«دیاکو حسینی» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره جایگاه سیاست خارجی در ادوار مختلف انتخابات ریاست جمهوری گفت: تحریم‌ها سال‌ها و دهه‌ها است که بر اقتصاد ایران سایه انداخته و در دو دهه گذشته، این موضوع تشدید شده و موجب شده سیاست خارجی به جزیی از زندگی مردم تبدیل شود.
وی با بیان اینکه مسائل مرتبط با سیاست خارجی مانند تحریم‌ها آثارش را بر زندگی مردم گذاشته و همین مسئله موجب شده سیاست خارجی به موضوعی مهم و اولویت‌دار تبدیل شود، اظهار داشت: امسال نیز به خاطر آنکه پیامدهای سیاست فشار حداکثری بر اقتصاد ایران آثار خود را به‌جا گذاشته – هرچند عاملان آن سیاست کنار رفته‌اند - و بخش عمده‌ای از شرایط امروز اقتصادی کشور ناشی از تحریم‌ها بوده و هم‌اکنون نیز در آستانه رفع تحریم‌ها هستیم، موضوع سیاست خارجی از موضوعات مهم انتخابات است.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه مسئله سیاست خارجی بر قطب‌بندی‌ها در انتخابات و سیاست داخلی نیز تاثیر گذاشته است، تصریح کرد: در یکسو، جناح و گروهی قرار دارد که بر تعامل سازنده با دنیا اعتقاد دارد و در طرف دیگر، جناحی است که برجام را دستاورد طرف مقابل دانسته و با تعامل با دنیا از جمله آمریکا در هر سطحی موافق نیست.
برجام پیامد نگرش تعامل سازنده با دنیا است
حسینی ادامه داد: هم‌اکنون در آستانه رفع تحریم‌ها و احیای برجام هستیم. اینکه آمریکا به تعهداتش پایبند می‌ماند یا خیر، اینکه چه افقی در روابط ایران با دنیا ایجاد می‌شود، متعاقب احیای برجام، ثبات اقتصادی در کشور ایجاد شود و ارتباط ایران با غرب و کشورهای منطقه، از جمله مسائل و پرسش‌های مهم و جدی انتخاباتی است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا برجام دسته‌بندی‌های مرسوم در ایران تغییر داده است، خاطرنشان کرد: دولت و مذاکره‌کنندگان چنین تعصبی نسبت به برجام قائل نیستند و فکر نمی‌کنم این مسئله را قبول داشته باشند چراکه موجب انشقاق می‌شود اما در طیف مقابل، این انشقاق را عملا ایجاد کرده‌اند چراکه عملکرد و شعار آنها این تقسیم‌بندی را معنا می‌دهد.
این کارشناس ارشد مسائل استراتژیک با بیان اینکه برجام یک توافق میان ایران و ۱+۵ برای حل یک بحران بین‌المللی بود، ابراز داشت: برجام پیامد یک نگرش به دنیا بود و آن نگرش، تقسیم‌بندی را ایجاد کرده است. این نگرش آن است که می‌توان با کشورها و بلوک‌های قدرت در جهان رابطه‌ای متوازن و استراتژیک برقرار کرد، بدون آنکه از ایران هزینه‌ای شود و منافع خود را ضمن استقلال سیاسی و نگرشی تامین کند.
نامزدها سیاست جایگزین عملیاتی خود را تشریح کنند
حسینی با تاکید بر ضرورت تشریح برنامه‌های نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در حوزه سیاست خارجی بیان کرد: دقت نظر در اعلام مواضع بیانگر آن است که اگر ایده و روندی را قبول ندارند، جایگزین عملیاتی خود را مطرح کنند. شفافیت در اعلام مواضع و دوری از کلی‌گویی این امکان را برای جامعه فراهم می‌کند تا ابعاد سیاست پیشنهادی را سنجیده و براساس شناخت قضاوت کنند که آیا این مواضع با مطلوبیت‌ها و واقعیات سازگار است یا خیر.
وی در پاسخ به این سوال که برخی می‌گویند سیاست خارجی با دولت نیست و بنابراین طرح برنامه‌های مربوط به سیاست خارجی مهم نیست، یادآور شد: حتما دولت‌های مختلف بر روندها از سه شکل تاثیرگذار هستند؛ یک مولفه، شخصیت مسئولانی است که در راس دولت و دستگاه‌های مربوط به سیاست خارجی قرار می‌گیرند. اگر این دولتمردان به تعامل سازنده و دیپلماسی اعتقاد داشته باشند، این مسئله در پیگیری سیاست‌ها نقش بسزایی دارد.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه مولفه تاثیرگذار دوم در ساختارها و نهادهای بالادستی سیاستگذار متبلور می‌شود، عنوان کرد: شورای عالی امنیت ملی در تصمیم‌گیری و سیاستگذاری نقش و رتبه اول را دارد. اعضای دولت این شورا نقش مهمی دارند. ریاست این شورا با رییس‌جمهور است و دبیر آن با انتخاب وی منصوب می‌شود. وزرای خارجه، کشور، اطلاعات و رییس سازمان و برنامه نیز از اعضای دولت هستند.
عدم اعتقاد به دیپلماسی در امور داخلی انعکاس خواهد داشت
حسینی مولفه سوم را توانایی چانه‌زنی و اقناع‌سازی دولتمردان در نهادهای بالادستی عنوان کرد و گفت: رییس‌جمهور و وزارت امور خارجه تنها تصمیم‌گیر نهایی نیستند ولی قادر هستند به عنوان یک مقام مسئول و در نقش یک مشاور، در گفت‌وگو با مسئولان عالی از جمله رهبر انقلاب نقش مهمی ایفا کنند.
وی با بیان اینکه تفاوت دولت‌ها در نتایج و عملکرد آنها مشهود است، گفت: اگر دولت آینده برای دیپلماسی اولویتی قائل نباشد یا جهان‌بینی خاصی را در سیاست خارجی تعقیب کند، این مسئله در سیاست خارجی اثر خود را نشان می‌دهد و ما انعکاس آن را در امور داخلی شاهد خواهیم بود.