نمک دریایی از تبخیر آب دریا به دست می‌آید و مانند نمک تصفیه شده بخش بیشتر ترکیب آن کلرید سدیم است.اما با توجه به مکانی که از آن نمک به دست می آید و کیفیت تصفیه، معمولا مواد معدنی دیگری مانند پتاسیم، آهن و روی هم دارد.
فدراسیون جهانی تیروئید با هدف ارتقای سطح آگاهی مردم درخصوص بیماری های تیروئید، عوارض و راه های پیشگیری و درمان آن ۲۵ ماه می را به عنوان روز جهانی تیروئید و ۳۱-۲۵ ماه می مصادف با ۱۰-۴ خردادماه را به عنوان هفته اطلاع رسانی تیروئید نامگذاری کرده است.
رییس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران روز سه شنبه به همین مناسبت در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: اخیرا عده ای مصرف نمک دریایی را ترجیح می دهند، متاسفانه عده ای سودجو از دریاهای اطراف کشورمان محصولی با تمام آلودگی های موجود استخراج و به مردم عرضه می کنند درحالی که امکان استخراج نمک از اعماق دریاهای اطراف ایران با وجود آلودگی ها خیلی کم است.
دکتر ربابه شیخ الاسلام افزود: چندین بار نمک های دریاچه ارومیه را برای تست به آزمایشگاه ها فرستادیم متوجه شدیم که این نمک ها یددار نیست، یا اینکه ید در این نمک ها درحد بسیار کمی است و ارزش غذایی ید را نداشته است.
این متخصص سلامت عمومی و اپیدمیولوژی تغذیه با اشاره به نوع نمک های دریایی سالم تهیه شده در اغلب کشورهای جهان افزود: نمک های دریا که در تمام کشورهای جهان از آن استفاده می شود روی ببسته بندی آن نوشته شده است که این نمک از عمق مثلا ۴هزار متری اعماق فلان دریا استخراج شده است.
شیخ الاسلام ادامه داد: در بسیاری از کشورها نمک دریایی را تبخیر می کنند و محصول را تصفیه و بعد ید دار و در ادامه برای مصرف به مردم عرضه می‌کنند.
وی در ادامه با اشاره به فرارسیدن روز جهانی تیروئید با بیان اینکه، کاش به جای روز جهانی تیروئید روز جهانی گواتر یا کمبود ید داشتیم افزود: چراکه تیروئید یک بیماری است اما گواتر یک سلسله عوارض زیادی برای بدن بوجود می آورد که بیماری تیروئید یکی از آنهاست.
این متخصص سلامت عمومی و اپیدمیولوژی تغذیه اظهار کرد: البته گواتر چند نوع داریم که یکی از بیماری های تیروئید است که شیوع آن درجهان بسیار بالاست.
وی اظهار کرد: گواتر در طیف بزرگی از مردم به دلیل کمبود ید بروز می کند و به طور معمول در مناطق کوهستانی که شیب زمین تند است و بارندگی ها ید خاک را که رودخانه ها و دریاها می ریزد پایین می آورد و این بیماری بیشتر دیده می شود.
این عضو گروه بهداشت و تغذیه فرهنگستان علوم پزشکی ادامه داد: اما با وجود سیلاب هایی که در سطح کره زمین شاهد هستیم کمبود ید بیشتر می شود و دیگر تنها مناطق کوهسانی مبتلا به کمبود ید نمی شوند.
وی یکی از مهمترین عوارض کمیود ید را در دوران جنینی دانست و افزود:در این شکل مادر ید کافی ندارد و ممکن است عوارضی که بوجود می آید دیگر بعد از تولد قابل اصلاح نباشد.
این متخصص سلامت عمومی و اپیدمیولوژی تغذیه افزود: به عنوان مثال اولین عوارض سقط جنین و بعد مسائلی دیگر همچون کرولالی، لوچی چشم و عقب ماندگی ذهنی است که می تواند خیلی شدید باشد.
وی گفت: به هرحال کمبود ید روی آی کیو یا میزان هوش جمعیت اثرگذار است و کمبود ید یک مسئله است که در یک منطقه ای می تواند کم توانی ذهنی و ناتوانی ذهنی را زیاد کند به طوریکه بچه ها درس را نمی فهمند و کار را برای معلم سخت می کنند.
مصرف نمک راهی برای مبارزه با گواتر
این متخصص سلامت عمومی و اپیدمیولوژی تغذیه در ادامه با اشاره به اولین تلاش های خود در کشور برای مبارزه با بیماری کمبود ید و کاهش میزان تیروئید در کشور خاطرنشان کرد: در اواخر دهه ۶۰ در برخی از مناطق تا ۶۸ درصد کودکان شش تا ۱۸ سال ما گواتر داشتند و این تنها یک بخش قابل دیدن کوه یخ کمبود ید است اما عمق مسئله که مرگ و میر ناشی از سقط جنین، مرگ و میر کوردکان، لوچی چشم و عقب ماندگی ذهنی و کرولالی است مخفی شده و ما نمی توانستیم متوجه آن شویم.
دکتر شیخ الاسلام تاکید کرد: اهمیت افزودن ید به یک ماده غذایی که معمولا در جهان نمک را انتخاب کرده اند یکی از راه های مبارزه با گواتر و اپیدمی کمبود ید است.
وی افزود: یکی از مشکلاتی که کشورها برای یددار کردن نمک دارند این است که بیشتر نمک هایی که در کشورهای فقیر مصرف می شود از آب دریاچه یا از چشمه های نمک و معادن نمک استخراج می شود که اینها نسبت به محلی که ما آنها را استخراج می کنیم آلودگی های زیادی دارند واین آلودگی ها یا فلزات سنگین باید از نمک جدا شود.
انجام سالانه آزمایش کمبود ید از دانش آموزان استان ها
شیخ الاسلام همچنین با اشاره به اینکه، تحقیقات آزمایشگاهی در تمام کشورها نشان داده است که وقتی گواتر در یک منطقه زیاد است باید ید رسانی صورت گیرد.
رییس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران گفت: علاوه بر آزمایش میزان ید در نمک ما یک آزمایش دیگری را هرساله در کشور انجام می دهیم که شامل آزمایش ید در ادرار است، بطوریکه از هر استان از ۲۶۰ دانش آموزان نمونه ادرار گرفته می شود و زیر نظر موسسه تحقیقات غدد آزمایش می شود اگر ید در ادرار کم باشد نشانگر کاهش مصرف ید از سوی اهالی آن منطقه است.
این متخصص تغذیه در ادامه با اشاره به اینکه، درکل بدن ما ۱۵۰ میکروگرم ید در روز نیاز دارد افزود: بنابراین اگر نمک بسیار کمی نیز در طول روز مصرف کنیم ید به بدن ما می رسد و البته اضافه ید ناشی از افزایش مصرف نمک نیز از طریق ادرار دفع خواهد شد.
شیخ الاسلام با ذکر مثالی ادامه داد: در برخی کشورها همچون ژاپن به دلیل اینکه مصرف ماهی و جلبک های دریایی که حاوی ید فراوان است زیاد است، ممکن است روزانه ۳ هزار میکروگرم ید نیز در رژیم غذایی آنها باشد اما هیچ عارضه ای از زیادی مصرف ید گزارش نشده است.
رییس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران تاکید کرد: باید این مسئله را درنظر بگیریم که مردم ما دراین بخش نیازمند آموزش های لازم برای پیشگیری از ابتلا به بیماری تیروئید هستند و در این بین نقش و وظیفه رسانه ها بسیار مهم و اساسی است.