«حسن ناظم» روز سه شنبه در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا که در قالب یک هیات مطبوعاتی ایرانی به عراق سفر کرده است ، تاکید کرد که بنیاد بین المللی «الف» در طول چهار پنچ ماه گذشته در دو مرحله کارهای مطالعاتی و آماده سازی برای مرمت اثر طاق کسری در منطقه «مدائن» (۳۰ کیلومتری جنوب بغداد) را آغاز کرده و اینک در مرحله عملیاتی هستیم.
به گفته وی، بازسازی و مرمت طاق کسری به ائتلاف بین المللی برای حفاظت از میراث فرهنگی جهان موسوم به بنیاد بین المللی ALIPH «الف» واگذار شده اما معتقدیم نمی توان از تجارب ایرانی در این خصوص صرف نظر کرد.
طاق کسری که به ایوان مدائن و ایوان خسرو نیز شهرت دارد، برجسته‌ترین یادگار به جای مانده از دوران پادشاهی ساسانیان در امپراتوری ایران است که در شهر تیسفون در عراق کنونی قرار دارد. ایوان طاق کسری به عرض ۲۵متر، عریض‌ترین طاق معماری باستان پس از دهانه پل گاومیشان ایران به شمار می رود. ارتفاع طاق کسری در حال حاضر حدود ۳۰ متر و پهنای آن نزدیک به ۴۳ متر است اما قبلا ارتفاع عمارت آن ۷ متر بیشتر بوده است.
به نوشته منابع تاریخی، کاخ تیسفون و به خصوص ایوان باشکوه آن در زمان ساسانیان محل برگزاری دیدارهای مهم، بارعام و همچنین محل برگزاری جشن‌های سنتی مانند نوروز در حضور پادشاهان ساسانی بوده‌است.
ایوان مداین پس از حمله اعراب به ایران در سده نخست هجری و پذیرش اسلام از سوی ایرانیان، برای مدتی به مسجد تبدیل شد اما بتدریج به بنایی متروکه مبدل گشت. با این حال، عظمت و شکوه این کاخ همواره مورد توجه شاعران، مورخان و جهانگردان بوده به گونه ای از آن به عنوان «آیینه عبرت» یاد کرده اند.
به گفته وزیر فرهنگ، گردشگری و آثار تاریخی عراق، در مرحله اول طرح احیا و مرمت طاق کسری در حدود پنج ماه قبل بنیاد «الف»، دو کارشناس از لندن برای بررسی این مکان فرستاد و آنها با تجهیزاتی که داشتند از جمله استفاده از پهپاد طی مدت یک هفته، کار مطالعاتی را انجام دادند.
وی افزود که این بنیاد بین المللی بعد از مرحله اول مبلغ ۷۰۰ هزار دلار برای شروع کار اختصاص اما اتمام کامل عملیات بازسازی به مبالغی بیش از این نیاز دارد.
حسن ناظم اضافه کرد که در مرحله دوم، این بنیاد بین المللی یک تیم جدید به محل اعزام کرد و کارهای مطالعاتی و برداشتن خاکروبه و آوارها و نظافت محل را انجام دادند و الان در مرحله سوم عملیات نجات بخشی به این اثر تاریخی هستیم.
وی اضافه کرد در وقت حاضر یک هیات از این بنیاد بین المللی به سرپرستی «والری» رییس بنیاد به همراه سه کارشناس به عراق آماده و هفته آینده با آنها دیدار خواهم کرد تا در خصوص اقدامات اجرایی گفت وگو کنیم.
حسن ناظم افزود که کار ایجاد داربست در طاق کسر تمام شده و به زودی کار شروع می شود.
وی اضافه کرد که تمامی کارهای مطالعاتی و آماده سازی ها در طول چهار پنچ ماه گذشته تمام شده و مبلغ اولیه نیز برای بازسازی اختصاص یافته و اینک باید اقدامات اجرایی شروع شود.
وزیر فرهنگ عراق اضافه کرد که بنیاد الف از مجموعه ای کشورها شکل گرفته و امکان پیوستن کارشناسان ایرانی نیز به این بنیاد وجود دارد منتها تصمیم گیری نهایی در خصوص استفاده از تجارب ایرانی در بازسازی اثر با خود بنیاد است.
حسن ناظم ادامه داد که ایران تمایل برای همکاری در بازسازی این اثر تاریخی دارد و در این خصوص آمادگی خود را برای اختصاص هزینه هایی برای حفاظت و مرمت اثر اعلام کرده اما ما می دانیم که در شرایط فعلی ایران شاید این اقدامات به طول انجامد برای همین با بنیاد الف برای نجات اثر طاق کسری مذاکره کردیم.
مرمت و بازسازی آثار آسیب دیده از داعش در موصل آغاز شده است
وزیر فرهنگ عراق با اشاره به اینکه کشورش با همکاری نهادهای بین المللی کار بازسازی و مرمت تعدادی از آثار تاریخی و فرهنگی که از حمله داعش دچار آسیب شده اند را آغاز کرده افزود، در وقت حاضر سازمان فرهنگی «یونسکو» کار بازسازی و مرمت مسجد تاریخی «النوری» و
مناره «الحدباء» و دو کلیسا را در شهر موصل (شمال عراق) آغاز کرده است.
به گفته وی، امارات تقبل کرده تا هزینه های بازسازی این آثار فرهنگی را پرداخت کند و نقش عراق نیز در این عملیات، نظارتی است.
به ایران سفر می کنم
وزیر فرهنگ، گردشگری و آثار تاریخی عراق با اشاره به موفقیت ها و پیشرفت های چشمگیری که ایران در زمینه حفظ و مرمت آثار تاریخی و توسعه گردشگری و ایجاد شهرهای فرهنگی داشته گفت که در این خصوص در صدد انجام یک سفر به ایران طی یک ماه تا یک ماه و نیم آینده است
وی اضافه کرد که قصد دارد طی این سفر از شهرهای فرهنگی و تاریخی اصفهان و شیراز دیدن کند.
وی روابط فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و عراق را عمیق دانست و گفت: روابط فرهنگی فقط به مسائل دینی محصور نمی شود بلکه شراکت حقیقی و تاریخی بین دو کشور در زمینه فرهنگ وجود دارد که به قبل از تاریخ اسلام بر می گردد.
حسن ناظم ادامه داد که بعد از ۲۰۰۳ چهره روابط بین ایران و عراق تغییر کرد و از روابط تنش و جنگ که رژیم دیکتاتوری صدام آن را هدایت می کرد، بعد از ۲۰۰۳ و سقوط این رژیم به سمت ارتقا مشترک فرهنگی تغییر یافته است.
وی با اشاره به موفقیت ها و تجارب بزرگ ایران در زمینه سینما افزود که اعتقاد داریم می توانیم به طور مثال از تجارب ایران در زمینه سینما بهره ببریم و در وقت حاضر در حوزه سینما و تئاتر، هنرمندان عراقی در تماس با ایران هستند و از تجارب آنها در این خصوص بهره می برند و توانسته اند کارهای مشترک انجام دهند.
درخواست ها برای از سرگیری گردشگری در منطقه
وزیر فرهنگ عراق همچنین به همایش بین المللی گردشگری که هفته گذشته در عربستان سعودی برگزار شد اشاره کرد و گفت که در این همایش درباره ضرورت آماده شدن خاورمیانه برای از سرگیری فعالیت های گردشگری و بازگشت به شرایط قبل از همه گیری کرونا صحبت شد.
به گفته وی، کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات به دلیل پیشرفتی که در واکسیناسیون بخش زیادی از جمعیت خود داشته، چنین پیشنهادی را مطرح کرده اما کشورهایی مانند عراق و سوریه هنوز در ابتدای عملیات واکسیناسیون هستند.
ناظم تعداد کل افراد واکسن شده در عراق را تاکنون ۶۰۰ هزار از مجموع ۴۰ میلیون جمعیت کشور عنوان کرد که به گفته او بسیار ناچیز است.
به گفته وی، ۱۴ وزیر فرهنگی به علاوه رییس سازمان جهانی گردشگری در این همایش حضور داشتند که از جمله وزیر فرهنگی حاضر در همایش وزیران سوریه و لبنان بودند.
شهر تاریخی اور بعد از سفر پاپ شهرت جهانی یافته است
وزیر فرهنگ عراق اضافه کرد که بعد از سفر اخیر پاپ فرانسیس به عراق و بازدید او از شهر تاریخی اور زادگاه حضرت ابراهیم(ع) در استان ذیقار در جنوب عراق، این شهر تاریخی، شهرت جهانی پیدا کرده است.
حسن ناظم تاکید کرد که در این راستا اهتمام به زیرساخت های فرهنگی در اماکن و شهرهای تاریخی و به طور مشخص شهر تاریخی اور آغاز شده است.
به گفته وی، یونسکو شهر اور را جزو آثار تاریخی جهان برشمرده و از این رو در زمینه ایجاد زیرساخت ها در محدود شهر اور بسیار محدود شده ایم.
وی پیش بینی کرد که استان ذیقار در طول دو سال آینده با ایجاد زیرساخت های مناسب بتواند پذیرای گردشگران شود.
عراق موزه جدید احداث می کند
حسن ناظم از دیگر طرح های مهم فرهنگی احداث موزه جدید عراق عنوان کرد و افزود که در وقت حاضر یک قطعه زمین در مرکز بغداد برای این طرح اختصاص یافته اما این قطعه زمین را کوچک می دانیم و خواهان زمین بزرگ در خارج محدود شهر بغداد هستیم.
وی اضافه کرد که زمین اختصاص یافته ۶۲ هزار و ۵۰۰ مترمربع است اما ما خواهان زمینی به مساحت ۵۰۰ هزار مترمربع هستیم و دیوان اوقاف اهل سنت به دلیل دارا بودن زمین های زیاد در کشور، موافقت اولیه را برای واگذاری این مساحت اعلام کرده است.
محدود تاریخی شهر بغداد بازسازی می شود
به گفته وی، بازسازی کامل منطقه تاریخی بغداد در طول نوار ساحلی دجله که آثار تاریخی متعددی از دوره عباسی ها و عثمانی ها در آن است یکی از طرح های مهم دیگر وزارت فرهنگ است.
وی ادامه داد که نوار ساحلی دجله به طول حدود سه کیلومتر و عمق ۵۰۰ هزار متر به عنوان نوار میراث فرهنگی بغداد شناخته می شود و مزارها، مساجد تاریخ، ساختمان های دوره عباسی و عثمانی به علاوه مدرسه تاریخی مستنصریه و دهها اثر دیگر در آن واقع شده است.
وی افزود که این طرح نیازمند میلیون ها دلار برای بازسازی است و در این چارچوب طرح بزرگی برای بازسازی کل منطقه نیز تدارک دیده شده است اما مشکل در وقت حاضر مسئله مالی است.
وزیر فرهنگ عراق ادامه داد که خانه های فرهنگی مختلفی در موصل مرکز استان نینوا نیز وجود دارند که در جریان حمله داعش، آسیب دیدند و سازمان یونسکو ۲۲ میلیون دلار برای بازپس گیری و بازسازی ۴۰ خانه در این شهر و همچنین پنج خانه فرهنگی در بصره اختصاص داده است.
وی ادامه داد که در این چارچوب در بغداد نیز خانه های فرهنگی متعلق به شخصیت های سیاسی سابق و مشاهیر این کشور وجود دارند که طرحی را به دولت برای بازپس گیری و مرمت آنها پیشنهاد کرده ایم.
عراق تاکنون پنج هزار قطعه تاریخی از آمریکا پس گرفته است
وی به موضوع بازپس گیری آثار تاریخی قاچاق شده از عراق در دوره اشغال این کشور توسط آمریکا (۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱) اشاره کرد و گفت که تاکنون پنج هزار قطعه تاریخی دراین خصوص از آمریکا پس گرفته ایم.
وی ادامه داد که آثار تاریخی عراق به صورت روزانه در حال قاچاق هستند و این قاچاق حتی از طریق کشورهای همجوار عراق اتفاق می افتد.
وی ادامه داد که ۱۱ هزار قطعه تاریخی در صدد بازگرداندن آن به عراق هستیم و بخشی از آنها در سفارت عراق در آمریکا در وقت حاضر موجود هستند اما به دلیل اینکه اغلب این آثار، گلی هستند، باید انتقال آنها به کشور با حساسیت و شرایط خاصی انجام شوند.