به گزارش روز پنجشنبه ایرنا، «لویس بونو» کاردار آمریکا نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، بدون اشاره به زرادخانه‌های مملو از کلاهک‌های هسته‌ای رژیم صهیونیستی که بزرگترین خطر و تهدید برای امنیت خاورمیانه به‌شمار می‌رود، ادعا کرد: «ژوئن سال گذشته، در پی مخالفت ایران با دسترسی به دومکان اعلام نشده، شورای حکام با صدور قطعنامه‌ای از تهران خواست تا به طور کامل با آژانس همکاری کند و به درخواست‌های این آژانس عمل کند. مارس گذشته در پی گزارش مدیر کل آژانس پیرامون شناسایی ذرات اتمی در این مکان‌ها، ایران با پیشنهاد مدیرکل آژانس برای گفت‌وگوهای فنی با هدف حل و فصل سووالات آژانس موافقت کرد. اما گزارش آخر مدیرکل حاکی است که از آن زمان تاکنون و به رغم قطعنامه سال گذشته شورا، ایران از ارائه همکاری با آژانس امتناع کرده است».
وی مدعی شد: «همانطور که مدیرکل آژانس اشاره کرده است، فقدان پیشرفت در حل سووالات باقی‌مانده به طور جدی توانایی این سازمان را برای راستی آزمایی صحت و کامل بودن اظهارنامه‌های پادمانی ایران و ارائه اطمینان از صلح‌آمیز بودن تمام مواد اتمی در این کشور را تضعیف می‌کند. از این منظر شورای حکام باید همگام با مدیرکل نسبت به این مسائل نگران باشد».
این دیپلمات آمریکایی گفت: «سوالات درخصوص فعالیت‌ها و مواد اتمی اعلام‌نشده در ایران، از تعهدات قانونی این کشور ذیل توافق فراگیر پادمانی که توسط «ان‌پی‌تی» ملزم شده، نشأت می‌گیرد. نمی‌توان این سوالات را کنار گذاشت. شکست در پاسخگو کردن ایران در این خصوص، هم یکپارچگی نظام پادمانی بین‌المللی را تضعیف کرده و هم اینکه سابقه‌ای دردسرساز برای تلاش‌های جهانی جهت مطمئن‌شدن از پایبندی ایران به تمام تعهدات مرتبط با عدم اشاعه می‌شود».
وی ضمن قدردانی از گزارش‌های مدیرکل آژانس در زمینه مسائل پادمانی ایران و اجرای برجام افزود: «تقاضا داریم چنین گزارش‌هایی پیش از جلسه شورای حکام در ماه سپتامبر منتشر شود تا در صورت نیاز بتواند واکنش‌های ضروری را اتخاذ کند».
سخنان این مقام آمریکایی درحالی مطرح می‌شود که «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی از دو سال پیش ادعاهایی را درباره آنچه فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در مکان‌هایی در ایران خواند، مطرح کرده است. دو طرف شهریور ماه سال گذشته توافق کردند تا همکاری‌های خود را بیش از پیش تقویت کرده و اعتماد متقابل را به منظور تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن، که از ١۶ ژانویه ٢٠١۶ به صورت موقت و داوطلبانه توسط ایران در حال اجرا است، ارتقاء بخشند.
اسفند ماه سال گذشته که ایران در چارچوب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» تعهدات داوطلبانه برجام از جمله اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرد، دو طرف با حسن نیت جمهوری اسلامی توافق کردند که دوربین‌های نظارتی در برخی از مراکز هسته‌ای، تا سه ماه از دسترس بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دور نگه داشته شود.
بر اساس این توافق مقرر شد که اگر تحریم‌های آمریکا ظرف سه ماه به طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد، در غیر این صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد. موعد این تفاهم هفته پیش به پایان رسید و با توجه به رایزنی‌های صورت گرفته، جمهوری اسلامی بار دیگر حسن نیت به خرج داد تا ضبط داده‌های دوربین‌ها به مدت یک ماه (سوم تیر) تمدید شود.
با این حال مدیر کل آژانس در گزارش جدید فصلی خود درباره اجرای برجام که فرازهایی از آن در رسانه‌های غربی درز کرد، مدعی شده که گفت‌وگوها با ایران نتیجه‌بخش نبوده و جمهوری اسلامی از ارائه توضیحات لازم درباره ذرات اورانیوم کشف‌شده در چند سایت این کشور خودداری کرده است. وی در این گزارش که روز ۳۱ مه (۱۰ خردادماه) در اختیار اعضای شورای حکام قرار گرفت، به محدود شدن دسترسی‌های تکمیلی بازرسان آژانس در ایران اشاره و عنوان کرد که این مساله به طور جدی توانمندی آژانس برای اطمینان از صلح‌آمیز بودن ماهیت برنامه هسته‌ای این کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
درفرازهایی از این گزارش آمده است؛ آژانس از ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ به داده‌های جمع‌آوری شده توسط تجهیزات نظارتی خود دسترسی نداشته است؛ ایران پروتکل الحاقی را اجراء نکرده است و همچنین اظهارنامه‌های خود در این رابطه را بروزرسانی نکرده است؛ آژانس قادر به انجام هیچ دسترسی تکمیلی تحت پروتکل الحاقی در سایت‌ها و اماکن این کشور نبوده است؛ آژانس قادر نبوده تا دسترسی روزانه از سایت‌های «فردو» و «نطنز» انجام دهد.
این درحالی است که به گفته «کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان‌های بین‌المللی انرژی اتمی، گزارش آژانس با سوابق همکاری بین ایران و آژانس سازگاری و همخوانی ندارد. وی در گفت‌وگو با خبرنگاران افزود: این گزارش، معتبر هم نیست، چرا که مبتنی بر منابع قابل اتکا نمی‌باشد و همچنین متقاعد کننده نیز نیست، چرا که تمامی ابعاد همکاری و پیشرفت‌های حاصله میان دو طرف را منعکس نمی‌کند.
این دیپلمات ارشد ایران تصریح کرد: تعامل سازنده، مستلزم محیط مثبت، پرهیز از پیش‌داوری و ابراز نگرانی‌های مصنوعی و همچنین خودداری از بزرگنمایی چند موضوع پیش پا افتاده و بی‌اهمیت می‌باشد.
غریب آبادی یادآورشد: آژانس باید از هرگونه دستورکار سیاسی فاصله بگیرد و موضعی شفاف در برابر تهدید هسته‌ای رژیم صهیونیستی اسرائیل و غیرقابل پذیرش بودن بیرون ماندن این رژیم از معاهده عدم اشاعه و مخالفت مداوم آن با قرار دادن تمامی فعالیت‌ها و تأسیسات هسته‌ای خود تحت پادمان آژانس، اتخاذ کند.
نماینده آمریکا در ادامه سخنان بی اساس و ادعایی خود عنوان کرد: «اگر چه ما از مذاکرات جاری وین با تمرکز روی بازگشت متقابل اجرای برجام استقبال و به طور فشرده از تلاش‌ها در این زمینه حمایت می‌کنیم، اما این نکته را هم در نظر می‌گیریم که تعهدات پادمانی ایران از تعهدات برجامی جدا است».
وی از ایران خواست تا از طریق ارائه اطلاعات و شفاف‌سازی مورد نیاز با دبیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند تا مسائل پادمانی باقی‌مانده بدون فوت وقت حل و فصل شود. «لویس بونو» مدعی شد که شورای حکام مسئولیت دارد که اقدام متناسب را برای حفظ یکپارچگی نظام پادمانی بین‌المللی انجام دهد، نظامی که ما برای مطمئن‌شدن از (فعالیت‌های صلح‌آمیز) در ایران و سراسر جهان، به آن نیازمند هستیم.
در همین حال نماینده ایران در نشست امروز شورای حکام تصریح کرد: این، غیر قابل قبول است که در طول مدت دهه گذشته، موضوع هسته‌ای ایران هر از چندگاهی بر اساس ادعاهای بی‌اساس، اینجا در آژانس همچنان مطرح می‌شود، در حالی که حتی یک مدرک درخصوص انحراف مواد هسته‌ای به سمت اهداف غیرصلح‌آمیز وجود ندارد. چنین ادعاهای ساختگی با هدف ایجاد یک فضای سیاسی و قطب‌بندی در آژانس انجام می‌شود و موجب تهدید یکپارچگی و مأموریت‌های فنی آن بر طبق اساسنامه‌اش می‌گردد. بنابراین، قبل از اینکه خیلی دیر شود، باید از این بازی غیرقابل توجیه و بی‌فایده در آژانس جلوگیری شود.
کاظم غریب‌آبادی افزود: در حالی که ایران وارد تعاملات عملی و سازنده و روابط کاری با آژانس شد و با حسن نیت تلاش کرد تا به سوالات ادعایی در مورد چند موضوع پیش پا افتاده و غیر فوری گذشته رسیدگی کند، مایه تاسف است که دبیرخانه آژانس یک رویکرد غیرسازنده را به قیمت مخدوش نمودن اعتبار خود اتخاذ نموده است.
این دیپلمات ایران عنوان کرد: گزارش فعلی آژانس، تکرار گزارش قبلی آن بدون انعکاس مناسب آخرین تحولات و پیشرفت‌ها میان دو طرف، خصوصاً طی دو ماه گذشته می‌باشد. چنین تکراری، نه ضروری بود و نه سازنده، مگر اینکه با هدف ایجاد یک دستورکار غیرضروری در کار آژانس باشد. این گزارش، رویکرد یک طرفه دبیرخانه در مقابل تعاملات با ایران را نشان می‌دهد و سطح همکاری و تعامل را نادیده می‌گیرد. این رویکرد، می‌تواند به مانعی برای تعاملات با حسن نیت بین دو طرف در آینده تبدیل شود.
وی با بیان این مطلب که این گزارش در رابطه با سابقه همکاری ایران و آژانس و دستاوردهای آن، «سازگار نیست»، افزود: محتوای گزارش مبتنی بر منابع موثق نیست و بنابراین «معتبر» نمی‌باشد و این گزارش شامل همه عناصر و جنبه‌های همکاری و پیشرفت‌های حاصله به طور جامع نیست، بنابراین «قانع کننده» نیز نخواهد بود.
علاوه بر تعاملات قبلی غریب آبادی عنوان کرد؛ فقط در دو ماه گذشته و به رغم فشردگی رایزنی‌های برجامی در وین، سه دور بحث و گفت وگو در سطح تخصصی در وین و تهران بین ایران و آژانس برگزار شد. علاوه بر این، چندین مکاتبه نیز بین دو طرف مبادله گردید.
وی خاطر نشان کرد: همانگونه که «علی اکبر صالحی» معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در نامه ۲۴ می خود در پاسخ به نامه مدیرکل اشاره کرده است: در موضوعات پادمانی، ایران تاکنون نهایت تلاش خود را برای همکاری با آژانس به شیوه‌ای محتوایی انجام داده، از هر طریق ممکن و به طور فعالانه با آژانس وارد تعامل شده، و توضیحات و پاسخ‌های لازم را ارائه کرده است. صالحی همچنین از اینکه مدیرکل اعلام نموده برای حصول به نتایج فنی در مورد این موضوعات در دسترس و باز می‌باشد، استقبال نمود و آمادگی ایران را برای ادامه همکاری سازنده با آژانس با هدف بستن چند مسأله پادمانی باقی مانده، اعلام کرد.