به گزارش روز پنجشنبه ایرنا از وبدا، احسان شمسی کوشکی در وبینار مشترک گروه اخلاق و آموزش پزشکی فرهنگستان علوم پزشکی چالش های اخلاقی موجود در مسیر تحقیقات واکسن کرونا در کشور را زیرساخت رگولاتوری ناکافی، کمبود نهادهای واسط انجام تحقیقات بزرگ مانند CRO ها، موضوع استقلال محققان، نحوه همکاری نهادهای علمی و دانشگاهی با شرکت های تولید کننده یا جایگاه شرکت های دانش بنیان نوپا، چالش های انجام مراحل پیش بالینی، اطمینان از رضایت آگاهانه، ادامه کارآزمایی های بالینی روی شرکت کنندگانی که طبق سند کشوری واکسیناسیون نوبتشان فرا رسیده است، عدم پایبندی برخی مجریان به مصوبات کمیته ملی اخلاق پیرامون ممنوعیت مصاحبه مجریان علمی پروژه ها خواند.
دبیر کمیته کشوری اخلاق در پژوهش های علوم پزشکی همچنین به موانعی که در خرید و واردات واکسن کرونا در کشور مطرح بود نیز اشاره کرد و گفت: ریسک پیش خرید واکسن، انتخاب واکسن از سبد کواکس، تایید سازمان جهانی بهداشت، دریافت دوز دوم از کشور سازنده واکسن، ثبت واکسن و دریافت دوزهای هدیه، فاصله زمانی دریافت دوز دوم و واردات واکسن توسط شرکت های خصوصی همگی در بردارنده چالش هایی بودند که به لحاظ اخلاقی قابل بحث و بررسی خواهند بود.
وی در ادامه تدوین راهنمای اولویت بندی توزیع واکسن در کشور را یک اتفاق تاریخی و بسیار کمک کننده خواند و افزود: متاسفانه در موارد معدودی تخطی از سند پیش آمد اما در مجموع تابعیت از سند در کشور بسیار بالا بود و همه مسئولان کشور بارها به تبعیت از آن تاکید کردند.
باقر لاریجانی، نایب رئیس کمیته ملی اخلاق پزشکی نیز در این جلسه عدالت را یکی از اصول چهارگانه اخلاق پزشکی خواند و افزود: تاکید عدالت در سلامت بر لزوم بهره مندی هر فرد از فرصت مناسب برای دستیابی به سلامت کامل بالقوه اش است.
وی گفت: ایران در چهار دهه پس از انقلاب اسلامی، موفقیت های چشمگیری را در زمینه ارتقای سلامت، افزایش امید به زندگی، بهبود کیفیت زندگی، ارتقای زیرساختها و خدمات از جمله در حوزه سلامت به ویژه در مناطق محروم و کم برخوردار به دست آورده است اما هنوز با چشم انداز ایده آل مورد انتظار فاصله زیادی داریم.
رئیس گروه آموزش پزشکی فرهنگستان علوم پزشکی با تاکید بر تاثیر عوامل اجتماعی موثر بر سلامت انتخاب شیوه‌های مختلف تأمین منابع و بازپرداخت هزینه‌ها، پوشش بیمه‌ای جامعه را یک چالش مهم در بسیاری از کشورها خواند.
وی تصریح کرد: سهم سلامت از بودجه کشور در کشور طی روندی کاهشی از ۲.۵۱ درصد در سال ۱۳۹۲ (یک سال پیش از شروع طرح تحول سلامت) به ۲.۴ درصد در سال ۱۳۹۷ رسیده است و مقایسه ده ساله این تغییرات برحسب منطقه جغرافیایی خانوارها، نشان می‌دهد که خانوارهای روستایی بیشتر از خانوارهای شهری با هزینه‌های کمرشکن سلامت مواجهه داشته‌اند.
نایب رئیس کمیته ملی اخلاق پزشکی خاطر نشان کرد: دسترسی به تخت بیمارستان، از مصادیق دسترسی به خدمات سلامت است و در این خصوص تفاوتها در سرانه تخت بیمارستانی نشان از تفاوت در دسترسی به خدمات سلامت در سطح کشور دارد، به شکلی که مقایسه توزیع تخت‌های بیمارستانی در استان‌های مختلف در سال ۱۳۹۶ نشان می‌دهد سرانه تخت فعال به جمعیت در استان یزد بیشترین و در استان‌های سیستان و بلوچستان و البرز کمترین میزان را داشته است.
نابرابری استان ها در شاخص های عدالت در سلامت
لاریجانی ادامه داد: به طور کلی روند شاخص کلیدی امید به زندگی در بدو تولد در کشور در ۱۳ سال گذشته در هر دو جنس صعودی است اما دو دوره تنزل (به خصوص در خانم‌ها) در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۵ در شاخص امید زندگی قابل رویت است که کاهش این شاخص در سال ۱۳۸۸ تاحدی بوده که بر روی برآیند کلی امید به زندگی کشور نیز اثر کاهنده ای به جای گذاشته است.
وی درباره میزان مرگ و میر ناشی از حوادث و سوانح در استان های کشور گفت: متاسفانه کشور ما در منطقه و در جهان جایگاه مناسبی در این خصوص ندارد.
لاریجانی همچنین تفاوت ۶ برابری بین برخی استان های کشور در زمینه میزان مرگ به علت بیماری‌های واگیر، مادران، نوزادان و تغذیه‌ای و تفاوت دو برابری در میزان مرگ به علت بیماری‌های غیرواگیر در استان‌های کشور را قابل تامل خواند.
رئیس شبکه تحقیقاتی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت با اشاره به روند زمانی میزان بروز و مرگ به علت سرطان‌ها در استان‌های کشور گفت: اگر چه کشور از لحاظ شاخص مرگ به علت سرطان‌ها به همگرایی رسیده‌است اما از لحاظ شاخص میزان بروز سرطان‌ها؛ استان‌ها به همگرایی نرسیده‌اند و تفاوت سه برابری بین کمترین و بیشترین استان کشور وجود دارد.
علیرضا اولیایی منش، رئیس مرکز تحقیقات عدالت در سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، نیز در این جلسه گفت: هرگاه تفاوت در پیامدهای سلامت ناشی از عدم توازن قابل جبران در توزیع امکانات و در دسترسی گروه های مختلف اجتماعی و جوامع مختلف به امکانات باشد، بی عدالتی در سلامت رخ داده است. عوامل اجتماعی-اقتصادی موثر بر سلامت همچون نابرابری در سطح درآمد، سطح سواد و محیط زندگی مهمترین علل نابرابری ها در نظام سلامت کشور است.
وی در پاسخ به این سوال که چرا عوامل اجتماعی موثر بر سلامت مهم هستند، گفت: این عوامل ریشه اصلی نابرابری ها هستند، با هم هم افزایی دارند، در کنار اینکه قابل مدیریت هستند و شاید تنها راه ارتقا سلامت باشند. بررسی تجربه سایر کشور ها در این زمینه، تحلیل وضعیت شاخص های سلامت در کشور و بهره گیری از نظرات خبرگان حوزه سلامت را در تعیین مهمترین عوامل اجتماعی آسیب رسان به سلامت در کشور کمک کننده است.
اولیایی منش ایجاد یک بانک اطلاعاتی جامع، قابل اعتماد و به روز از وضعیت اجتماعی، اقتصادی، سلامت و بیماری آحاد جامعه را به عنوان یک راهکار بهبود عدالت در سلامت کشور مطرح کرد و افزود: پیش از ایجاد این بانک اطلاعاتی دولت باید ر جهت ایجاد یک نظام جامع حمایت و حفاظت اجتماعی قدم بردارد و با تقویت ساختار بیمه ای حمایت هایش را گسترده تر کند.