استان سمنان ۱۶ درصد از مناطق حفاظت شده کشور را دارا است و حدود ۳۰ درصد از انواع گونه‌های گیاهی و جانوری کشور از جمله یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی، زاغ بور و گورخر ایرانی در این استان زیست می‌کنند.
پارک ملی کویر در شهرستان گرمسار و پارک توران یا خارتوران در شاهرود ۲ ذخیره گاه حفاظت شده حیات وحش مهم دنیا به ترتیب در غرب و شرق سمنان است و این استان منطقه‌های حفاظت شده در محدوده جنگل ابر و پرور و پنج منطقه شکارممنوع دارد.
مناطق حفاظت شده در سمنان ۲.۳ میلیون هکتار و در مجموع بین ۱۵ تا ۲۰ هزار هکتار عرصه‌های طبیعی زیر نظر اداره کل حفاظت محیط زیست استان است.
سمنان درگیر ۱۷ سال خشکسالی پیاپی است و روند کاهشی بارش‌های سالانه، باعث اضافه‌برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی شده است که رقمی معادل ۸۰ درصد از کل نیاز آبی استان است. تنها هفت درصد مساحت استان سمنان درگیر خشکسالی نیست و سمنان سالانه ۱۳۳ میلیون مترمکعب کسری آب‌های زیرزمینی و سه و ۲ دهم میلیارد مترمکعب کسری مخزن انباشته دارد.