حجت‌الاسلام محمد عباس‌زاده شامگاه پنج‌شنبه در نشست مجازی پرسش و پاسخ فعالان دانشجویی با اشاره به حساسیت جایگاه انتخابات و داوطلبین به‌خصوص در بحث اقتصادی و تأیید وجود برخی خلأهای قانونی افزود: مقام معظم رهبری طهارت اقتصادی را شرط مشروعیت همه مسئولین نظام جمهوری اسلامی ایران می‌دانند، ما این طهارت اقتصادی را چگونه احراز کنیم؟ آیا مهلت محدود چند روزه برای بررسی شرایط یک داوطلب و مجموع حدود هزار نفر کافی است؟ نظارت این گونه نیست که من بگویم فلانی را می‌شناسم خوب است، باید پرونده تشکیل شود.
وی ادامه داد: مجامع نظارتی می بایست تأیید کنند این فرد داوطلب، دوتابعیتی است یا نیست، ضد نظام است یا نیست، پرونده فساد در دادگستری دارد یا ندارد، زندان رفته یا نرفته، تمام این موارد استعلام می‌خواهد.
رئیس دفتر نظارت و بازرسی انتخابات شورای نگهبان در استان فارس تصریح کرد: قضاوت در شورای نگهبان سخت‌تر از قضاوت در دادگستری است. در پرونده‌های دادگستری قضاوت میان جمع محدودی انجام می‌شود، اما در پرونده‌های شورای نگهبان قضاوت‌هایی انجام می‌شود که یک طرف آن، نظام و بیت‌المال است و طرف دیگر آن آبروی فرد در جامعه که هر کدام جنبه پیچیده شرعی، قانونی، اخلاقی و فقهی دارد.
وی بیان کرد: مجموعه نظارتی شورای نگهبان نسبت به شوراها طبق قانون اساسی نقشی ندارد و نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا بر عهده مجلس شورای اسلامی است و شورای نگهبان نمی‌تواند فردی را بدون دلیل رد یا قبول کند.
رئیس دفتر نظارت و بازرسی انتخابات شورای نگهبان در استان فارس درباره نقش مردم در نظارت بر دولت و نظارت دولت بر مردم و اینکه در بحث نظارت مردم بر شوراها و مجلس چه نقشی می‌توانند داشته باشند، بیان داشت: نظارت یک فعل است، یک موقع می‌گوییم وظیفه نظارت بر مسئولین را چه کسی باید متولی باشد این یک بحث است. ما یک بخش از سیستم نظارتی بر فعالیت‌های نظام را داریم کما اینکه گروه‌های دیگر هم بر بخش‌های دیگر نظارت دارند.
عباس‌زاده بیان کرد: ما نظارت و بازرسی بر نحوه انتخابات مجلس، ریاست جمهوری، خبرگان رهبری را برعهده داریم. در این حیطه ما یک شبکه نظارت بر انتخابات در همه شهرستان‌های استان فارس به صورت دفتر مستقل داریم. در دفاتر چند نفر مشغول به کارند البته به صورت پاره‌وقت است و رئیس یا سرپرست هر دفتر از تهران منصوب می‌شود.
به گفته وی اوج فعالیت‌های ما در زمان انتخابات است و در حقیقت این شبکه نظارتی، مدیریت سلامت انتخابات را تضمین می‌کند.
رئیس دفتر نظارت و بازرسی انتخابات شورای نگهبان در استان فارس درباره اینکه چه سازوکارهایی برای نهادهای نظارتی اندیشیده شده است، افزود: این شبکه در طول سال حداقل چندین بار دوره‌های آموزشی برای نظارت می بینند تا با وظایفشان بهتر آشنا شوند و در انتخابات چه کار کنند. این یک بخش از مردمی بودن کار ما است.
عباس‌زاده درباره اینکه حضور مردم در بحث نظارت چقدر مؤثر است، ابراز کرد: رئیس این شبکه هرمی سعی دارد که سلامت انتخابات را به صورت مردمی تأمین کند. بنده اعلام کرده‌ام که مردم در حیطه سلامت انتخابات اگر نکته یا مطلبی دارند پذیرا هستیم انتقال می‌دهیم به مراجع مربوطه و بررسی می‌کنیم.
وی گفت: در صورت پرونده تخلف تشکیل می دهیم همراه مستندات به قاضی تحویل می‌دهیم و قوه قضائیه بعد از بررسی به نتیجه می‌رسد.
این عضو هیات علمی دانشگاه جهرم کرد: قاضی مستقل است و ما نمی‌توانیم تعیین تکلیف کنیم. به منظور صیانت و بررسی تخلفات انتخاباتی ستادی در دادگستری تشکیل شده است که رئیس این ستاد، رئیس کل دادگستری است و فرماندار، نیروی انتظامی، شورای نگهبان، شوراها همه عضو این ستاد هستند و با هم همکاری می کنند.
وی اضافه کرد: دادستان هم عضو آن ستاد است تا هم از تخلفات احتمالی پیشگیری کند و هم اگر جایی تخلفی خواست صورت بگیرد برخورد کند، مردم در موضوع انتخابات اگر تخلفی دیدند ما پذیرا هستیم گزارش‌ها را دریافت می‌کنیم و بسته به توانمان تثبیتش بکنیم تا گزارش محکم و محکمه پسند باشد و راحت تر به نتیجه برسد.
عباس زاده درباره اینکه شورای نگهبان برای احراز صلاحیت از نهاد اداری اطلاعاتی کمک می‌گیرد یا اینکه شبکه اطلاعاتی دارد بیان کرد: ما از مراجع اطلاعاتی استفاده می‌کنیم. حراست‌های دستگاه‌های اداری تخلفات مسئولان و کارمندان را ارسال می کنند مثلاً فردی از آموزش و پرورش ثبت‌نام کرده وقتی تخلفات ارسال و اثبات نشود فرد تأیید صلاحیت می‌شود. ما از دادگاه و پلیس فتا استعلام می‌گیریم و آن‌ها هم با ما کمال همکاری را دارند.
وی درباره اینکه نظارت پسینی شورای نگهبان بعد از انتخابات و تأیید صلاحیت بر مجلس شورای اسلامی چگونه است، گفت: شورای نگهبان نسبت به شورا هیچ نقشی در نظارت ندارد البته مبتنی بر قانون فعلی ما نسبت به مجلس، نظارت پسینی داریم، یعنی نماینده‌ها را رها نمی‌کنیم صرفاً تا قبل از انتخابات ببینیم چه کردند. گاهی تذکر هم می‌دهیم.
عباس‌زاده با اشاره به خلأهای قانونی که وجود دارد، گفت: قانون نسبت به احراز صلاحیت نقص دارد چون شاخص‌های ما کیفی است متاسفانه شاخص کمی به دست نیاوردیم. ماده قانونی که ویژگی کیفی را مطرح می‌کند، قابل اندازه‌گیری نیست.
حجت‌الاسلام عباس‌زاده درباره اینکه قدرت ارجاعی دفتر نظارت در مسیر چهار ساله‌ای که یک نماینده طی می‌کند در تذکر یا استعلام، اظهار کرد: قدرت ما تقریباْ هیچ است و فقط اسباب امر به معروف و نهی از منکر است. ما فقط در موقع انتخابات می‌توانیم، اما بعد از اینکه فرد نماینده شد، نمی‌توانیم ورود کنیم، حتی در ارجاع به سایر ارگان‌ها نیز در بحثش اختلاف است.
رئیس دفتر نظارت و بازرسی انتخابات شورای نگهبان در استان فارس درباره اینکه نقش شورای نگهبان در کنترل مصارف غیرمتعارف مثل هزینه‌های میلیاردی بعد از تأیید صلاحیت و در یک هفته تبلیغات پاسخ داد: خلأهای قانونی زیاد داریم؛ مقام معظم رهبری در این زمینه بر نظارت بر نمایندگان مجلس تأکید فرمودند که مجلس آن را در قالب کمیته صیانت از رفتار نمایندگان اجرایی کرد.