به گزارش ایرنا، حکم کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال برای پرونده شکایت باشگاه سایپا علیه پیکان به دلیل استفاده از تعویض ششم در دو دقیقه پایانی مسابقه بین این دو تیم که ۲۶ اردیبهشت برگزار شد، حاشیه‌های پررنگ و برجسته‌ای در جامعه فوتبال ایجاد کرده است. ۳ - ۰ بازنده اعلام کرده پیکان در حالی که نتیجه را ۲ – ۱ در زمین مسابقه برده بود و اثرگذاری مشهود این حکم در جدول سبب شد که بسیاری از کارشناسان فوتبال، بازیکنان و اعضای کادر فنی تیم‌های پایین جدول لیگ برتر و حتی برخی مسئولان به این حکم واکنش نشان دهند.
اهمیت این قبیل احکام در فوتبال معمولا در پایان فصل بیشتر احساس می‌شود؛ زمانی که یک تیم بر اثر چنین حکمی از لیگ سقوط کند. در بسیاری از لیگ‌ها و طی دوره‌های مختلف مشاهده شده که تیم‌ها با اختلاف امتیازی کم در حد یک امتیاز یا حتی با تفاضل گل به قهرمانی می‌رسند، سهمیه حضور در مسابقات بین‌المللی کسب می‌کنند یا امتیاز حضور در آن لیگ را از دست می‌دهند.
تغییر در جدول
سایپا با رأی کمیته انضباطی با وجود این که از ۲۲ بازی ۱۹ امتیاز کسب کرده بود ، در رتبه پانزدهم جدول قرار داشت. تفاضل گل سایپا و نساجی تا پیش از صدور رأی کمیته انضباطی منفی هشت و تفاضل گل ذوب‌آهن منفی۶ بود.
با صدور حکم به سود سایپا ، حالا این تیم در جدول ۲۲ امتیازی شده و از ذوب‌آهن که در رتبه چهاردهم و نساجی که در رتبه سیزدهم و بالاتر از این تیم قرار داشتند ، سبقت گرفت. اکنون سایپا هم‌امتیاز با نساجی و با تفاضل گل منفی چهار در رتبه سیزدهم قرار دارد و نساجی ۲۲ امتیازی با یک بازی بیشتر و تفاضل گل منفی هشت در پله چهاردهم ایستاده است. ذوب‌آهن هم با ۲۱ امتیاز از ۲۲ بازی و تفاضل گل منفی هفت در پله پانزدهم جدول قرار دارد. پیکان هم با این شکست خارج از زمین فوتبال که به آن تحمیل شده از رتبه هفتم جدول به رتبه یازدهم سقوط کرد و حالا می‌تواند در بین گزینه‌های احتمالی سقوط قرار بگیرد.
به عبارتی دیگر نتیجه حکم صادر شده به سود سایپا بر خلاف آن چه که از ظاهر امر بر می‌آید و فقط یک ماجرای دو طرفه بین سایپا و پیکان محسوب می‌شود، می‌تواند بر سرنوشت تیم‌های دیگر نیز اثر بگذارد و با در نظر گرفتن برخی احتمالات جریان فوتبال در یک شهر یا استان را در مسیر دیگری قرار دهد.
برای درک اهمیت این امتیازهای واریز شده به حساب سایپا و حتی چهار گلی که در گل‌شماری برای این تیم منظور شده است و اثرگذاری احتمالی آن در پایان فصل می‌توان به برخی نمونه‌ها از رقابت‌های میلی متری در جدول برای بقا یا کسب قهرمانی اشاره کرد.
حساسیت‌های پایان فصل
صعود نساجی به لیگ برتر در اردیبهشت ۱۳۹۷ یکی از همین نمونه‌هاست که اهمیت گل‌شماری و امتیازها را نشان می‌دهد. ۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ که هفته سی‌وچهارم لیگ آزادگان برگزار می‌شد و دو تیم مازندرانی یعنی نساجی قائمشهر و خونه‌به‌خونه بابل در کورس رقابت برای صعود به لیگ برتر بودند، هر دو تیم ۶۱ امتیاز داشتند و در صورتی که آخرین دیدارشان را نیز با برد پشت‌سر می‌گذاشتند ، کار به گل‌شماری می‌کشید؛ اتفاقی که افتاد و سبب شد نساجی به دلیل تفاضل گل بهتر از رقیب هم‌استانی خود سبقت بگیرد.
خونه‌به‌خونه در هفته پایانی میزبان برق جدید شیراز و شاگردان رحمان رضایی بود. این تیم بابلی با ۶۱ امتیاز از ۳۳ بازی و تفاضل گل مثبت ۲۱ تا حد زیادی یکی از دو تیم راه یافته به لیگ برتر محسوب می‌شد ، چرا که تفاضل گل نساجی مثبت ۱۷ بود و فقط یا یک برد پر گل می‌توانست خونه‌به‌خونه را کنار بزند. تنها بخت نساجی تقابل این تیم با ضعیف‌ترین تیم آن فصل لیگ آزادگان یعنی راه‌آهن بود که تا پیش از دیدار با نساجی در هفته پایانی از ۳۳ بازی فقط هفت امتیاز کسب کرده بود و با ۶۵ گل خورده آماری عجیب در گل خوردن داشت. در نهایت نساجی موفق شد راه‌آهن آشفته و بحران زده را در تهران با ۶ گل شکست دهد و تفاضل خود را به مثبت ۲۳ برساند و خونه‌به‌خونه نیز با وجود برد ۲ – ۱ مقابل برق جدید شیراز به دلیل یک گل کمتر در گل‌شماری تیم سوم جدول شد و از صعود به لیگ باز ماند.
در پانزدهمین دوره لیگ برتر نیز یک بار دیگر اهمیت تفاضل گل به شکل برجسته‌ای مشاهده شد؛ جایی که استقلال خوزستان و پرسپولیس در پایان فصل هر دو ۵۷ امتیازی شدند و تیم خوزستانی به خاطر تفاضل گل بهتر توانست جام قهرمانی را به خانه ببرد.
در فصل قبل لیگ دسته یک فوتبال کشور نیز آلومینیوم اراک به لطف تفاضل گل و فقط یک گل بیشتر توانست مس کرمان را کنار بزند و به عنوان یکی از دو تیم برتر لیگ آزادگان جواز حضور در لیگ برتر را کسب کند.
تعیین سرنوشت تیم‌ها خارج از زمین فوتبال
مواردی از این دست در فوتبال بسیار زیاد دیده شده و باز هم رخ خواهد داد. اما نکته اینجاست که این مسائل در جریان واقعی فوتبال و داخل زمین اتفاق می‌افتند و در پرونده سایپا و پیکان خارج از زمین فوتبال رقم خورده است و می‌تواند در سرنوشت فوتبالی تیم نساجی یا ذوب‌آهن تاثیرگذار باشد. در حالی که این تیم‌ها هیچ نقشی در بازی سایپا و پیکان ندارند. بر همین اساس نیز انتقادها به این حکم صادر شده توسط کمیته انضباطی برجسته شده و حالا باشگاه‌های پیکان، نساجی و ذوب‌آهن از کمیته استیناف و فدارسیون فوتبال می‌خواهند برای توقف این حکم که از آن به عنوان حکم ناعادلانه یاد می‌شود به منظور ضایع نشدن حق فوتبال‌دوستان و سایر تیم‌های شهرستانی به استناد بندهای قانونی موجود اقدام کنند.
منتقدان این حکم صادر شده به سود سایپا به بندهای قانونی موجود در مقررات فدراسیون فوتبال اشاره می‌کنند و معتقدند صدور این حکم نه تنها اشتباه است، بلکه نوعی تخلف نیز محسوب می‌شود. مدیرعامل باشگاه نساجی در این باره می‌گوید: صادرکنندگان حکم به ماده ۳۶ آیین‌نامه سال ۱۳۹۳ مراجعه کردند. در حالی که کمیته تقنین مقررات فدراسیون این بند را در سال ۱۳۹۶ حذف کرد و تأکید کرده که باید میزان اثرگذاری تخلف بررسی شود. حتی ماده ۲۲ کمیته انضباطی فیفا تأکید می‌کند میزان تأثیر تخلف در صدور حکم باید مورد توجه قرار گیرد و در صورتی که در نظر گرفتن حکم نتیجه ۳ -۰ برای تیم شاکی در ترکیب جدول تاثیر بگذارد نباید چنین حکمی صادر کرد.
ایزد سیف‌الله‌پور به اولویت داشتن مقررات داخلی در بررسی تخلفات فوتبالی اشاره می‌کند و می‌افزاید: حتی ماده ۲۲ آیین‌نامه انضباطی فیفا تاثیرگذاری در جدول را ملاک قرار داده و تاکید دارد حکم صادر شده نباید جدول را تحت تاثیر قرار دهد. اصلا طبق ماده ۶۱ قانون کمیته انضباطی بازیکن پیکان بازیکن غیرمجاز محسوب نمی‌شود. سهل‌انگاری توسط داور چهارم و ناظر بازی صورت گرفته، چطور می‌شود که هیچ محرومیت یا جریمه‌ای برای آن‌ها نظر گرفته نمی‌شود و سه امتیاز به سایپا می‌دهند؟ ما به همین راحتی از حق خودمان نمی‌گذریم.
وی می‌افزاید: باید قبول کنیم که این رأی با لابی‌گری صادر شده است. وقتی آیین‌نامه سال ۱۳۹۳ را سال ۱۳۹۶ تغییر دادید چطور به آیین‌نامه قبلی استناد کردید؟
سکوت در موارد مشابه
نکته قابل توجه دیگر در مورد حکم صادر شده به سود سایپا، وجود موارد مشابه در فوتبال کشور و صادر نشدن رأی اینچنینی درباره آن موارد است. ۱۴ فروردین امسال در مسابقه استقلال و پیکان از هفته نوزدهم لیگ برتر که با تساوی بدون گل پایان یافت نیز این اشتباه رخ داده بود. پیکان در آن مسابقه هم ۶ تعویض انجام داد، اما توجهی به این موضوع نشد و حالا پس از صدور رأی کمیته انضباطی به سود سایپا، باشگاه استقلال خواستار ۳ – ۰ اعلام شدن آن مسابقه به سود آبی‌پوشان شده است.
اسفند پارسال نیز در مسابقه بین دو تیم ذوب‌آهن و ماشین‌سازی، داور بازی دقایقی پس از آغاز نیمه دوم متوجه شد که تعداد بازیکنان ماشین‌سازی بیشتر است و پس از شمردن بازیکنان مشخص شد که ماشین‌سازی با ۱۲ بازیکن وارد زمین شد. در نهایت یار دوازدهم تبریزی‌ها از زمین خارج شد و بازی ادامه یافت ، اما محکومیتی برای تیم یا شخصی در نظر گرفته نشد.
سال ۱۳۸۵ نیز ذوب‌آهن در یکی از مسابقات لیگ برتر مقابل سایپا در حالی که هر تیم مجاز به استفاده از سه بازیکن خارجی در زمین بود ، چهار بازیکن خارجی در ترکیب داشت ، اما در مورد آن تخلف نیز هیچ تصمیمی اتخاذ نشد.
در یکی از عجیب‌ترین موارد مشابه که مربوط به لیگ آزادگان است ، پای نساجی هم در میان بود. سال ۱۳۹۳ نساجی در آخرین مسابقه فصل خود به یاسوج رفت و مقابل شهرداری آن شهر قرار گرفت. دقیقه ۷۰ مجتبی رمضانی بازیکن نساجی توانست در جدال تک به تک دروازه‌بان ، شهرداری یاسوج را شکست دهد و توپ را به سمت دروازه خالی این تیم بفرستد ، اما یکی از بازیکنان تعویضی شهرداری یاسوج که پشت دروازه این تیم مشغول گرم کردن خود بود وقتی دید توپ در حال ورود به دروازه است وارد زمین شد و با ضربه سر توپ را دور کرد. داور مسابقه پس از آن بازیکن تعویضی خاطی را اخراج کرد. آن مسابقه با نتیجه ۲-۰ به سود نساجی تمام شد و شهرداری یاسوج نیز سقوط کرد.
مروری بر موارد مشابه مربوط به لیگ‌های اروپایی نیز نشان می‌دهد که در چنین مواردی با استناد به قوانین و مقررات داخلی آن کشور رفتار شده است. دو سال پیش اتحادیه فوتبال انگلیس تیم لیورپول را به دلیل استفاده از بازیکن غیرمجاز در دیدار با میلتون ۲۰۰ هزار پوند جریمه کرد، اما نتیجه را به سود حریف اعلام نکرد.
آن‌چه که در پرونده سایپا و پیکان بیشتر مورد توجه و تأکید قرار دارد، بی‌تاثیر بودن تعویض ششم است. این که بازیکن تعویضی فقط ۲ دقیقه و ۳۷ ثانیه در زمین حضور داشت و یک بار منطقه مرکزی زمین توانست توپ را لمس کند ، اما کمیته انضباطی با وجود این بی‌تأثیری و همچنین آشکار بودن مقررات درباره این پرونده تصمیمی را اتخاذ کرده که روی سرنوشت تیم‌های دیگر اثرگذار است.
شاید کمیته استیناف به استناد همین نکات مطرح شده رأی کمیته انضباطی را لغو کند. در غیر این صورت مسئولان سازمان لیگ، فدارسیون فوتبال و کمیته انضباطی و حتی کمیته استیناف باید منتظر هفته پایانی لیگ و میزان اثرگذاری احتمالی این حکم در قعر جدول باشند.