنجیره تولید مرغ در این استان یکی از دستاوردهای ارزشمند دولت تدبیر و امید است که این مهم بدون شک به وضعیت تولید مرغ در استان کمک می‌کند.
راه اندازی نخستین واحد تولیدی مرغ مادر گوشتی در کنار واحد جوجه کشی و کشتارگاه صنعتی در استان بوشهر یکی از این حلقه‌ها است که اکنون به زنجیره تولید گوشت مرغ بوشهر زنجیر شده‌است.
افشین قطبی در باره راه اندازی نخستین واحد تولید مرغ مادر گوشتی استان بوشهر در قالب پویش ملی "# جهاد برای - جهش تولید طرح‌های ملی کشاورزی" در ۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ گفت: راه اندازی این واحد تولیدی با ظرفیت ۲۰ هزار قطعه در فاز نخست و توسعه آن در آینده نزدیک با اجرای طرح توسعه‌ای آن به میزان ۴۰ هزار قطعه نقشی مهم و تاثیرگذار در توسعه صنعت طیور در استان بوشهر دارد.
به گفته او تا پیش از این تولیدکنندگان مرغ استان بوشهر همه جوجه یک روزه مورد نیاز بوشهر را از سایر استان‌های کشور تامین می‌کردند اما با راه‌اندازی این واحد تولیدی بخشی از جوجه‌های مورد نیاز در درون استان تامین می‌شود که علاوه بر کاهش هزینه تولید، ۳۶ فرصت شغلی مستقیم و غیر مستقیم در این استان فراهم کرده‌است.
قطبی گفت: سال گذشته ۲۱ میلیون قطعه جوجه ریزی در واحدهای مرغداری بوشهر انجام شده‌است، که اگر بخواهیم تمام نیاز استان در این بخش تامین شود باید هفت تا هشت واحد تولید مرغ مادر در استان راه اندازی شود.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر معتقد است: این استان در بخش تکمیل زنجیره‌های تولید در آغاز راه قرار دارد و انتظار می‌رود با صدور مجوز فاز دوم این مجموعه تولیدی و بهره‌برداری آن تا سال ۱۴۰۱ بخش بیشتری از نیاز این استان به جوجه یک روزه در درون استان تامین شود.
تاسیس نخستین واحد جوجه کشی نوار ساحلی جنوب کشور
واحدهای جوجه کشی برای اینکه راندمان بیشتری داشته باشند به طور معمول در نوار ساحلی هم‌سطح با دریا فعالیت می‌کنند در همین راستا ۷۰ درصد واحدهای جوجه کشی کشور دراستان‌های شمالی و نوار ساحلی خزر فعال هستند.
در راستای تکمیل زنجیره تولید در بخش طیور، در سال ۹۹ نخستین واحد جوجه کشی بوشهر در نوار ساحلی جنوب از خلیج فارس تا دریای عمان با ۱۵ میلیارد تومان سرمایه گذاری و با ۱۷ میلیون قطعه ظرفیت در سال راه‌اندازی شد.
پیش از این هیچ واحد جوجه کشی در استان بوشهر وجود نداشت و با تاسیس این واحد تولیدی حلقه مفقوده در بخش تولید گوشت مرغ در این استان تامین شد و با توجه به ظرفیتی که بوشهر دارد، امکان راه‌اندازی واحد دوم نیز در این استان فراهم است.
به گفته قطبی این واحد تولیدی از سال گذشته تاکنون نزدیک به سه میلیون جوجه تولید کرده و در بین واحدهای مرغداری استان بوشهر و بخشی در خارج از این استان توزیع شده‌است.
آنطور که معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر می‌گوید " با راه‌اندازی این واحد جوجه کشی در این استان جوجه‌های مورد نیاز واحدهای گوشتی به جای اینکه یک شبانه روز در راه باشند در مدت نیم تا یک ساعت با راندمان و عملکرد بهتر در اختیار واحدهای مرغداری قرار می‌گیرند.
کشتارگاه صنعتی مرغ، پس از مرغ مادر گوشتی و جوجه کشی که به تولید نهایی می‌انجامد، گام بعدی در رسیدن مرغ به بازار تاسیس کشتارگاه صنعتی طیور است که از نیازها و الزام‌های تکمیل زنجیره تولید در استان بوشهر به شمار می‌رود. در این ارتباط امسال سومین کشتارگاه مجهز با ۴۵ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در شهرستان گناوه تاسیس و شروع بکار کرده‌است.
قطبی می‌گوید: تا پیش از این حجم بالایی از مرغ زنده تولیدی، برای کشتار از استان بوشهر خارج و بار مضاعفی بر تولید کننده وارد می‌شد که با تلاش در راستای تقویت زیرساخت‌های لازم امروز کل مرغ تولیدی در بوشهر کشتار می‌شود و این اشتغال و ارزش افزوده بسیاری را در بخش طیور برای این استان به ارمغان می‌آورد.
زنجیره‌های تولید نقشی مهم در بهبود کیفیت، کاهش قیمت نهایی محصول، افزایش تولید و رونق اقتصادی دارند، اینها بخشی از سخنان اردشیر بی نیاز مدیرعامل اتحادیه مرغداران استان بوشهر است.
وی معتقد است: زنجیره‌های تولید در بحث اشتغال‌زایی بسیار حائز اهمیت هستند و می‌توانند سطح وسیعی از افراد جویای کار را پوشش دهند.
به گفته او در یک زنجیره تولید مرغ تا ۲هزار نفر مشغول به کار می‌شوند، این درحالی است که در یک مرغداری معمولی تعداد کارکنان آن درنهایت به ۱۰ نفر می‌رسد.
بی‌نیاز با تاکید براینکه با کمک زنجیره‌ها و البته رفع موانع تولید، استان بوشهر ظرفیت افزایش تولید گوشت مرغ دارد، ادامه داد: براین اساس ایجاد، تکمیل و تقویت مفید و بهینه زنجیره تولید حمایت و مدیریت دولتی را در این بخش می‌طلبد.
به گفته مدیرعامل اتحادیه مرغداران استان بوشهر برای استفاده بهینه از زنجیره تولید باید سرمایه‌گذاری مفیدی بویژه در آخرین حلقه تولید که مرغ مادر گوشتی است در این استان صورت گیرد.
کاهش هزینه‌های واسطه‌ای، پایین آوردن ریسک سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی برای عرضه و بازار یابی، افزایش قدرت رقابت و کیفیت محصول و بهبود شاخص‌های اقتصادی تولید نظیر درصد تلفات و ضریب تبدیل از مزایای ایجاد زنجیره تولید گوشت مرغ است.
بهره‌برداری از ۲۰ واحد مرغداری در هشت سال اخیر
براساس آما ر سازمان جهاد سازندگی استان بوشهر تا سال ۱۳۹۲ در مجموع ۱۸۷ واحد مرغداری گوشتی در استان بوشهر فعال بود که این شمار به ۲۰۶ واحد مرغ گوشتی با ظرفیت تولید سالانه ۳۷ هزارتن و یک واحد تخم‌گذار با تولید یکهزار تن در این استان فعال هستند که کل گوشت مرغ مورد نیاز مردم این استان را تامین می‌کنند.
تکمیل زنجیره تولید تخم مرغ ضرورت استان بوشهر
در زمان حاضر تنها یک واحد تولید کننده صنعتی تخم مرغ در استان بوشهر وجود دارد و معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر می‌گوید: بوشهر تولید کننده تخم مرغ نیست و بیشتر نیاز خود را از استان‌های دیگر تامین می‌کند.
به گفته قطبی نیاز بوشهر به تخم مرغ در سال حدود ۱۴ هزار تن است که اکنون تنها یکهزار تن آن در این استان تامین می‌شود و برای تکمیل صنعت مرغداری در بوشهر صدور ۲ پروانه تولیدی در دست اقدام است تا بخش بیشتری از نیاز مردم در درون این استان تامین شود.
راه‌اندازی ۳۸ واحد پرواربندی دام با سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد تومان در هشت سال اخیر
در هشت سال اخیر بخش دامداری بوشهر نیز از تکمیل و پیوند زنجیره‌های تولید بی نصیب نمانده‌است و آمارها نشان از رشدی قابل توجه دارد طوریکه در در این مدت ۳۸ واحد پرواربندی صنعتی دام دراین استان آغاز به فعالیت کرده و شمار این واحدها را از ۲۳۲ واحد در سال ۹۲ اکنون به ۲۷۰ واحد افزایش یافته است.
به گفته معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر از این شمار واحد صنعتی پرورابندی ۲۱۸ واحد به ظرفیت ۳۴ هزار راس پرواربندی گوساله و ۵۲ واحد پرواربندی بره به ظرفیت ۱۵ هزار راس در این استان فعال هستند.
قطبی با اشاره به سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد تومانی در بخش تاسیس واحدهای پرواربندی در استان بوشهر، اضافه کرد: در همین راستا واحد سه هزار راسی پرواربندی صنعتی گوساله به عنوان بزرگترین واحد پرواربندی گوساله جنوب کشور در سال ۹۸ در استان بوشهر راه اندازی شده‌است.
بهره‌برداری از کارخانه ۸۷ هزار تنی تولید خوراک دام و طیور
کارخانه تامین خوراک دام و طیور از جمله حلقه‌ها و زنجیره‌های تولید به شمار می‌رود که تلاش شده با راه‌اندازی این واحدها زمینه تولید و تامین خوراک دام و طیور در استان بوشهر فراهم شود تا فعالان این بخش از نظر تامین خوراک دام مشکلی نداشته باشند.
با بهره‌برداری از کارخانه ۸۷ هزار تنی تولید خوراک دام و طیور در دولت تدبیر و امید ظرفیت ظرفیت استان بوشهر در این بخش که پیش از این فقط ۵.۵ هزار تن بود به ۹۲.۵ هزار تن افزایش یافت و تلاش شده با تامین نهاده‌های یارانه‌ای مورد نیاز، دامداران مشکلی در این زمینه نداشته باشند.
مدیرعامل اتحادیه دامداران استان بوشهر می‌گوید: در زمان حاضر با تمهیدات اندیشیده شده ماهانه یکهزار و ۶۰۰ تن و سالانه حدود ۱۹ هزار تن نهاده دامی شامل جو، ذرت و سبوس به عنوان خوراک دام در بین دامداری‌های استان بوشهر توزیع شود.
هویت گذاری دام‌ها تدبیری برای مقابله با قاچاق دام
پلاک‌کوبی دام طرحی است که سالیان سال روی زمین مانده بود ولی از اواسط سال ۱۳۹۷ با شروع نوسانات اقتصادی و افزایش قاچاق دام، دولت مصمم به اجرای این طرح شد و وزارت جهاد کشاورزی، مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور، سازمان دامپزشکی و اتحادیه دامداران را موظف به اجرای این طرح کرد.
علاوه بر جلوگیری از قاچاق دام، ردیابی، اثبات مالکیت، بهبود مدیریت گله، کنترل سلامت دام و غذای انسان، امنیت سرمایه گذاری، بیمه دام و محصولات دامی، رعایت حقوق حیوانات و مطالعات علمی و تحقیقاتی و توسعه عملیات اصلاح نژاد از مهم ترین هدف‌های پلاک کوبی دام اعلام شده‌است.
سردار نریمانی مدیرعامل اتحادیه دامداران استان بوشهر می‌گوید: پلاک کوبی دام‌های سبک و سنگین با هدف مقابله با قاچاق از سوی وزارت جهاد کشاورزی مطرح و براین اساس نهاده‌های دامی به دام‌هایی که پلاک کوبی شده‌اند، تعلق می‌گیرد.
او معتقد است: هرچند استان بوشهر با پدیده قاچاق دام روبرو نیست اما طرح پلاک کوبی دام‌ها از سوی دولت کاری مهم و موثر در مقابله با این پدیده‌است که بخوبی در این استان در دست اجراست.
به گفته معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر، براساس سیاست‌گذاری کلی وزارت جهاد کشاورزی در راستای مبارزه با قاچاق دام کار هویت‌گذاری دام‌ها در دستور کار قرار گرفت که در این راستا طی ۲ سال گذشته ۲۰۴ هزار راس دام تاکنون در این استان پلاک کوبی شده‌است.
قطبی ادامه می‌دهد: از این شمار دام از جمعیت ۴۶هزار راس دام سنگین ۳۴هزار راس و از ۹۶۰ هزار راس دام سبک ۱۷۰ هزار راس پلاک کوبی شده‌است و با توجه به پیشرفت کار استان بوشهر سومین استان کشور در زمینه پلاک کوبی دام سنگین است.
وی یادآور شد: با توجه به کنترل‌های انجام شده از سوی نیروی انتظامی، دریابانی و سپاه با وجود داشتن مرز آبی طولانی اما قاچاق دام طی سال‌های اخیر در استان بوشهر وجود ندارد.
کشتارگاه صنعتی حلقه گم‌شده بخش دام بوشهر
در حلقه‌های زنجیروار تولید گوشت، پس از واحدهای پرواربندی دام نوبت به کشتارگاه‌های صنعتی می‌رسد، هرچند کشتارگاه‌های متعدد سنتی و نیمه صنعتی و یک واحد کشتارگاه نیمه صنعتی راکد در استان بوشهر وجود دارد اما امروز یکی از نیازهای مهم این استان در بخش دامداری و دامپروری وجود کشتارگاه صنعتی است که با وجود تلاش‌های انجام شده، همچنان یکی از نقص‌های این سیستم باقی مانده‌است.
به گفته نریمانی امروز یکی از مشکلات واحدهای پرواربندی دام در استان بوشهر نبود میدان عرضه دام و کشتارگاه صنعتی است که این امر باعث شده دام‌های استان برای کشتار به استان‌های خوزستان و فارس ارسال شوند که این امر باعث افزایش قیمت گوشت می‌شود این درحالی است که ایجاد این زیرساخت در استان بوشهر می‌تواند مهمترین مشکل فعالان این بخش در این استان را برطرف کند.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر گفت: نبود کشتارگاه صنعتی به عنوان حلقه مفقوده بخش دامپروی در این استان مطرح است و همین امر باعث شده دامداران دام‌های خود را برای کشتار به استان‌های همجوار ارسال کنند و این به بخش دامپروری استان ضربه وارد می‌کند.
قطبی معتقد است: ورود بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری در بخش کشتارگاه از جمله ضرورت‌هایی است که در راستای تکمیل زنجیره تولید گوشت در این استان باید مورد توجه و حمایت قرار گیرد.
وی بیان کرد: افزون براین مجوز یک واحد کشتارگاهی دیگر نیز در دست کار است که تلاش می‌شود هرچه زودتر وارد مرحله عملیاتی شود.
توزیع ۹۹هزار و ۷۰۰ تن نهاده دامی از طریق سامانه بازارگاه در استان بوشهر
با راه‌اندازی سامانه بازارگاه هرچند در ابتدا مشکلاتی وجود داشت اما امروز با حضور همه تولید کنندگان عمده دام و طیور، تعاونی‌ها، اتحادیه‌های دامداری و عوامل توزیع از جمله شرکت‌های وارد کننده، توزیع کننده و تشکل‌ها در این سامانه توزیع نهاده‌های دامی سامان یافت.
قطبی ادامه داد: ۹۹ هزار و ۷۰۰ تن نهاده شامل ۵۷هزار تن ذرت ۳۰هزار و ۷۰۰ تن کنجاله سویا و ۱۲ هزار تن جو در این استان توزیع شد که از این میزان ۸۱ درصد معادل ۸۱هزار و ۵۰۰ تن در بین واحدهای مرغداری گوشتی، ۱۷هزار و ۱۰۰ تن در اختیار دامداران و یک هزار و ۱۰۰ تن آبزیان توزیع شده‌است.
وی یادآور شد: همچنین در این مدت ۱۹هزار تن سبوس نیز در استان بوشهر توزیع شد.
قطبی جعمیعت دامی سبک استان بوشهر شامل گوسفند و بز را ۹۶۰ هزار راس، دام سنگین شامل گاو و گوساله ۴۳ هزار راس و شتر را چهار هزار و ۲۰۰ نفر عنوان کرد که امکان تولید هشت هزار تن گوشت قرمز، ۳۸هزار تن گوشت سفید و ۴۰ هزار تن شیر و یکهزار و ۵۰ تن عسل را دارد.