استان پرجمعیت البرز با وجود همجواری با پایتخت تا قبل از سال ۹۲ یکی از محروم ترین مناطق کشور به لحاظ امکانات بهداشتی و درمانی به شمار می رفت و این محرومیت امکاناتی همواره از مهمترین مشکلات مردم و دغدغه های مسوولان منطقه بود که ه اجرای طرح تحول سلامت در پرتو نگاه ویژه دولت تدبیر و امید جان تازه ای به بخش سلامت این استان بخشید.
گرچه امکانات کنونی بخش بهداشت و درمان البرز هنوز با شاخص های استاندارد و نیاز جمعیت استان فاصله دارد اما اقدمات صورت گرفته بیانگر آن است که میزان امکانات بخش سلامت البرز با سال های قبل از سال ۹۲ تفاوت فاحش دارد.
بازخوانی وضعیت امکانات بهداشتی و درمانی استان البرز تا قبل سال ۱۳۹۲ نشان می دهد که ساکنان این استان در کمبود ساده ترین امکانات تا نیازهای تخصصی درمان برای علاج دردهای خود ،
راهی تهران می شدند که افزون صرف هزینه های ایاب و ذهاب ، سختی راه و ماندن در دالان مراکز درمانی تهران ، نوبت های طولانی مدت برخی مراکز تخصصی و تشخیصی بر رنج بیماران و خانواده می افزود.
در کنار محدودیت های درمانی و تشخیصی آنچه بیش از هرچیز سبب نگرانی مسوولان و مردم استان شده بود، قدمت بالا و فرسودگی ساختمان های ۹ بیمارستان دولتی استان بود که پای ثابت سخنرانی پیرامون مسائل بهداشتی و درمانی در نشست ها به شمار می رفت.
قرار گرفتن استان البرز بر روی حدود ۴۰۰ کیلومتر گسل زلزله و ناایمن بودن بیمارستان ها و مراکز دولتی به دلمشغولی می افزود و هرگاه گوشه ای از کشور بر اثر زلزله ویران می شد، موضوع نا این بودن مراکز درمانی البرز محور نشست ها می شد که البته زلزله ۵.۲ ریشتری آذرماه سال ۹۶ البرز و تهران این نگرانی ها بیشتر کرد.
افزون نا ایمن بودن بیمارستان ها و فقر امکانات بهداشتی، نکته طنز آمیز این بود که استان البرز به لحاظ درمانی به عنوان معین یا پشتیبان تهران برای زمان وقوع زلزله پیش بینی شده بود ، استانی که اگر خدای ناکرده یکی از گسل های تهران فعال شود ، بیشترین آسیب را در کنار پایتخت خواهد دید.
روی دیگر سکه اینکه وصف شرح حال بیماران در برخی مراکز درمانی البرز تا قبل از سال ۹۲ و یاد کردن از این گونه مراکز با طنزهای تلخ مانند «عمودی برو و افقی برگرد» همراه شده بود که در این میان از بیمارستان شهید رجایی کرج به عنوان نمونه بارز وضعیت بغرنج درمانی یاد می شد.
وجود ۸۰۰ تخت فعال بیمارستانی آن هم فرسوده در بیمارستان های دولتی البرز در کنار فرسودگی این مراکز حکایت از فقر ریشه دار بخش بهداشت و درمان البرز آن هم در بیخ گوش پایتخت داشت.
زمستان سال ۱۳۹۳ وزیر وقت بهداشت و درمان در سفری سرزده آن هم در ساعت ۶ صبح به کرج با صحنه هایی از محرومیت درمانی در بیمارستان امام علی (ع) کرج روبرو شد که بلافاصله آن را رسانه ای کرد و مهر تائید را بر سال ها دغدغه مردم و مسوولان منطقه گذاشت.
دیدن صحنه هایی از ازدحام مردم در راهروهای بیمارستان امام علی (ع) و دراز کشیدن بیماران بر روی زمین ، مسوولان وزارت بهداشت و درمان دولت تدبیر و امید را برآن داشت تا تصمیمی جدی برای نجات البرز آن هم در شرایط سخت تحریمی از این وضعیت بگیرند.
سال ۹۳ آغاز محرومیت زدایی درمانی در البرز
اواخر سال ۱۳۹۳ آغازی برای زدودن محرومیت بهداشتی و درمانی در استان البرز به شمار می رود، اجرای طرح تحول سلامت موجب شد تا مردم کم کم شاهد دگرگونی در وضعیت درمان و مراکز بیمارستانی استان باشند، تحولی که روند جهادی به خود گرفت و در کمترین زمان ممکن به اندازه کل تاریخ سکونت در البرز فعالیت عمرانی بهداشتی در این استان را در پی داشت.
نوسازی و توسعه و ضربتی بیشتر بیمارستان های البرز مهمترین گام در تحول سلامت به شمار رفت که طی سال های ۹۳ تا اوایل ۹۷ از سرعت بالایی برخوردار شد؛ احداث و راه اندازی بیش از ۷۰ مرکز درمانی ، تخصصی ، بیمارستانی و تشخیصی در این استان از مهمترین دستاوردهای طرح تحول سلامت برای البرز به شمار رفت ، اقدامی که ضمن نوسازی، توسعه و تجهیز بیمارستان ها ، تکریم ارباب رجوع را در کنار خود داشت.
تحول و جهش جهادی بخش بهداشت و سلامت در یک استان محروم ، پرجمعیت ، مهاجر پذیر و شاهراه ارتباطی ایران با تحسین و قدردانی حتی مخالفان دولت در البرز همراه شد و در نگاه عادلانه هیچ انسان منصفی نمی توانست چشمان خود را در برابر اقدامات صورت گرفته ببندند هرچند که مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم در جای خود قابل بحث است .
به بار نشستن ۷۰ پروژه بهداشتی درمانی در سال ۹۶ البرز
سال ۱۳۹۶ مردم استان البرز شاهد به بار نشستن پروژه های بهداشتی بودند، افتتاح ۷۰ پروژه بزرگ، متوسط و کوچک بهداشتی و درمانی با حضور وزیر وقت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی نخستین اثرات طرح تحول سلامت بود که طبق آمار با تمام پروژه های ۳۷ سال قبل آن برابری می کرد.
تعداد تخت های البرز کمتر از ۸۰۰ تخت بیمارستانی بود اما راه اندازی یک هزارو ۴۰۰ تخت جدید آن هم در یک دوره کمتر از سه ساله نوید بخش تحرک اساسی در بخش بهداشت و درمان البرز شد.
راه اندازی ۳۰ اتاق عمل، ۱۲۰ تخت مراقبت ویژه «سی سی یو» و «آی سی یو» ، مرکز جامع سلامت، ۲۲ خانه بهداشت، ۹ پایگاه اورژانس و یک مرکز هدایت عملیات و بحران (EOC) از جمله دستاوردهای دولت تدبیر و امید بود که وارد فاز عملیاتی شدند.
پروژه ۱۳۰ تختخوابی بیمارستان شهید مدنی با ۳۶ تخت مراقبت ویژه آی سی یو، پروژه ۲۲۰ تختخوابی از جمله ۳۰ تخت مراقبت ویژه « آی سی یو» در بیمارستان کمالی کرج ، پروژه ۱۶۰ تختخوابی بیمارستان شهید رجایی با ۲۴ تخت مراقبت ویژه «آی سی یو» ، بیمارستان ۱۵۰ تختخوابی کوثر با ۲۰ تخت مراقبت ویژه« آی سی یو» ، پروژه ۳۲ تختخوابی بیمارستان امام جعفر صادق (ع) با ۱۲ تخت «سی سی یو» ، و راه اندازی ۱۰ تخت « آی سی یو» و ۱۱ تخت دیالیز در دیگر مراکز از پروژه هایی بود که ظرفیت های جدید طرح تحول سلامت را به نمایش گذاشت.
همچنین ایجاد ۱۲۰ تخت مراقبت ویژه «آی سی یو » و «ان سی سی یو » و بیش از ۳۰ اتاق عمل جراحی در بیمارستان های شهید مدنی، امام حسن مجتبی (ع)، دکتر شریعتی، کوثر ، شهید رجایی و کمالی، راه اندازی مرکز هدایت عملیات و بحران ، فعال شدن پایگاه اورژانس و ۳۰ دستگاه آمبولانس پیش بیمارستانی از دیگر ظرفیت های جدید بهداشتی و درمانی البرز در این سال به شمار می رود.
راه اندازی دانشکده دارو سازی با زیربنای سه هزار ۵۰۰ متر مربع ، دانشکده دندانپزشکی و کلینیک ویژه دندانپزشکی با ۶۰ یونیت دندانپزشکی، ساختمان دانشکده پرستاری و مامایی، سه مجموعه کلینیک ویژه تخصصی در نقاط مختلف شهر کرج با ظرفیت پذیرش یک‌هزار و ۵۰۰ بیمار در روز، نصب دستگاه سی تی اسکن ۱۶ اسلایس در بیمارستان شهید مدنی، فعال سازی اولین دستگاه تصویر برداری «ام. آر. آی» بیمارستان کمالی و راه اندازی کلینیک دیالیز با همکاری بخش غیر دولتی در بیمارستان دکتر شریعتی از امکانات جدیدی بود که به ظرفیت های آموزشی و بهداشتی درمانی البرز
افزوده شد.
همچنین راه اندازی بیمارستان ۲۲۰ تختخوابی امام حسین (ع) محمدشهر و الحاق بیمارستان ۱۵۰ تختخوابی کوثر به دانشگاه علوم پزشکی از دیگر دستاوردهای دولت تدبیر و امید است که کارآمدی بیشتر طرح تحول سلامت را به نمایش گذاشت.
طبق گزارش رسمی دانشگاه علوم پزشکی البرز که در اختیار ایرنا البرز قرار گرفت، طی هشت سال گذشته بیش از ۱۰۰ هزار متر مربع فضای بهداشتی و درمانی جدید در البرز ایجاد شده است.
این گزارش می افزاید: فقر شدید زیر ساخت های استان در بخش سلامت ، کمبود پایگاه های سلامت و خانه های بهداشت ، فرسودگی و غیر ایمن بودن سازه های بیشتر بیمارستان ها و عدم توسعه بهداشت و درمان متناسب با جمعیت استان، مسوولان وزارت بهداشت و درمان و دانشگاه علوم پزشکی البرز را برآن داشت تا در یک حرکت جهادی برای بهسازی و نوسازی مراکز بیمارستانی و توسعه خدمات این استان وارد میدان شوند.
یکی از افتخارات دانشگاه علوم پزشکی البرز در سطح کشور، ساخت پروژه های عظیم بهداشتی و درمانی با پایین ترین هزینه و بالاترین کیفیت است که این مهم ، نشان از تحقق مدیریت جهادی و اقتصاد مقاومتی دارد.
این دانشگاه طی هشت سال گذشته تاکنون توانسته تعداد تخت های بیمارستانی را به حدود سه هزار و ۶۰۰ تخت برساند .
همچنین ساختمان جدید دانشکده پیراپزشکی و بهداشت در محل پردیس دانشگاه علوم پزشکی البرز به مساحت هشت هزار متر مربع مهرماه سال ۹۸ راه اندازی شد ضمن آنکه تمام تجهیزات و امکانات آموزشی لازم دانشکده پیراپزشکی که از هر نوع امکانات آزمایشگاهی محروم بود خریداری و تجهیز شد.
در دولت تدبیر و امید ۳۵۰ هزار متر مربع زمین برای احداث پروژه های بهداشتی و درمانی استان البرز خریداری شده است.
کلنگ زنی پنج بیمارستان جدید در البرز
افزون بر اجرای پروژه های درمانی ، عملیات ساخت پنج بیمارستان جدید البرز از جمله در شهرستان ۶۰۰ هزار نفری فردیس از سال ۹۴ آغاز شد که این پروژه ها اکنون در مراحل پایانی قرار دارند.
بیمارستان ۲۶۰ تختخوابی فردیس با بیش از ۸۰درصد پیشرفت فیزیکی ، بیمارستان ۱۰۰ تختخوابی کمالشهر با حدود ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی ، بیمارستان سیدالشهدا (ع) ؛ بیمارستان ۳۵ تختخوابی طالقان و بیمارستان یکصد تختخوابی شهرجدید هشتگرد پنج پروژه در دست اقدام است.
قرار است بیمارستان فردیس تا پایان خردادماه جاری افتتاح و تا مردادماه امسال آماده پذیرش بیماران شود.
با افتتاح بیمارستان های جدید ظرفیت تخت های بیمارستانی استان در بخش دولتی به حدود چهار هزارو۳۰۰ تخت خواهید رسید ضمن آنکه اکنون نیز ساخت تعدادی بیمارستان خصوصی با حمایت دولت در استان در حال انجام است.
آخرین وضعیت بهداشت و سلامت البرز
طبق گزارش دانشگاه علوم پزشکی البرز اکنون سه هزار و ۶۰۰ تخت فعال بیمارستانی در بخش دولتی استان البرز داریم که با توجه به جمعیت بالای استان باید این تعداد به ۶ هزار تخت برسد.
اکنون به ازای هر یک هزار نفر در البرز یک تخت بیمارستانی وجود دارد که بیشتر از شاخص کشوری می باشد اما ضریب اشغال تخت های بیمارستانی دراستان البرز بالای ۸۰ درصد است .
این استان با مشکلات حاشیه نشینی، زندان ها و شمار بالای مدجویان بهزیستی مواجه بوده و بایستی امکانات و تجهیزات بیمارستانی آن بالاتر از شاخص کشوری باشد.
اکنون از جمعیت سه میلیون نفری استان البرز حدود ۴۵۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه سلامت ، یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی و بخشی نیز زیر پوشش سایر بیمه ها قرار دارند.
طبق آمارها در مجموع حدود ۹۰ پروژه بهداشتی و درمانی در اجرای طرح تحول سلامت در استان البرز اجرایی شده که تاکنون حدود ۹۰ درصد این پروژه ها بهره برداری شده و شمار تخت های بیمارستانی دولتی البرز از ۸۰۰ تخت در سال ۹۲ به سه هزار تخت در زمان کنونی رسیده است.
راه اندازی آزمایشگاه های جدید ، مراکز تخصصی تشخیصی درمانی، توسعه بخش های دیالیز ، درمان بیماران خاص از جمله سرطانی ها ، نوسازی تخت های فرسوده بیمارستانی ، راه اندازی مراکز آموزشی دانشگاهی ، افزایش شمار خانه های بهداشت روستایی از حدود ۴۰ خانه بهداشت به ۸۵ خانه بهداشت ، کاهش ۷۰ درصدی سهم درمانی بیماران بستری ، بیمه بستری بیماران فاقد بیمه و توسعه بیمه سلامت برای خانواده های فاقد پوشش بیمه از آثار ارزشمند طرح تحول سلامت در استان البرز بوده است.
همچنین تجهیز اورژانس البرز به امداد هوایی و آمبولانس های جدید یکی دیگر از آثار طرح تحول سلامت بوده که خدمات رسانی هوایی به بیماران و حادثه دیدگان در مناطق کوهستانی و جاده ها تاکنون توانسته جان تعداد زیادی بیمار و حادثه دیده بدحال را نجات دهد.
افتتاح ۱۱ پایگاه اورژانس در سال ۹۹ رویداد مهم دیگری بود که در امداد رسانی استان تحول ایجاد کرد و تعداد پایگاه های استان به ۶۸ پایگاه رسید.
کرونا وظرفیت بهداشت و درمان البرز
انتشار ویروس خطرناک و کشنده کرونا در اواخر سال ۹۸ شوک عظیمی به ایران و جهان وارد کرد به طوریکه پیشرفته ترین کشورهای جهان مانند آمریکا هنوز در مقابل هجوم این ویروس وحشی و نابودگر ناتوان شده اند ، اما در این بین اگر چه البرز نوپا به لحاظ ساختار بهداشتی درمانی وارد یک کارزار تازه شد ولی تغییر محسوس در امکانات در کنار فداکاری مدافعان سلامت توانست از شدت تکانه های و هجوم مرگبار این ویروس بکاهد و بخش عمده مبتلایان را از کام مرگ برباید.
وجود ظرفیت های جدید بهداشتی و درمانی در واقع فرصتی شد تا مدافعان سلامت با تکیه بر همین امکانات صدها بیمار کووید۱۹ را درمان و به سلامت راهی خانه های خود کنند هرچند که این بیماری مهلک تاکنون جان بیش از چهار هزار شهروند البرزی را گرفته است.
مدیریت کرونا در استان پرجمعیت و شاهراه مسافران ۱۵ استان کشور یکی از نتایج تحول سلامت و اقدامات مدیریتی در حوزه سلامت البرز به شمار می رود که این استان در زمینه بهبود بیشترین بیماران از رکوردداران به شمار می رود.
همانطور که اشاره شد استان البرز تا قبل از طرح تحول سلامت دارای ۹ بیمارستان دولتی و یک بیمارستان تامین اجتماعی بود که بیشتر این بیمارستان ها از ساختمان و امکانات مناسب برخوردار نبوده و بسیاری از بیماران استان از جمله دیالیزی ها هر روز روانه پایتخت می شدند.
طرح تحول سلامت در واقع با حرکت جهادی در استان البرز همراه شد و به یکباره حجمی از امکانات و فضای بهداشتی و درمانی در کمتر از سه سال در این استان به وجود آورد.
در این میان با اینکه کشور و البرز تاکنون چهار موج سنگین کرونا پشت سرگذاشته اند اما با وجود راه اندازی نفاهتگاه های جهادی، هنوز ظرفیت های بیمارستانی توانسته به خوبی درمان مبتلایان به کووید ۱۹ البرز را مدیریت کند و ظرفیت موجود برای بستری موج بیماران بدحال پاسخگو بوده است.
البرز پیشگام در تولید دارو وواکسن کرونا
تلاش برای محرومیت زدایی بهداشتی و درمانی در البرز تنها به تجهیزات ختم نشد بلکه در جریان شیوع بیماری جهانی کووید۱۹ این استان با کمک حدود ۵۰ کارخانه تولید محصولات دارویی و تجهیزات پزشکی توانست افزون بر غلبه بر کمبود ماسک ، مواد ضدعفونی کننده و دارو در ساخت چهار واکسن ایرانی پیشگام شود.
اکنون نخستین واکسن ایرانی شرکت کووبرکت در استان البرز در حال تولید انبوه بوده ضمن آنکه سه واکسن دیگر مراحل پایانی آزمایش های بالینی را می گذرانند.
همچنین محققان البرزی توانستند با تولید داروهای ضروری درمان کووید ۱۹ ، نیاز کشور را به واردات این محصولات تامین کنند.
با این اوصاف استان البرز اگر چه در گذشته ها از کمبود مراکز درمانی و تخصصی رنج می برد اما سلسله اقدامات انجام گرفته در این استان موجب شده تا از بحران محرومیت امکانات بهداشتی و درمانی عبور کند و به حد قابل قبولی از نیازها برسد.
در این میان نباید از این موضوع صرف نظر کرد که استان پرجمعیت البرز همچنان به امکانات بیشتر بهداشتی و درمانی نیاز دارد زیرا در چشم انداز ها برای این استان افزون بر ارائه خدمات مناسب درمانی به بیماران ، نقش دیگری به نام توریست درمانی و پشتیبانی در مواقع ضروری از پایتخت پیش بینی شده است.
بیماری کووید۱۹ اگرچه برای استان البرز ، کشور و جهان به سبب نوظهور بودن و گستردگی شیوع و ابتلا چالش برانگیز بوده اما با گذشت چهار موج کرونایی هنوز نیاز به استفاده از امکانات اضطراری مانند بیمارستان و تقاهتگاه در البرز دیده نشده و با استفاده از تخت های موجود نیازهای درمانی پاسخ داده شده است.
ذکر این نکته ضروری است که پیک موج چهارم کرونا بیشترین سطح اشغال تخت بیمارستانی در البرز را به ۱۷۰ نفر رساند که با استفاده از امکانات موجود نیازهای درمانی تامین شد.
بیماری خطرناک کووید۱۹ تاکنون نزدیک به چهار هزار مورد مرگ ومیر در البرزثبت کرده است اما بیش از ۴۰ هزار بیمار دیگر با استفاده از همین امکانات و تلاش مدافعان سلامت بهبودی خود را باز یافته اند که بیانگر اثرات مفید و موثر در جهش امکانات بهداشتی و درمانی در این استان است.
تحول سلامت از نگاه استاندار البرز
استاندار البرز در خصوص وضعیت درمانی استان بیان داشت که این استان طی هشت سال گذشته توانسته در بخش بهداشت و درمان به تحول اساسی دست یابد و شاخص های درمانی آن تغییر اساسی کند.
عزیزاله شهبازی گفت: وضعیت امکانات بهداشتی و درمانی استان با قبل از سال ۹۲ قابل مقایسه نیست هر چند که باید امکانات البرز را دراین بخش توسعه داد.
وی بیان داشت : امروز ساخت چهار واکسن ایرانی کرونا در البرز افتخاری برای مردم این استان است که در آینده نزدیک مردم کشورمان از مزایای آنها برای مقابله با کرونا برخوردار خواهند شد.
این مسوول با تاکید بر اینکه دولت تدبیر و امید از سال ۹۲ تاکنون توجه ویژه ای به بهداشت و درمان داشته است، عنوان کرد: تحت عنوان نظام تحول سلامت، طی این هشت سال گذشته بیش از هزار و ۶۰۰ تخت بیمارستانی به مجموعه بهداشت و درمان البرز اضافه شده است.
وی در عین حال تاکید کرد که این استان باید به لحاظ بهداشتی و درمانی از امکانات بیشتری برخوردار شود.
استان البرز با جمعیتی حدود سه میلیون نفر دارای ۱۷ بیمارستان دولتی، تامین اجتماعی و خصوصی، حدود ۵۰ کلینیک و درمانگاه دولتی و حدود ۸۵ خانه بهداشت روستایی است.