«کیوان جعفری طهرانی» امروز در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار اقتصادی ایرنا درخصوص هدفگذاری تولید فولاد به میزان ۵۵ میلیون تن در افق ۱۴۰۴ و با توجه به حدود چهار سال فرصت باقی مانده تا آن زمان، فعالیت سایر رقبا در بازارهای جهانی و احتمال از دست رفتن سهم ایران در بازارهای بین‌المللی، افزود: هرچند صحبت‌های اولیه بر رسیدن به تولید قطعی ۵۵ میلیون تنی فولاد تا پایان سال ۱۴۰۴ بود، اما امروز صحبت از دستیابی به ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تنی است و تولید قطعی را بین ۸۰ تا ۸۵ درصد ظرفیت پیش‌بینی می‌کنند.
وی بیان‌داشت: به این ترتیب، تولید قطعی فولاد رقمی بین ۴۴ تا ۴۶.۷ میلیون تن خواهد شد و مازاد بر آن نیز با توجه به طرح‌های توسعه‌ای دیگر کشورها و کاهش مصرف سرانه فولاد در کشورمان، ضروری به نظر نمی‌رسد.
این کارشناس ارشد بازارهای بین‌المللی معدن و فولاد یادآور شد: در حدود یک سال و نیم گذشته به دلیل مشکلات تحریم‌ها و شیوع کرونا، ساخت‌وسازها در کشور محدود شد و هرچند پیش‌بینی‌ها حاکی از برداشته شدن تحریم‌ها در طول فعالیت دولت جدید است، اما واقعیت این است که افزایش مصرف سرانه هم آنقدر نخواهد بود که بتوان در افق چشم‌انداز با تولید ۴۵ میلیون تنی، حتی تا ۳۰ میلیون تن فولاد مصرف کرد و در آن سال باید بتوانیم دست‌کم ۱۵ میلیون تن صادرات فولاد داشته باشیم.
جعفری‌طهرانی توضیح‌داد: نگاهی به آمارها نشان می‌دهد دو سال پیش صادرات حدود ۹ الی ۹.۵ میلیون تن و پارسال صادرات حدود ۸.۵ میلیون تنی فولاد به ثبت رسیده و این، به معنای افت حداقل ۱۰ درصدی صادرات در این حوزه است.
وی ادامه‌داد: این کاهش صادرات در ۶ ماهه نخست پارسال به دلیل محدودیت‌های اعمال شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت (که فولادسازان فقط می‌توانستند ۲۵ درصد محصول تولیدی‌شان را صادر کنند) بیشتر بود، اما در نیمه دوم سال آن را جبران کردند.
تحلیلگر ارشد حوزه معدن و صنایع معدنی اضافه‌کرد: در سه ماهه پایانی سال گذشته به‌ویژه ماه‌های بهمن و اسفند فولادسازان کشورمان خوش درخشیدند و توانستند کسری صادرات را که تا اوایل بهمن به حدود سه میلیون تن رسیده بود، به کمتر از یک میلیون تن برسانند.
وی در ادامه به کشوری نظیر هندوستان در منطقه اشاره کرد که برنامه‌های توسعه‌ای بزرگی تعریف کرده و افزود: هندی‌ها افق چشم‌انداز تولید فولادشان را برای سال ۲۰۳۰ و ۲۰۳۱ تعریف کرده‌اند تا به ظرفیت تولید ۳۰۰ میلیون تنی و تولید قطعی ۲۵۰ میلیون تنی برسند.
جعفری‌طهرانی بیان‌داشت: این ارقام در مقایسه با تولید ۱۱۰ میلیون تنی فعلی آنها رشد بیش از ۲۲۷ درصدی نشان می‌دهد و این هدف که قرار است طی ۱۰ سال محقق شود، هدفی بسیار بزرگی است.
وی گفت: در ماه‌های گذشته شاهد بودیم به دلیل شیوع موج جدید کرونا در این کشور، بسیاری از فولادسازان هندی که به شیوه کوره قوس الکتریکی و در تولید آهن اسفنجی به شیوه گازی (به‌جای زغال) کار می‌کردند، مجبور به کاهش یا توقف خطوط تولید فولادشان شدند و خطوط تولید اکسیژن‌شان را به بیماران و بیمارستان‌ها اختصاص دادند.
کارشناس ارشد بازارهای بین‌المللی معدن و فولاد خاطرنشان‌کرد: این مشکل اکنون رفع شده و کاهش تولید اتفاق افتاده از اواخر ماه آوریل و در طول ماه می، همچنین در ماه جاری (ژوئن) جبران می شود.
وی ادامه‌داد: برنامه افزایش تولید سالیانه حداقل ۱۵ میلیون تنی فولاد هند می‌تواند برای ایران خطرناک باشد، زیرا علاوه بر کوچک کردن سهم ایران در بازارهای صادراتی، سایر فولادسازان ژاپنی، کره‌ای، آلمانی و اروپایی که تولیدشان متاثر از پاندمی کرونا آسیب دیده بود، به مدار تولید بازخواهند گشت و می‌توانند بر بازارهای صادراتی ایران تاثیرگذار شوند.
جعفری‌طهرانی تصریح‌کرد: به همین دلیل باید از هم‌اکنون پیش‌بینی‌های لازم را داشته باشیم تا در افق ۱۴۰۴ به ۱۵ میلیون تن صادرات دست یابیم.
وی بیان‌داشت: البته اگر ایران بخواهد به تولید قطعی ۵۵ میلیون تن فولاد دست یابد، باید حداقل هدفگذاری صادراتی ۲۰ میلیون تنی داشته باشد که بسیار بلندپروازانه و دور از انتظار است.
ذخایر محدود سنگ‌آهن
تحلیلگر ارشد حوزه معدن و صنایع معدنی، در ادامه به ذخایر محدود سنگ‌آهن کشور اشاره کرد و گفت: اگر قرار باشد به تولید قطعی ۵۵ میلیون تنی برسیم، ذخایر کشور فقط پاسخ‌گوی ۱۴ سال پس از افق چشم‌انداز خواهد بود، به همین ترتیب با دستیابی به تولید قطعی حدود ۴۵ میلیون تنی، ذخایر سنگ‌آهن فقط بین ۱۷ تا ۱۹ سال دوام خواهند آورد.
وی ادامه‌داد: در هر صورت، این مدت زمان کوتاه است و باید به‌جد به دنبال اکتشافات جدید و جذب سرمایه‌گذاری برای اکتشاف و استخراج معادن جدید سنگ آهن باشیم تا وابستگی‌مان را همچون حال‌حاضر به واردات سنگ آهن قطع کنیم.
جعفری‌طهرانی یادآور شد: در غیر این صورت، با توجه به افزایش تولید بسیاری از کشورها در طول سال‌های آینده از جمله هندوستان و نیاز خودشان به ذخایر سنگ آهن‌شان، امکان واردات سنگ آهن از آنها سخت خواهد بود.
وی در عین حال اظهار داشت: چین، اوج تولید فولاد خود را در سال ۲۰۲۵ خواهد داشت و پس از آن تولیدش با کاهش مواجه خواهد شد، زیرا هدفگذاری کرده تا در سال ۲۰۳۰ تولید فولادش را «سبز» کند.
کارشناس ارشد بازارهای بین‌المللی معدن و فولاد توضیح‌داد: انتقال فناوری تولید فولاد از روش کوره بلند به روش قوس الکتریکی و سپس تکنولوژی هیدروژنی و فولاد سبز زمان‌بر است و سبب می‌شود تولید فولاد چین از سال ۲۰۲۵ کاهش یابد، هرچند این کاهش با افزایش تولید سایر کشورها از جمله هندوستان جبران خواهد شد.
پیشتر «وجیه‌الله جعفری» معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) به ایرنا گفت: با توجه به تامین عمده سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز، دستیابی به اهداف چشم انداز ۱۴۰۴ و تولید سالانه ۵۵ میلیون تن فولاد امکان‌پذیر است.