به گزارش ایرنا صنعت گردشگری در جامعه امروز یکی از مهمترین مولفه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی محسوب می‌شود و از آنجایی که همزمان با ورود هر گردشگر به یک منطقه، تعدادی از مشاغل به جهت رفع نیازهای او فعال می‌شود، این صنعت بهترین منبع تولید درآمد با ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب و متعدد برای کشورها به‌ویژه جوامع محلی است.
اقتصاددانان، صنعت گردشگری را سومین صنعت بزرگ صادراتی جهان پس از مواد شیمیایی و سوخت دانسته‌اند که می‌تواند امید، رفاه و درک متقابل را برای بسیاری از زندگی‌ها در سراسر جهان به ارمغان آورد.
استان خراسان جنوبی در پهنه وسیع ایران زمین با قابلیت‌های اقلیمی استثنایی کوه، دشت، کویر و آسمان صاف و برخورداری از جاذبه‌های گوناگون تاریخی، مذهبی و فرهنگی همچنین دارا بودن مواریث کهن همچون چهار اثر جهانی به ثبت رسیده، ۹۴۲ اثر ملی در حوزه میراث فرهنگی و بیش از ۶۰ جاذبه طبیعی، در کنار مزیت‌های منحصر به‌فرد بخش‌های کشاورزی و معدنی یکی از مقاصد مهم گردشگری در ایران و جهان است.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی نیز با حال و هوای لطیف بومی، دور از هیاهوی شهر، دود و آلودگی، انسان را به ذات طبیعت‌دوست خود نزدیک کرده و او را نه تنها از آشفتگی و بی‌قراری زندگی شهری رها می‌کند بلکه برایش زنگ تفریحی مفرح در غوغای بحران شیوع ویروس کرونا است.
اهمیت و ارزش این مکان‌ها زمانی مضاعف می‌شود که بدانیم گردشگران خارجی به محض رسیدن به ایران و استان‌های مختلف از جمله خراسان جنوبی برای اقامت سراغ بوم‌گردی‌ها را می‌گیرند و آنها را به هتل‌های چند ستاره ترجیح می‌دهند.
شیرینی میزبانی سنتی در خانه‌های قدیمی، سفره‌هایی با غذاهای سنتی و بومی، محیط آرام و امن، اسباب و لوازم ساده و بی‌آلایش به دور از تشریفات، تشک‌های پنبه‌ای و لحاف‌های گلدوزی شده همه آن چیزی است که در اقامتگاه‌های بوم‌گردی فراهم است.
اگرچه در یک سال و نیم گذشته به واسطه شیوع کرونا بخش گردشگری لطمات زیادی را متحمل شده اما در سال‌های اخیر با اهتمام دولت و مجموعه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به توسعه بوم‌گردی‌ها، خراسان جنوبی توانسته اقبال گردشگران برای بازدید از این قابلیت‌ها و میل سرمایه‌گذاران برای ورود به این عرصه را در قالب ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی به همراه داشته باشد.
هوشمندی گردشگران و گرایش رو به رشد آنان برای تجربه فرهنگ‌های بومی و محلی موجب شده است هرچه بیشتر خواستار نزدیک شدن به شرایط زیست طبیعی و بومی، استفاده از غذاهای سنتی و تجربه زندگی به سبک قدیم باشند.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی با توجه به موقعیت جغرافیایی خراسان جنوبی، وجود جاذبه‌های طبیعی در سراسر استان، بیابان لوت و روستاهای هدف گردشگری از جمله ظرفیت‌های پایدار است که به‌خصوص در دوران پساکرونا می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب به محلی برای درآمدزایی، اشتغالزایی و در نتیجه توسعه اقتصادی منطقه تبدیل شود.
راه‌اندازی ۴۷ اقامتگاه بوم‌گردی در چهار سال گذشته
استقبال از احداث بوم‌گردی در خراسان جنوبی و حمایت بخش دولتی از سرمایه‌گذاران منجر به ایجاد و راه‌اندازی ۴۷ واحد اقامتگاه بوم‌گردی فقط در چهار سال گذشته شد که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی از آن به عنوان یک دستاورد و اقدام شاخص در دولت تدبیر و امید نام برد.
حسن رمضانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این تعداد اقامتگاه بوم‌گردی با حجم سرمایه‌گذاری ۶۰ میلیارد ریال در شهرستان‌های مختلف استان خراسان جنوبی ایجاد شده و زمینه جذب گردشگران داخلی و خارجی فراوانی را فراهم کرده است.
وی افتتاح اقامتگاه بوم‌گردی در روستای تاریخی اصفهک طبس را یکی از این طرح‌های شاخص عنوان کرد و گفت: از سال ۹۵ تاکنون آمار اقامتگاه‌های بوم‌گردی استان به ۶۴ مورد رسیده و با افتتاح مجموعه‌های در دست ساخت انتظار می‌رود این تعداد تا پایان دولت دوازدهم به ۷۲ اقامتگاه برسد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: در هشت سال گذشته بیش از ۶۰ اقامتگاه بوم‌گردی در خراسان جنوبی ساخته و راه‌اندازی شده است، در صورتی که پیش از آن اقامتگاهی به این شکل در استان وجود نداشت.
وی افزود: با توجه به استقبال چشمگیر گردشگران از اقامتگاه‌های بوم‌گردی در خراسان جنوبی و ایجاد اشتغال در روستاها، همچنین فراهم کردن زمینه فروش محصولات کشاورزی و تولیدات صنایع‌دستی و زمینه‌سازی برای آشنایی بیشتر با جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و اجتماعی روستاها، حمایت از طرح‌های ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی از ابتدای دولت یازدهم در دستور کار قرار گرفت.
رمضانی ساخت و توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی را با توجه به روستاهای هدف گردشگری و مناطق بکر طبیعی در خراسان جنوبی دارای توجیه دانست و اظهار داشت: با توجه به قابلیت‌هایی که به لحاظ بافت‌های ارزشمند تاریخی شهری و روستایی در این استان وجود دارد، تلاش شده تا بوم‌گردی را تقویت کنیم.
وی گفت: هرچند استان خراسان جنوبی نیازمند پروژه‌های ساخت هتل است ولی این پروژه‌ها زمان‌بر و پرهزینه بوده و اقامتگاه‌های بوم‌گردی هم به لحاظ زمانی که برای مرمت یا ساخت آنها صرف می‌شود، هم از نظر هزینه‌هایی که دارد، به‌سرعت قابل بهره‌برداری است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی افزود: آشنایی گردشگران مراجعه‌کننده به این اماکن، با فرهنگ و آداب و رسوم مردم مناطق مختلف از دیگر قابلیت‌های اقامتگاه‌های بوم‌گردی بوده و در نوع خود دارای جذابیت است.
وی تصریح کرد: هرچند شیوع ویروس کرونا بر فعالیت بخش گردشگری اثرات منفی گذاشته و میزان مراجعه‌کنندگان به واحدهای اقامتی را کاهش داده اما ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی با توجه به مختصات جغرافیایی و اقلیمی خراسان جنوبی یک ظرفیت ماندگار است که در آینده می‌تواند بسیار مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
رمضانی گفت: اقامتگاه‌های بوم‌گردی قبل از شیوع کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن در فصول مختلف سال پذیرای مسافران و گردشگران زیادی از سراسر کشور و حتی گردشگران خارجی بودند.
وی درباره حمایت‌های دولت از راه‌اندازی این اماکن گردشگری گفت: نزدیک به ۱۵ میلیارد تومان تسهیلات دولتی از ابتدای دولت یازدهم در بخش اقامتگاه‌های بوم‌گردی به متقاضیان پرداخت شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی اضافه کرد: در حال حاضر بزرگترین اقامتگاه بوم‌گردی استان در روستای چهارده بیرجند در حال ساخت است که انتظار می‌رود تا پایان دولت دوازدهم به بهره‌برداری برسد.
وی با بیان اینکه پروژه بزرگ اقامتگاه بوم‌گردی چهارده در سه فاز پیش‌بینی شده است گفت: در فاز اول این طرح بوم‌گردی مساحت تقریبی سه هزار متر مربع در نظر گرفته شده که ۲۵ سوئیت، رستوران سفره‌خانه سنتی، مسجد و بازارچه فروش صنایع دستی و سوغات محلی احداث می‌شود.
تنوع مسیرهای گردشگری، دستاوردی از ساخت بوم‌گردی
تنوع مسیرهای گردشگری یکی از آثار و نتایج توسعه بوم‌گردی است که فعال حوزه گردشگری در خراسان جنوبی به آن اشاره کرد و گفت: ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی باعث تنوع مسیرهای گردشگری در این استان پهناور شده است.
احمد کاشانی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: با ایجاد بوم‌گردی‌ها به‌خصوص در روستاهای هدف گردشگری به راحتی گردشگران شب را در این اقامتگاه‌ها استراحت می‌کنند و مسیرهای گردشگری متنوع شده است.
وی افزود: ایجاد تاسیسات گردشگری همچون بوم‌گردی در شهرها و استان‌های مختلف کشور می‌تواند موجب رشد و توسعه گردشگری شود و در شهرها و کشورهای توسعه یافته که گردشگری به صنعت پول‌ساز تبدیل شده بوم‌گردی‌ها، هتل‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی پر رونق است.
این فعال حوزه گردشگری با بیان اینکه بوم‌گردی‌ها به ۲ روش در روستاها ایجاد می‌شود اظهار داشت: در روش اول سرمایه‌گذار وارد روستای هدف گردشگری می‌شود و یک بوم‌گردی را احداث می‌کند که موجب جذب سرمایه گذار و اقامت درون روستایی خواهد شد.
وی گفت: اقامت گردشگران در روستاها می‌تواند موجب درآمدزایی باشد به طوری که فروش صنایع دستی، غذای بومی، محصولات روستا و گشت و گذار در روستاها به ایجاد درآمد مستقیم برای روستاییان و حتی مشاغل غیرمستقیم منجر می‌شود و همه اینها در رونق و توسعه اقتصادی یک منطقه اثرگذار است.
کاشانی بیان کرد: در نوع دوم خود روستاییان که خانه‌های محلی و سنتی در روستا دارند با مراجعه به میراث فرهنگی، درخواست ایجاد بوم‌گردی را ارائه می‌دهند لذا به کمک تسهیلات دولتی خانه‌های سنتی را بازسازی می‌کنند و بسیار مورد توجه گردشگران است.
وی با اشاره به مشکلاتی که تا چند سال پیش در حوزه تورگردانی داشته است گفت: تا ۶ سال گذشته در حوزه تورگردانی اگر می‌خواستیم به روستاهای هدف گردشگری برویم حتما باید برای اقامت در هتل‌ها برنامه‌ریزی می‌کردیم و از آنجایی که راه‌ها بسیار طولانی است این مساله مشکل ایجاد می‌کرد.
وی افزود: اما اکنون بوم‌گردی‌های زیبایی که در روستاهای مختلف استان ساخته شده از جمله مناطق کویری محل مناسبی برای اقامت گردشگران شده‌اند و الان که حدود پنج یا ۶ سال از ساخت برخی بوم‌گردی‌ها گذشته، گردشگران به خاطر بوم‌گردی خاص و اقامت در بیابان و استفاده از زیبایی‌هایی طلوع خورشید وارد کشور و استان می‌شوند.
تورگردان و فعال حوزه گردشگری خراسان جنوبی اظهار داشت: در فصل برداشت محصولات مهم کشاورزی نیز وجود اقامتگاه بوم‌گردی در قلب مزارع زرشک و زعفران موجب برگزاری تورهای متنوع شده است که باعث می‌شود گردشگران در زمان مناسب برداشت محصولات از جمله زعفران که صبح زود باید انجام شود در محل حضور داشته باشند.
وی عنوان کرد: روستاهایی که صنایع دستی خاص دارند از جمله روستای خراشاد که حوله‌بافی آن به ثبت جهانی رسیده و روستای برک در نهبندان یا سنگ‌های زینتی در نزدیکی خور و فردوس خاستگاه ورود گردشگران است و وجود بوم‌گردی در این نقاط حضور و اقامت گردشگران را آسان می‌کند.
کاشانی با اشاره به اهمیت حمایت از اقامتگاه‌های بوم‌گردی گفت: در سال‌های اخیر تعداد بوم‌گردی‌ها زیاد شده که اتفاق مثبتی است اما اگر در منطقه‌ای تعداد آنها بیش از نیاز و استاندارد باشد به رقابت منفی می‌انجامد که نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد.
لزوم تهیه نقشه جامع برای ساخت بوم‌گردی
مدیرعامل سازمان مردم‌نهاد انجمن گردشگری پایدار افزود: در زمان حاضر شایسته است که دستگاه متولی نقشه وجود و حضور بوم‌گردی‌ها را در استان فراهم و برای مناطق مختلف سهمیه مشخص کند.
وی گفت: لازم است ظرفیت‌سنجی شود که در هر نقطه چند بوم‌گردی باید ایجاد کرد و از این طریق مجوز صادر شود.
کاشانی اظهار داشت: آموزش افرادی که در اقامتگاه‌های بوم‌گردی اشتغال دارند یا مدیر هستند نیز مهم است و باید بیشتر به آن پرداخته شود.
وی افزود: خدمات بوم‌گردی‌ها باید بسیار حرفه‌ای‌تر شود تا بیشتر مورد توجه گردشگران قرار گیرد زیرا در بهبود و تداوم خدمات موثر است.
این فعال حوزه گردشگری گفت: توجه به زیرساخت‌های جاده‌ای برای دسترسی به بوم‌گردی نیز اهمیت دارد که نیاز است بیش از پیش مورد توجه باشد.
وی افزود: افزایش فعالیت بوم‌گردی‌ها در استان بسیار خوب است و در مقایسه با پنج سال پیش این تحول با متنوع شدن مسیرهای گردشگری نمود پیدا کرده است.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی در نوروز ۱۴۰۰ که ورود مسافران و گردشگران به خراسان جنوبی با توجه به آبی و زرد بودن شهرهای استان آزاد بود، بیشترین سهم اسکان مسافران را به خود اختصاص داد.
براساس پایش روزانه و ثبت آمار اقامت در واحدهای اقامتی از ۲۸ اسفند ۹۹ تا پایان روز ۱۳ فروردین امسال در مجموع ۳۳ هزار و ۵۶۲ نفر در استان خراسان جنوبی اقامت کردند که از این تعداد ۱۶.۴۲ درصد اقامت نوروزی در هتل‌ها، ۴۰.۶۲ درصد در اقامتگاه‌های بوم‌گردی، ۸.۷۹ درصد در مهمان‌پذیرها و ۳۴.۱۷ درصد در مجتمع‌های گردشگری استان ثبت شد.
همچنین فروردین امسال معاون گردشگری، سرمایه‌گذاری و تامین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی از گشت و گذار گردشگران آلمانی در مناطق روستایی و بکر این استان خبر داد و گفت: گروه گردشگران آلمانی طی یک هفته، سفر خود در خراسان جنوبی را از پایتخت زرشک بی‌دانه دنیا در روستای افین شروع کردند.
مرتضی عربی افزود: این گردشگران به روستای جهانی خراشاد رفتند و در پایان در دیار گل‌های نرگس (شهر خوسف) با رکاب‌زنی تا روستای گردشگری آرک، به سفر خود در استان پایان دادند.
نکته مهمتر آن است که وی گفت: این دو گردشگر آلمانی ورزشکار، اقامتگاه‌های بوم‌گردی را برای اسکان انتخاب کردند تا بتوانند ضمن آشنایی با فرهنگ و تاریخ قُهستان و خوراک محلی آن، دوچرخه سواری در جاده‌های روستایی بکر را نیز تجربه کنند.
وی اظهار داشت: گردشگران آلمانی بیشترین ورودی گردشگران خارجی به استان را دارا هستند و این به دلیل علاقه آنان به فرهنگ و تاریخ غنی خراسان جنوبی است.
خراسان جنوبی با بیش از ۹۴۲ اثر ثبت ملی و چهار اثر ثبت جهانی در مجاورت ۶ استان کشور قرار دارد.