طبق تعریف اساسنامه پارک‌های علم و فناوری ایران مصوب شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم (۱۳۸۱)، این اماکن کانون‌هایی هستند که به وسیله متخصصان حرفه‌ای مدیریت شده و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه از طریق بهبود فرهنگ نوآوری و رقابت سازنده میان شرکت‌های حاضر در پارک و مؤسسه‌های متکی بر علم و دانش است.
برای دستیابی به این هدف، پارک های علمی ضمن به جریان انداختن و مدیریت دانش و فناوری در میان دانشگاه ها، مؤسسه های تحقیق و توسعه، شرکت های خصوصی و بازار، رشد شرکت های متکی بر نوآوری را نیز از طریق مراکز رشد و فرآیندهای زایشی تسهیل می کنند.
با اینکه سیاست ها، قوانین و مقررات متعددی در حمایت از ایجاد و توسعه پارک‌های علم و فناوری و اداره و نظارت بر آنها تدوین شده اما، به نظر می‌رسد تمرکز و توجه این سیاست‌ها و قوانین بیشتر روی توسعه کمّی پارک‌های علم و فناوری است و شمار پارک‌ها به‌عنوان یکی از شاخص‌های ارزیابی علم و فناوری مورد توجه قرار گرفته در حالی که توسعه کیفی و افزایش بازده پارک‌های علم و فناوری برای تحقق اهداف مورد انتظار از آنها ضروری است.
همچنین وضعیت پراکندگی و استقرار پارک‌های علم و فناوری نشان می‌دهد سیاست توسعه این اماکن در این زمینه است که هر استانی حداقل دارای یک پارک علم و فناوری باشد.
از طرف دیگر، هنوز ورود بخش خصوصی به تحقیقات و پژوهش کشور به‌طور ۱۰۰ درصدی اجرایی نشده و طبق قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری‌سازی نوآوری ها و اختراعات، اولویت استقرار در محل پارک های علم و فناوری، مراکز رشد، مناطق ویژه اقتصادی و یا مناطق ویژه علم و فناوری با واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی و تولیدی شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان موضوع این قانون است.
طبق ماده ۹ این قانون نیز واحدهای پژوهشی و فناوری و مهندسی مستقر در پارک های علم و فناوری می‌توانند برای انجام مأموریت های محوله از مزایای قانونی مناطق آزاد در خصوص روابط کار، معافیت مالیاتی و عوارض، سرمایه گذاری خارجی و مبادلات مالی بین‌المللی برخوردار شوند.
پارک های علم و فناوری می‌توانند بستر مناسبی برای سرریز دانش و فناوری و شبکه سازی بین شرکت‌ها و در نتیجه افزایش اثربخشی سیاست ها فراهم کنند و شرکت‌های فناور مستقر در پارک‌ها علاوه بر حصول ارزش افزوده، درآمدزایی پایدار و گردش مالی بالا برای جامعه بومی، نقش بسزایی در اشتغال‌زایی دارند و چون این شرکت ها از مراکز رشد دانشگاهی کار خود را آغاز کرده‌اند، توانسته‌اند پس از حرکتی منطقی به این موفقیت‌ها برسند.
یکی از دلایل گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان به خصوص در حوزه‌های آی تی و آی سی تی، ظرفیت بالای این حوزه‌ها، نیازها و مقتضیات کنونی جامعه و همچنین سوددهی سریع این حوزه‌ها است و این عوامل سبب رغبت بیشتر دانش‌آموختگان به بخش‌های مذکور است و می توان گفت، تقاضای بازار، هدایتگر توان نخبگان است چرا که ممکن است نتیجه فعالیتی مناسب باشد و منجر به تولید کالایی دانش‌بنیان و مناسب شود اما چون نیاز بازار را تأمین نمی‌کند و با آن منطبق نیست، در فروش و حصول ارزش‌افزوده موفق نباشد.
استان مرکزی که به‌عنوان قطب چهارم صنعت کشور محسوب می‌شود و به لحاظ تعدد واحدهای صنعتی و تولیدی سرآمد دیگر استان‌های کشور است و در حوزه پارک علم فناوری و حمایت از شرکت‌های فناور و دانش بنیان نیز گام های بلندی به خصوص در هشت سال فعالیت دولت تدبیر و امید در این بخش قابل رصد است.
پرداخت ۱۲۰ میلیارد ریال تسهیلات به واحدهای فناور استان مرکزی
رئیس پارک علم فناوری استان مرکزی گفت: جهش پارک علم فناوری این استان از سال ۱۳۹۶ و همگام با فعالیت دولت دوم تدبیر و امید رقم خورد که در این رهگذر ۱۲۰ میلیارد ریال معادل ۴۰ درصد مجموع اعتبارات تخصصی پارک در قالب تسهیلات کم‌بهره به واحدهای فناور و دانش‌بنیان پرداخت شد.
«محمد رفیعی» افزود: اعتبارات جاری پارک علم و فناوری استان مرکزی از ۳۵ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۶ به ۹۶ میلیارد ریال در سال ۹۹ رسید و برای سال ۱۴۰۰ نیز ۲۱۰ میلیارد ریال در نظر گرفته شده که این مهم با رایزنی‌ها و ارایه عملکرد و معرفی ظرفیت‌های رو به توسعه پارک استان در جهش تولید و فناوری به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازمان برنامه و بودجه و مجمع نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی محقق شده است.
وی ادامه داد: علاوه بر این با پیگیری‌های انجام شده در سال‌های ۹۸ و ۹۹ حدود ۸۲ میلیارد ریال از اعتبارات معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ۱۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات متوازن استانی برای پارک علم فناوری استان مرکزی جذب شد که بخش عمده‌ای از آن در قالب تسهیلات به شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان پرداخت شد.
رئیس پارک علم فناوری استان مرکزی اظهار داشت: طرح محل جامع پارک علم فناوری استان مرکزی از سال ۱۳۸۶ آغاز شده بود اما، با وجود گذشت سال‌ها با کمترین پیشرفت فیزیکی رها شده بود که با پیگیری‌های انجام شده و جذب اعتبارات ویژه این طرح در سال ۱۳۹۸ با حضور معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری به بهره‌برداری رسید.
رفیعی بیان کرد: ساختمان آزمایشگاه‌های جامع پارک به مساحت ۲ هزار و ۵۰۰ متر مربع در ۲ طبقه و شامل ۶ سالن اختصاصی همراه با تجهیزات مدرن نیز سال گذشته به بهره‌برداری رسید و در اختیار واحدهای فناور مستقر در پارک قرار گرفت.
وی گفت: راه‌اندازی مرکز رشد تخصصی کشاورزی، راه‌اندازی مرکز اقماری شهرستان محلات، راه‌اندازی دفاتر مراکز رشد در دانشگاه‌های پیام نور، فنی و حرفه‌ای، آزاد اسلامی، شرکت شهرک‌های صنعتی و کارخانه نوآوری ماشین‌سازی اراک، توسعه فعالیت‌های دفاتر مرکز رشد در دانشگاه‌های اراک و صنعتی اراک از دیگر اقدامات پارک علم و فناوری استان مرکزی در دولت دوازدهم است.
۷۲ واحد فناور زیر پوشش پارک علم فناوری استان مرکزی
معاون فناوری و نوآوری پارک علم و فناوری استان مرکزی گفت: تا سال ۱۳۹۵ تنها ۴۶ واحد فناور در این مجموعه فعالیت داشت اما، با حمایت‌های گسترده مجموعه پارک این مهم در سال ۱۳۹۹ با افزایش ۷۲ واحد فناور استان مرکزی به ۱۱۸ واحد رسید.
سید «محمد کریم‌الدینی » افزود: استقرار نظام ارزیابی عملکرد، بازنگری در فرآیندها و توسعه کیفی خدمات توسعه بازار، روابط عمومی، آموزش، مشاوره و منتورشیب به واحدهای فناور از سال ۱۳۹۶ در دستور کار پارک علم فناوری استان مرکزی قرار گرفت که این مهم افزایش کیفی عملکرد و ضریب موفقیت واحدهای فناور مستقر در پارک را به دنبال داشت.
وی، توسعه تعاملات و شبکه‌سازی را از دیگر اقدامات مجموعه پارک علم فناوری استان مرکزی عنوان کرد و اظهار داشت: بیش از ۳۰ تفاهم‌نامه همکاری با دستگاه‌های اجرایی، مراکز آموزش عالی، مراکز پژوهشی و بخش خصوصی در استای تعاملات، تسهیل فضای کسب و کار و ارتقاء سطح کیفی و کمی خدمات قابل ارایه به واحدهای فناور از جمله تفاهم‌نامه همکاری مشترک با صندوق نوآوری و شکوفایی کشور، سازمان صمت و شرکت شهرک‌های صنعتی استان در توانمندسازی شرکت‌های دانش‌بنیان در چهار سال گذشته انجام شده است.
معاون فناوری و نوآوری پارک علم و فناوری استان مرکزی گفت: انعقاد تفاهم‌نامه چهارجانبه همکاری پارک با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، استانداری مرکزی و شرکت ماشین‌سازی اراک در جهت راه‌اندازی کارخانه نوآوری و راه‌اندازی شبکه نوآوران(خوشه‌های تخصصی) با هدف هم‌افزایی میان واحدهای فناور مستقر در پارک و مراکز رشد در راستای افزایش توان اجرایی و تخصصی آنها برای طرح‌های مشترک از دیگر اقدامات این نهاد علمی در دولت دوازدهم است.
کریم‌الدینی اظهار داشت: گروه کاری نوآوری و فناوری ذیل کارگروه پژوهش و فناوری استان و برگزاری نشست‌های مستمر آن به‌صورت ماهانه با هدف تببین نقش موثرتر پارک علم و فناوری استان در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم گیری‌های توسعه فناوری و نوآوری و تدوین سند آمایش علم و فناوری استان و مشارکت در اجرای مرحله نخست طرح گرنت جوانه به عنوان یکی از پنج پارک برگزیده اجرای این طرح و جلب مشارکت چهار دانشگاه استان از دیگر فعالیت‌های پارک علم و فناوری استان مرکزی در چهار سال گذشته است.
صادرات ۲ میلیون دلاری واحدهای دانش بنیان در استان مرکزی
رئیس مرکز رشد پارک علم و فناوری استان مرکزی گفت: سال ۹۸ درآمد شرکت‌های دانش بنیان بیش از ۵۶ میلیارد تومان برآورد شده که ارزش صادراتی آنها نیز بیش از ۲ میلیون دلار بوده است.
مجید شمسی افزود: بیش از ۹۰ دوره و کارگاه آموزشی در حوزه مدیریت کسب و کار و جذب سرمایه ویژه واحدهای فناور از سال ۱۳۹۶ تا پایان سال ۱۳۹۹ در این مرکز علمی برگزار شد که در نوع خود بی‌سابقه است.
وی ادامه داد: ایجاد کارگروه تخصیصی آموزس و توانمندسازی در پارک با هدف نیازسنجی مورد نیاز واحدهای فناور، راه‌اندازی کلینیک کسب و کار، ارایه یک‌هزار و ۲۶۵ نفرساعت مشاوره کسب و کار، ارایه یک‌هزار و ۳۰۰ نفرساعت خدمات منتورشیپ عمومی و تخصصی به هسته‌ها و شرکت‌های فناور، برگزاری ۱۴ رویداد کارآفرینی و استارتاپی با همکاری دانشگاه‌های استان و همکاری در برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای ملی از جمله جشنواره‌های شیخ بهایی و شتاب از دیگر اقدامات آموزشی پارک علم و فناوری استان مرکزی در چهار سال گذشته است.
راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری با ۵۵ میلیارد سرمایه در اراک
رئیس مرکز رشد پارک علم و فناوری استان مرکزی از راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی با سرمایه ۵۵ میلیارد ریال در اراک خبر داد و گفت: این مهم با ترغیب و جلب مشارکت دانشگاه‌ها و بخش خصوصی در طول فعالیت دولت دوازدهم راه‌اندازی شد که گام بلندی در جهت حمایت مالی از شرکت‌های فناور و ایده‌های تجاری در استان محسوب می‌شود.
شمسی افزود: طراحی و راه‌اندازی سامانه جامع اتوماسیون خدمات و فرآیندهای پارک و بهره‌برداری از مرحله نخست آن شامل سامانه جذب و پذیرش، داوری طرح‌ها، برگزاری نشست‌های و عقد قراردادها، تدوین آئین نامه و شیوه‌نامه واگذاری اراضی پارک به شرکت‌های های فناور، تدوین برنامه توسعه آتی‌پارک و طراحی و راه‌اندازی سامانه نمایشگاه محصولات و دستاوردهای واحدهای فناور از دیگر اقدامات و عملکرد پارک علم و فناوری استان مرکزی در دولت دوازدهم است.
حمایت دولت تدبیر و امید از شرکت‌های استارتاپ در استان مرکزی
مدیرعامل شرکت دانش بنیان شبیه‌ساز مدار هوشمند گفت: ایده شرکت شبیه ساز هوشمند از ادامه یک طرح دانشگاهی به عنوان "استفاده از سیستم های هوشمند اتوماسیون ساختمان برای کاهش مدیریت مصرف انرژی" شکل گرفت و با گرد هم آمدن همکاران فنی مهندسی شرکت شبیه ساز مدار هوشمند توانست در سال ۸۸ مجوز گرفته و در همان سال به عضویت پارک علم و فناوری استان مرکزی دربیاید اما عمده حمایت‌های پارک از این شرکت نوپا در طول دولت دوازدهم انجام شد.
«زهرا رجبی» افزود: مصرف انرژی در دنیا موضوع بسیار مهمی است و کشورهای توسعه یافته به دنبال ساخت ساختمان‌های سبز و کنترل فرآیندها هستند تا بتوانند مصرف انرژی و اتلاف آن را به صفر برسانند؛ در کشور ما نیز در این زمینه تلاش‌هایی شکل گرفته اما با توجه به مشکلات اقتصادی، این مهم بسیار کمرنگ است علاوه بر این، هزینه انرژی در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر کمتر است، اما در شهرهایی مثل تهران در بحث ساخت ساختمان‌های لوکس، اتلاف انرژی بسیار زیادی صورت می‌گیرد که می‌توان با تصمیمات صحیح از این مسئله جلوگیری کرد.
وی بیان کرد: حمایت‌های پارک علم و فناوری استان مرکزی در زمینه فراهم سازی دفترکار، آزمایشگاه و تجهیزات مناسب برای یک شرکت نوپا و پرداخت تسهیلات در دوره‌های مختلف باعث شد تا این شرکت مسیر هموارتری را به سمت موفقیت طی کند.
مدیرعامل مجموعه شبیه‌ساز مدار هوشمند با بیان اینکه هم اکنون هفت نفر به صورت مستقیم و سه نفر به صورت غیرمستقیم در این شرکت فعالیت دارند، اظهار داشت: پارک علم و فناوری مکان بسیار مناسبی برای شرکتهایی که نوپا است چرا که خدمات مشاوره خدمات آزمایشگاهی ارائه دفتر کار و تسهیلات مناسب را به شرکت‌های جوان ارائه می کند و محیط و فضای پارک با حضور جوانان صاحب ایده دارای شور و شوق خاصی هست و باعث افزایش انرژی در همه می‌شود.
استقرار شرکت‌های فناور در پارک مصداق بارز حمایت از ایده‌های تجاری
مدیرعامل شرکت روشان کاوان داده هوشمند اراک گفت: استقرار شرکت‌های فناور در پارک علم و فناوری استان مرکزی در دولت تدبیر و امید مصداق بارز حمایت همه‌جانبه از ایده‌های تجاری نوپا است که در این استان محقق شده است.
«رضا خدادادی» افزود: اگر چه تبلیغات و اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی گامی اساسی در راستای حمایت از شرکت‌های استارتاپی و یا دانش بنیان است اما، در صورتی که ایده مطرح شده بر اساس نیازسنجی‌های کارشناسی انجام شود به تبلیغات گسترده وابستگی نیست و مردم به‌خوبی از ایده مذکور استقبال می‌کنند.
وی اضافه کرد: تمامی تاسیسات گردشگری کشور از قبیل جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی، هنری، طبیعی، مسیرهای دسترسی، آب و هوا و بهترین زمان برای بازدید از جاذبه‌های گردشگری نقاط مختلف کشور در اپلیکیشن شرکت روشان کاوه داده هوشمند طراحی شده و کاربران با مراجعه به این سامانه می‌توانند مکان و زمان سفر خود را مشخص کنند.
مدیرعامل یکی دیگر از واحدهای دانس بنیان اراک ظهار داشت: این شرکت زیر نظر مرکز رشد پارک علم و فناوری استان فعالیت می‌کند و ضمن اختصاص یک مکان برای فعالیت این شرکت یک تسهیلات ۵۰۰ میلیون ریالی نیز از سوی پارک به این شرکت پرداخت شده و هشت نفر در این شرکت فعالیت می‌کنند.
استان مرکزی با ۲ هزار و ۸۰۰ واحد تولیدی و صنعتی به عنوان دومین قطب صنایع مادر تخصصی و چهارمین کانون صنعت کشور مطرح است.
پارک علم و فناوری استان مرکزی در شهریور ماه سال ۱۳۸۱ بر اساس مصوبه شورای عالی گسترش آموزش عالی، شروع به فعالیت کرده است و در دی ماه ۱۳۸۲، اولین مرکز رشد واحدهای فناور پارک علم و فناوری استان، فعالیت اجرایی خود را آغاز کرد.