به گزارش ایرنا بناهای تاریخی خراسان جنوبی به دلیل جاذبه‌های فراوان فرهنگی و اقتصادی و با زمینه‌هایی که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فراهم کرده از سوی مالکان و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در حال مرمت بوده و توانسته جایگاه مناسبی را در رونق گردشگری و بهبود وضعیت اقتصادی مناطق مختلف پیدا کند؛ از طرفی مرمت و احیای بناهای تاریخی، توجه به سبک معماری ایرانی - اسلامی را به همراه داشته است.
پس از ثبت ملی آثار تاریخی، حفظ و مرمت آنها در دستور کار متولیان میراث فرهنگی قرار می‌گیرد و رویکرد دولت در هشت سال گذشته این بوده که بناهای تاریخی پس از مرمت و احیا مورد بهره‌برداری قرار گیرد و در واقع با مشارکت مردمی و بخش خصوصی این آثار فاخر و ارزشمند حفظ شود.
تبدیل بناهای مرمت شده به فضاهای گردشگری و اقامتی با استقبال گردشگران داخلی و خارجی نیز مواجه شده و رونق برخی از آنها از هتل‌های چند ستاره هم بیشتر است.
قدمت آثار تاریخی استان خراسان جنوبی از ۲۵ هزار سال پیش که مربوط به غار خونیک قاین است تا دوره معاصر را در برمی‌گیرد از سوی دیگر وجود ۱۰ منطقه نمونه گردشگری و ۱۴ روستای هدف گردشگری در کنار جاذبه بی‌نظیر کویر بر جذابیت خراسان جنوبی افزوده و توانسته است تعداد زیادی از دوست‌داران تاریخ را سالانه به این استان بکشاند.
به‌دلیل وجود این قابلیت‌ها و ظرفیت‌های استان، حفاظت و حراست از بناها و محوطه‌ها، اقدامات حفاظتی، مرمتی و توسعه‌ای هر سال انجام می‌شود که در سال‌های اخیر این اقدمات از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است.
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در تازه‌ترین دستاوردهای خود ۵۲۶ طرح میراث فرهنگی و گردشگری را برای شصت و نهمین پویش ملی "تدبیر و امید برای جهش تولید" و ادامه پروژه‌های افتتاحی پنجشنبه‌ها که دولت از سال گذشته در دستور کار خود قرار داده است، آماده افتتاح کرد که سهم خراسان جنوبی ۴۲ طرح در حوزه میراث فرهنگی بود.
بهره‌برداری از این تعداد طرح روز پنجشنبه (ششم خرداد) با دستور رییس جمهوری در استان‌های مختلف کشور با ۲ هزار و ۵۳۷ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری آغاز شد و برای ۲ هزار و ۶۹۷ نفر اشتغال ایجاد کرده است.
در این برنامه که به صورت ویدئو کنفرانس و همزمان در سراسر کشور برگزار شد، "علی‌اصغر مونسان" وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از استان گیلان، "ولی تیموری" معاون گردشگری وزیر از استان لرستان و "محمدحسن طالبیان" معاون میراث فرهنگی وزیر از استان خراسان جنوبی گزارش‌هایی از روند اجرا و افتتاح طرح‌ها را ارائه کردند.
۴۲ طرح حوزه میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی شامل مرمت، احیا و بهره‌برداری از بناهای تاریخی با فرمان رییس جمهوری به طور همزمان افتتاح شد و معاون میراث فرهنگی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، استاندار خراسان جنوبی و جمعی از مسوولان استانی در آیین افتتاح این طرح‌ها در باغ اکبریه بیرجند که اثر جهانی است، حضور داشتند.
استانی پرجاذبه برای گردشگری
رییس جمهوری پس از استماع گزارش معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در ارتباط تصویری با این آیین گفت: خراسان جنوبی می‌تواند استان بسیار پرجاذبه‌ای برای گردشگری باشد و به نمونه‌هایی از آنها در این مراسم اشاره شد.
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی افزود: مرمت این ساختمان‌های تاریخی بسیار ارزشمند است و ساختمان‌هایی که اگر مرمت نکنیم شاید چند سال بعد به طور کامل از بین برود، با مرمت به اثر زیبا و ارزشمند تاریخی تبدیل می‌شود که نشان می‌دهد تمدن ما در گذشته چگونه بوده است.
وی اظهار داشت: معماران قرن‌های گذشته در ایران بسیار هنرمند و محاسبه‌گر بودند که جزو افتخارات ایران است و مرمت آثار تاریخی آن هنرها را نیز برای ما زنده و ماندگار می‌کند که بسیار مهم است.
رییس جمهوری گفت: تلاش‌های خوبی در دولت یازدهم و دوازدهم در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی انجام شده است که به بخشی از آنها در این گزارش اشاره شد. وقتی تعداد تخت هتلی و اقامتگاهی در سراسر کشور از ۲۱۹ هزار به ۴۶۵ هزار افزایش پیدا می‌کند به آن معنا است که رونقی را در گردشگری داخلی و خارجی مشاهده می‌کنیم.
وی با اشاره به سختی‌هایی که کرونا در بخش گردشگری به وجود آورده است افزود: در ۶ ماه اول سال ۱۴۰۰ هم با مشکلاتی روبه‌رو هستیم اما در عین حال این نوید را می‌دهم که وضع گردشگری در ماه‌های پایانی امسال وقتی واکسیناسیون در سراسر کشور انجام بگیرد شرایط جدیدی می‌شود و همه این زحماتی که مردم و بخش دولتی و خصوصی کشیدند در پایان امسال شاهد بهره‌برداری خواهند بود.
روحانی با تشکر از مسوولان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در این حوزه ها گفت: امیدواریم ایام نوروز سال آینده با واکسیناسیون عمومی که انجام می‌گیرد و با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی که انجام می‌شود، صنعت گردشگری رونق پیدا کند و شرایط جدیدی را در کشور شاهد باشیم.
وی ادامه داد: افتتاح امروز ما که شصت و نهمین افتتاح پنجشنبه‌ها و در هفته‌های پایانی دولت است بنابراین شاید ناچار شویم غیر از پنجشنبه‌ها، دوشنبه‌ها را هم برای افتتاح‌هایی که آماده است، اضافه کنیم. آنقدر طرح و پروژه برای ماه‌ها و سال‌های آینده آماده شده که دولت بعد هم با تکمیل پروژه‌هایی که الان در دست احداث است می‌تواند هر پنجشنبه یا هر روزی در هفته افتتاح‌ها را ادامه دهد چرا که مسیر رشد و توسعه کشور باید ادامه پیدا کند.
رییس جمهوری با بیان این که یک مقطع هشت ساله در اختیار دولت تدبیر و امید بوده است گفت: یکی از افتخارات دولت و تدبیر امید در بخش گردشگری است که ما به آن می‌بالیم و افتخار می‌کنیم.
وی اظهار داشت: در این هشت سال تلاش بزرگی برای تبدیل کردن روستاها به جاذبه گردشگری شد. وقتی می‌گفتیم گردشگری تاریخی استان‌های مهمی مثل تبریز، اصفهان و شیراز را مدنظر قرار می‌دادیم یا می‌گفتیم، پیشتر گردشگری زیارتی مشهد و قم و شیراز بیشتر مدنظر بوده است و گردشگری‌ها به تعداد معدودی در کشور محدود شده بود در حالی که سراسر کشور ظرفیت تبدیل شدن به جاذبه‌های گردشگری را دارد.
بهره‌برداری از ۵۰۰ پروژه میراث فرهنگی
معاون میراث فرهنگی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که برای شرکت در مراسم افتتاح ۴۲ طرح میراث فرهنگی خراسان جنوبی به این استان سفر کرد، در باغ اکبریه بیرجند گفت: در مراسم قبل ۳۲۰ پروژه میراث فرهنگی با دستور رییس جمهوری در سراسر کشور افتتاح شد و امروز (ششم خرداد) علیرغم کمبود اعتبارات ۵۰۰ پروژه از ۵۲۶ پروژه اعلام شده از سوی وزیر میراث فرهنگی با اعتبار ۴۵۰ میلیارد تومان در حوزه میراث فرهنگی کشور به بهره‌برداری رسید.
محمدحسن طالبیان افزود: کارگاه‌های مرمت میراث فرهنگی در ایام سخت کرونا تعطیلی نداشته است و اکنون در خراسان جنوبی ۴۲ پروژه مرمت، احیا و بهره‌برداری از بناهای تاریخی در شهرستان‌های مختلف استان افتتاح می‌شود.
وی گفت: این پروژه‌ها با مشارکت بخش خصوصی و اعتباری بالغ بر ۲۱ میلیارد تومان و اشتغال مستقیم ۲۲۸ نفر با دستور رییس جمهوری در خراسان جنوبی به بهره‌برداری می‌رسد.
وی از خراسان جنوبی به عنوان سرزمین کویرها و روستاهای شگفت‌انگیز با جاذبه‌های پر رمز و راز یاد کرد و گفت: این استان مردمان با فرهنگ، خویشتن‌دار و سختکوش دارد و دارای جاذبه‌های طبیعی کم‌نظیر چون بیابان لوت و روستای خراشاد به عنوان دومین روستای جهانی صنایع دستی است.
معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: گسترده جغرافیای تاریخی فرهنگی ایران و سابقه طولانی زیست در ایران ما را میراث‌دار هزاران اثر ملموس و ناملموس ملی، منطقه‌ای و جهانی کرده است.
وی گفت: تهیه پرونده‌های ثبت جهانی مشترک مانند نوروز ۱۲ کشوری، هنر نگارگری ایرانی، کمانچه و دانش پخت نان تخت، آیین زیارت کلیسای تادئوس و در حال حاضر جشن مهرگان، یلدا، ترکمن دوزی، نوغان‌داری و ابریشم دوزی باعث نزدیکی کشورها و تقویت صلح شده است.
طالبیان بیان کرد: پرونده خوشنویسی، تکریم زوار و فرهنگ زیارت امام رضا (ع) نشان از غنای فرهنگی و معنوی این مرز و بوم دارد.
وی گفت: رویکرد مردمی کردن مرمت و احیای بناهای تاریخی ناشی از تعلق و دلبستگی مردم به عناصر هویت‌ساز است و سرمایه‌گذاری در حوزه میراث فرهنگی به شکوفایی اقتصاد فرهنگی، تداوم دانش فرهنگ و تاریخی ایران، نشاط و شادی برای مردم و به‌ویژه به توسعه پایدار کمک می‌کند.
معاون میراث فرهنگی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اضافه کرد: انجام حدود ۲ هزار و ۵۰۰ پروژه مرمتی و حدود ۲ هزار کارگاه فعال مرمتی که بالغ بر ۹۰ درصد توسط بخش خصوصی و مردم انجام شده، رشد ۴۰۰ درصدی موزه‌های خصوصی در کشور، استرداد بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ اثر از خارج کشور، شکل‌گیری ۸۰ پایگاه ملی و جهانی به عنوان قطب‌های علمی و فنی و ایجاد سامانه‌های جامع و هوشمند میراث فرهنگی گوشه‌ای از این تلاش‌ها در دولت تدبیر و امید است.
وی گفت: خراسان جنوبی اکنون دارای ۹۴۸ اثر ثبت شده در فهرست میراث ملی است و سه اثر ثبت شده جهانی در حوزه میراث فرهنگی دارد که این آثار از غار خونیک قاین با ۲۵ هزار سال قدمت آغاز و تا دوره معاصر را شامل می‌شود.
طالبیان با اشاره به ثبت ۲۰۷ اثر در فهرست آثار ملی و ۲ اثر خراسان جنوبی در فهرست میراث جهانی طی هشت سال گذشته افزود: مرمت ۱۲۰ بنای تاریخی، راه‌اندازی پنج موزه، ایجاد هشت هزار شغل، راه‌اندازی ۲۱ تعاونی، صدور هزار و ۶۴۵ پروانه تولید صنایع دستی، اعطای ۶۰۰ میلیارد ریال تسهیلات بانکی به بخش گردشگری، راه‌اندازی ۲ هتل سه و چهار ستاره و ایجاد ۸۰ اقامتگاه بومگردی، یک هتل کاروان، ۲ بوتیک هتل، یک دهکده گردشگری در بیرجند و سه کمپ بیابان در نهبندان و سرایان تنها بخش کوچکی از اقدامات دولت دوازدهم در این استان است.
وی اظهار داشت: این ظرفیت وجود دارد که تا پایان دولت دوازدهم به شرط تخصیص اعتبار تعداد ۵۰۰ پروژه دیگر در حوزه میراث فرهنگی به بهره‌برداری برسد.
سرمایه‌گذاری ۲۱ میلیارد تومانی در حوزه مرمت بناهای تاریخی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: ۴۲ طرح حوزه میراث فرهنگی شامل مرمت و احیا و بهره‌برداری از بناهای تاریخی در شهرستان‌های مختلف استان است که همزمان با بهره‌برداری از طرح‌های ملی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با دستور رییس جمهوری به بهره‌برداری رسید.
حسن رمضانی افزود: این طرح‌ها با ۲۱ میلیارد تومان اعتبار از محل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و تسهیلات دولتی اجرا شد و با بهره‌برداری از آنها برای ۲۲۸ نفر اشتغال ایجاد می‌شود.
وی اظهار داشت: سال ۹۹ با وجود شیوع کرونا در حوزه میراث فرهنگی استان خراسان جنوبی فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شد که ثبت ۳۲ اثر از این استان در فهرست آثار ملی کشور و مرمت ۵۸ بنای تاریخی از جمله این اقدامات بوده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی از جمله آثار شاخص مرمت‌شده به باغ جهانی اکبریه بیرجند با اعتبار پنج میلیارد ریال، باغ رحیم‌آباد بیرجند با اعتبار یک میلیارد ریال، مرمت آسبادهای (آسیاب بادی) استان با اعتبار سه میلیارد ریال و مرمت قنات بلده با اعتبار سه میلیارد ریال اشاره کرد.
وی مرمت بافت‌های تاریخی شهری و روستایی را از دیگر فعالیت‌های حوزه میراث فرهنگی عنوان کرد و گفت: مرمت بافت‌های تاریخی از جمله بافت تاریخی خوسف، بیرجند، تون و بشرویه با اعتبار هشت میلیارد ریال از تلاش‌های ارزشمند میراث فرهنگی در حفاظت از معماری بومی و سنتی خراسان جنوبی است.
رمضانی از مرمت بافت خوسف با اعتبار ۲ میلیارد ریال و بافت بشرویه با اعتبار ۲ میلیارد ریال، بافت بیرجند با اعتبار سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال و بافت تاریخی شهر تون فردوس با اعتبار ۲ میلیارد ریال خبر داد و افزود: ۱۰ خانه مشارکتی نیز با اعتبار پنج میلیارد ریال مرمت شد و در قالب اقامتگاه‌های بومگردی و سایر اماکن مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
وی بیان کرد: یکی از بخش‌های فعال اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی آزمایشگاه حفاظت و مرمت اشیا است که در چارچوب وظایف و تعهدات محوله طی سال ۹۹ مطابق اصول فنی، مرمت ۵۰ شی تاریخی را انجام داده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی درباره ثبت ملی آثار این استان اظهار داشت: تاکنون ۹۴۸ اثر از استان خراسان جنوبی در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده که ۲۱۲ مورد آن در هشت سال گذشته بوده است.
حسن رمضانی افزود: ۷۷۷ بنا و محوطه تاریخی و فرهنگی، ۲ اثر میراث معماری صنعتی، ۷۵ اثر طبیعی، ۸۱ اثر معنوی و ۱۳ شی تاریخی در خراسان جنوبی ثبت شده است.
وی گفت: آنچه در دولت تدبیر و امید در فهرست میراث ملی ثبت شده شامل ۸۲ بنا و محوطه تاریخی، ۲ اثر معماری صنعتی، ۶۵ اثر طبیعی، ۵۰ اثر معنوی و ۱۳ شی تاریخی است که آماری قابل توجه است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی افزود: همچنین در این مدت ۲ اثر شامل قنات بلده فردوس و بیابان لوت در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد و ۲ پایگاه ملی شامل پایگاه آسبادها و بافت تاریخی خوسف تشکیل و راه‌اندازی شده است.
وی گفت: روستای خراشاد از توابع شهرستان بیرجند نیز سال ۱۳۹۷ به عنوان روستای جهانی توبافی (حوله‌بافی سنتی) از سوی شورای جهانی صنایع دستی به ثبت رسید و در ردیف روستاهای جهانی قرار گرفت.
رمضانی اظهار داشت: با احیای هنر ۳۰۰ ساله حوله‌بافی سنتی در این روستا تعداد کارگاه‌های انفرادی، مشاغل خانگی و اشتغال در این حوزه افزایش چند برابری داشته است.
وی با اشاره به پیوستگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: پس از جهانی شدن روستای خراشاد علاوه بر تاثیرات مثبت در حوزه فروش محصول، تعداد سه واحد اقامتگاه بومگردی در روستای خراشاد همچنین روستای نصرآباد ایجاد شده که رونق گردشگری را نیز درپی داشته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی افزود: همچنین در هشت سال گذشته نامزدی ۲ اثر استان شامل آسبادها و کاروانسراها مورد تایید یونسکو قرار گرفته است و امیدواریم سال جاری میلادی ابتدا کاروانسراها و پس از آن آسبادهای خراسان جنوبی به عنوان چهارمین و پنجمین اثر تاریخی استان در فهرست میراث جهانی ثبت شود.
بیش از هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی، فرهنگی و طبیعی در خراسان جنوبی شناسایی شده و تاکنون ۹۴۸ اثر از این استان در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است که قدمت آثار تاریخی از ۲۵ هزار سال پیش و مربوط به غار خونیک قاین تا دوره معاصر را در بر می‌گیرد.