تحریم‌های اقتصادی و مشکلات مالی دولت در کنار خسارات فراوان ناشی از وقوع برخی بلایای طبیعی سیل و زلزله اگرچه روند اجرایی برخی طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی کشور و استان گلستان را کُند کرد اما آن‌را متوقف نساخت و گواه آن نیز اقدامات دولت در جبران خسارت‌ها به مردم و مرمت و بازسازی دوباره زیرساخت‌های آسیب دیده در بخش‌های مختلف از جمله راه‌ها و مسکن در این استان شمالی بوده است.
حوزه مسکن و شهرسازی
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان درباره اقدامات این اداره کل طی هشت سال اخیر به خبرنگار ایرنا گفت: در سایه حمایت‌های دولت و مجموعه وزارت راه و شهرسازی از سال ۹۲ تاکنون اقدامات قابل توجهی در حوزه توسعه راه‌ها، تهیه و تدوین طرح‌های تفصیلی و جامع شهرها و احداث مسکن شهری از جمله تکمیل مسکن مهر دراین استان انجام شد.
حسین محبوبی افزود: یکی از دغدغه‌های خانوارهای ثبت نام کننده در طرح مسکن مهر دولت قبل، تکمیل این پروژه‌ها بود که با تلاش‌های انجام شده در این حوزه تعداد واحدهای تحویلی به متقاضیان از هزار و ۴۷۳ واحد مسکونی درسال ۹۲ به ۳۲ هزار و ۲۹۱ تا ابتدای سال جاری بود به عبارتی این دولت ۳۰ هزار و ۸۸۱ واحد مسکن مهر را با نظارت و حمایت‌های انجام شده تکمیل به متقاضیان تحویل داد.
وی بابیان اینکه پروژه های مسکن مهر در شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر پایان یافته است، گفت: هم اکنون این پروژه در شهرهای بالای ۲۵ هزار گلستان و تنها ۲۰ واحد از ۴۶۰ واحدی بتن پلاد در شهر گرگان باقی مانده است که در مراحل پایانی قرار دارد.
محبوبی اضافه کرد: درحوزه تعاونی‌های مسکن مهر گلستان نیز پروژه ۲۵۶ واحدی فجر ۳ گرگان با پیشرفت زیر ۳۰ درصدی متوقف و در مرحله تعیین تکلیف است، پروژه ۷۲ واحدی تعاونی دشت سبز ۲ گرگان نیز که متوقف بود، به زودی آغاز می‌شود ضمن اینکه تعداد ۵۰ واحد از تعاونی ۱۱۰ واحدی راه آهن بندرترکمن نیز در دست اجرا می‌باشد.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان در خصوص طرح اقدام ملی مسکن نیز که از اواخر سال ۹۸ ثبت نام و عملیات ساخت آن در سراسر کشور و این استان آغاز شد، گفت: در مجموع و تا قبل از شروع مرحله پنجم ثبت‌نام‌ها که از ۱۹ خردادماه جاری آغاز شده، ۱۲ هزار و ۵۶۳ نفر از متقاضیان مسکن در این استان شمالی در سامانه مربوطه نام نویسی کردند.
وی افزود: هم اکنون طرح اقدام ملی مسکن در ۱۳ شهر گلستان در دست احداث است که در شهرهای بندرگز، کردکوی، گرگان، علی آباد کتول و گنبدکاووس به صورت مجتمع ساخت و در بقیه شهرها به صورت گروه ساخت (تحویل زمین به گروه‌های چهار تا ۶ نفره به‌صورت اجاره ۹۹ ساله با مزایای تسهیلاتی و تخفیف در هزینه صدور پروانه ساختمانی و نظام مهندسی) درحال انجام است.
محبوبی اضافه کرد: در مجموع ۵۵ پروژه طرح اقدام مسکن ملی در سطح گلستان در قالب انبوه سازی (مجتمع ساخت) و یا گروه ساخت در دست اقدام است که سه پروژه در گرگان و یک پروژه در گنبدکاووس به‌عنوان پروژه‌های انبوه‌سازی در حال اجرا بوده و سایر پروژه‌های این طرح ملی نیز با کارگزاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان در مرحله صدور پروانه ساختمانی و شروع به کار قرار دارد.
حجم اقدامات انجام شده طی هشت سال گذشته درحوزه مسکن مهر و مسکن ملی مربوط به شهرهای گلستان نمی‌شود و دولت با وجود مشکلات و تنگناهای مالی ناشی از تحریم های، اقدامات قابل توجهی نیز در مقاوم سازی و نوسازی مسکن روستایی این استان شمالی انجام داد.
چهارم خرداد امسال مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گلستان در گزارشی به ایرنا از مقاوم‌سازی حدود ۳۴ هزار واحد مسکونی در مناطق روستایی و شهری این استان با هدف پیشگیری و کاهش خسارت بلایای طبیعی طی هشت سال فعالیت دولت خبر داد و گفت که این اقدام تا حدود زیادی نگرانی مردم و روستاییان را از بروز خسارت در زمان وقوع حوادثی مانند سیل و زلزله برطرف کرده است.
سیدمحمد حسینی گفته بود که مرمت و نوسازی این تعداد واحد مسکونی درمناطق روستایی و برخی شهرهای کمتر از ۲۵ هزار گلستان بویژه در ۲ سال گذشته سبب شد تا بنیاد مسکن انقلاب اسلامی این استان رتبه نخست بازسازی واحدهای مسکونی آسیب دیده از سیل را در بین ۲۲ استان درگیر این بلای طبیعی از آن خود کند.
تهیه طرح تفضیلی و جامع و مرمت بافت‌های تاریخی
اداره کل راه و شهرسازی گلستان علاوه بر طرح‌های حوزه مسکن، اقدامات مهمی نیز طی هشت سال گذشته درحوزه تهیه طرح تفضیلی و جامع شهرها، مرمت و بهسازی بافت‌های تاریخی، بهسازی سکونت‌گاه‌های غیررسمی و واگذاری زمین برای ساخت مسکن و امورات عام المنفعه در استان انجام داده است.
به گفته مدیرکل راه و شهرسازی گلستان، هم اکنون ۳۱ شهر این استان دارای طرح‌های تفضیلی و جامع هستند که طرح تفضیلی و جامع ۲۵ شهر طی هشت سال گذشته تهیه و تصویب شده است.
محبوبی افزود: در بحث مرمت و بهسازی بافت‌های تاریخی شهرهای گلستان تا سال ۹۲ هیچ اقدامی در این خصوص نشده بود اما از سال ۹۴ تا ۹۷ تعداد ۵۹ پروژه توسط این اداره کل انجام شده که چهار طرح آن شامل بهسازی بافت تاریخی محله‌های "سرچشمه، دربنو، دوشنبه‌ای و سبزه مشهد" شهر گرگان از جمله این اقدامات بوده است.
وی اضافه کرد: دولت برای بهسازی تنها این چهار بافت تاریخی در شهر گرگان که هر کدام مشتمل بر چند بخش بودند، درمجموع حدود ۲۵ میلیارد ریال اعتبار تخصیص داد که هزینه شده است.
به گفته محبوبی، بهسازی بافت تاریخی مرکز محله سرچشمه مشتمل بر پیر تکیه، مسجدالاقصی و تکیه جوانان، بهسازی بافت تاریخی مرکز محله دربنو مشتمل بر ضلع شمالی و غربی، پیرتکیه، مسجد و مقبره ملا اسماعیل، بهسازی بافت تاریخی مرکز محله دوشنبه‌ای مشتمل بر تکیه نو، پیرتکیه، تکیه جوانان ابوالفضلی و امامزاده راضیه مرضیه و بهسازی بافت تاریخی مرکز محله سبزه مشهد نیز مشتمل بر تکیه شاهینی، تکیه عقیلی و پیرتکیه بوده است.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان ادامه داد: تا سال ۹۲ در بحث بهسازی سکونت‌گاه‌های غیررسمی اقدام خاصی انجام نشده بود و این اداره کل طی هشت سال گذشته ساماندهی و بهسازی ۳۱ سکونت گاه غیررسمی در حاشیه شهرهای این استان را انجام داده است.
محبوبی همچنین گفت که اداره کل راه و شهرسازی گلستان در واگذاری زمین جهت ساخت مسکن، اجرای طرح‌های عام المنفعه و احداث ساختمان برای ادارات و نهادها در شهرهای مختلف استان از ابتدای سال ۹۲ تاکنون مقدار ۱۹۷ هزار و ۳۴۲ مترمربع زمین با کاربری مسکونی و ۴۲۳ هزار و ۸۱۲ مترمربع زمین با کاربری غیرمسکونی به متقاضیان تحویل داده است.
حوزه راه‌ها
ایجاد و توسعه راه‌های ارتباطی به اعتقاد کارشناسان، یکی از مهمترین زیرساخت‌های برای رسیدن به توسعه، از جمله توسعه اقتصادی است و دولت‌ها نیز با علم به این موضوع شرایط و اقدامات لازم را برای تحقق این امر زیرساختی فراهم می‌کنند که به گفته مدیرکل راه و شهرسازی گلستان در هشت سال گذشته اقدامات قابل تقدیری در این بخش انجام داده است.
محبوبی اظهارداشت: درحوزه ساخت و توسعه راه‌های ارتباطی و مواصلاتی گلستان و فقط در بخش بزرگراهی دولت روحانی اعتبارات این بخش را از ۳۸ میلیارد ریال درسال ۹۲ با ۱۳ برابر افزایش به رقم ۵۵۶ میلیارد ریال درسال جاری افزایش داد.
وی افزود: در این مدت و با اعتبارات تخصیصی دولت، طول بزرگ‌راه‌های گلستان از ۲۴۴ کیلومتر در ابتدای سال ۹۲ به حدود ۲۹۰ کیلومتر (معادل ۱۹ درصد رشد) در ابتدای امسال افزایش یافت.
محبوبی اضافه کرد: هم اکنون ساخت هر کیلومتر بزرگراه در مناطق کوهستانی ۱۸۰ میلیارد ریال و در مناطق دشت ۴۰ میلیارد ریال هزینه دارد.
استان گلستان افزون بر پنج هزار کیلومتر راه اصلی، فرعی و روستایی دارد که درحوزه جاده‌های روستایی که حدود نیمی از جمعیت ۱.۹ میلیون نفری این استان شمالی در سطح هزار روستا زندگی می‌کنند، اقدامات شایانی جهت بهره‌مندی روستاییان عزیز انجام شده است.
در همین پیوند ۲۹ مهر ۹۹ رییس اداره نظارت بر ساخت راه‌های فرعی و روستایی اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گلستان در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا، کارنامه دولت در ساخت، مرمت و بهسازی راه‌های روستایی این استان را خوب ارزیابی کرد و گفت: هم اکنون ۹۸ درصد روستاییان گلستان از جاده مناسب برخوردار هستند.
ابراهیم جاویدزاده، طول راه‌های ارتباطی روستاهای گلستان را سه هزار و ۵۱۳ کیلومتر اعلام کرد و گفته بود که این میزان برخورداری روستاییان استان از راه ارتباطی مناسب درحالیست که متوسط بهره‌مندی مناطق روستایی کشور در این بخش ۹۵ درصد است.
وی بابیان اینکه از مجموع راه‌های روستایی گلستان تاکنون ۲ هزار و ۷۰۶ کیلومتر معادل ۷۷.۵ درصد آسفالت شده است، افزوده بود که ۳۲۰ کیلومتر از آسفالت‌های انجام شده معادل ۱۰ درصد فقط از سال ۹۲ تاکنون بوده است.
به گفته جاویدزاده، دولت روحانی در این سال‌ها با وجود مشکلات اقتصادی و تنگناهای مالی به طور میانگین بابت احداث هر کیلومتر راه روستایی مبلغ ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال پرداخت کرده است.
از سال ۹۲ تاکنون در حوزه راه‌های فرعی و روستایی گلستان، بهسازی و تعریض برخی دیگر از جاده‌های ارتباطی استان نیز در دستور کار دولت و مجموعه وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت.
پروژه تعرض و بهسازی محور آزادشهر - شاهرود (خوش ییلاق)
عملیات اجرایی این پروژه ملی که از محورهای مهم بین المللی، ترانزیتی و پر رفت و آمد بین دو استان گلستان و سمنان محسوب می‌شود و روزانه حجم قابل توجهی خودروی سبک و سنگین از آن تردد می‌کنند به منظور بهبود عبور و مرور و ایمن سازی کریدور مهم زمینی ارتباط دهنده شمال به جنوب کشور و نیز محور ترانزیتی حمل کالا از شهرهای مرکزی، جنوبی و غربی ایران و برخی کشورهای منطقه به مرز اینچه برون گنبدکاووس و کشورهای همسایه شمال ایران درسال ۸۵ شروع شد اما پس از ۲ سال و بدون پیشرفت فیزیکی خاصی متوقف گردید.
با این حال اجرای این پروژه ملی که ۱۰۰ کیلومتر طول دارد و حدود ۶۰ کیلومتر آن در حوزه گلستان و منطقه کوهستانی و جنگلی جنوب شرقی استان واقع است، پس از وقوع سیل سال ۹۳ و وارد شدن خسارت جدی به بخش‌هایی از این جاده، دوباره و به صورت رسمی با برآورد اعتبار سه هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال آغاز شد.
به گفته مدیرکل راه و شهرسازی استان گلستان این پروژه درحال حاضر ۲۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و از سال ۹۳ تا پایان سال ۹۹ در مجموع هزار و ۲۵۹ میلیارد ریال اعتبار در بودجه سالانه کشور و در سال‌های اشاره شده برای آن مصوب که قریب ۷۰۰ میلیارد ریال معادل ۵۶ درصد آن تخصیص و هزینه شده است.
محبوبی افزود: هنوز تعریض و بهسازی ۴۰ کیلومتر از این پروژه مهم باقی مانده که تکمیل آن نیازمند تامین ۱۱ هزار میلیارد ریال اعتبار است.
به اعتقاد کارشناسان، سرعت بخشیدن به عملیات بهسازی و تعریض این جاده ارتباطی که از زیرساخت‌های مهم و تاثیرگذار توسعه گلستان به شمار می‌رود، ضرورتی انکار ناپذیر است چراکه به سبب واقع شدن این جاده ترانزیتی در منطقه‌ای کوهستانی و نیز مواجه بودن با خطر ریزش و رانش هنگام بارش‌های فصلی و وقوع سیلاب‌های ناشی از آن، خسارات مادی و جانی قابل توجهی را به این محور، مردم منطقه و رانندگان وارد می‌کند.
اهمیت این پروژه ملی به اندازه‌ای است که "عباس آخوندی" وزیر قبلی راه و شهرسازی ۲۴ خرداد ۹۷ از این محور و عملیات اجرایی آن بازدید و دستورات لازم برای تسریع در عملیات اجرایی را صادر کرد با این حال در جریان این بازدید نماینده وقت مردم ۲ شهرستان آزادشهر و رامیان در مجلس شورای اسلامی، وجود معارضان و کشاورزان را که به دلیل کشت در مزارع خود، حاضر به ترک آن نیستند، از دلایل اصلی کُندی عملیات اجرایی بهسازی و تعریض این جاده ذکر کرد.
پروژه بهسازی جاده اولنگ رامیان به شاهرود
عملیات اجرایی این پروژه نیز که از جاده‌های ارتباطی شهرستان رامیان و دیگر شهرهای گلستان به سمنان (سه راهی شاهرود) است، علاوه بر امسیر تردد روزانه افزون بر ۶ هزار وسیله نقلیه، جاده‌ای برای انتقال زغال سنگ از معادن البرز شرقی به شهرهای مرکزی کشور است ضمن اینکه این جاده کوهستانی با طبیعت زیبای خود مورد علاقه جمع زیادی از گردشگران این استان شمالی و سایر نقاط ایران قرار دارد.
به گفته مدیرکل راه و شهرسازی گلستان، عملیات اجرایی بهسازی این محور که حدود ۵۰ کیلومتر طول دارد و فقط پنج کیلومتر آن درحوزه راه و شهرسازی شاهرود و بقیه در حوزه شهرستان رامیان واقع است، از سال ۹۳ و پس از وقوع سیلاب همان سال و خسارت به بخش‌هایی آن جاده و ابنیه آن شروع شد و اکنون ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
محبوبی افزود: طی هفت سال گذشته باوجود مشکلات و تنگناهای مالی ناشی از تحریم‌های ظالمانه بویژه در چند سال اخیر، درمجموع حدود ۴۹۲ میلیارد ریال اعتبار برای این پروژه تصویب شد که قریب ۱۹۱ میلیارد ریال معادل ۳۹ درصد آن تخصیص یافت.
با این حال ۱۶ فروردین امسال رییس اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای رامیان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، از وجود ۴۸ نقطه آسیب‌دیده در جاده حدود ۵۰ کیلومتری اولنگ به سه راهی شاهرود (سمنان) در حوزه این شهرستان خبر داد و گفته بود که نقاط آسیب‌دیده این جاده به سبب وقوع ۲ سیلاب سال‌های ۹۳ و ۹۸ ایجاد شده که باید مرمت و بازسازی شود.
حسن حقیقت با یادآوری اینکه برای بازسازی نقاط حادثه دیده از سیل ۹۳ در مجموع ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شد که در سال‌های گذشته فقط حدود ۳۹ درصد آن تخصیص یافت، افزوده بود که برای رفع نقاط آسیب‌دیده و ارتقای ایمنی جاده جهت تردد، اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تصمیم گرفت با تجهیزات و ماشین آلات خود بخشی از این نقاط را ترمیم و بازسازی نماید.
وی همچنین گفته بود که با پیگیری انجام شده و تلاش نماینده مردم رامیان - آزادشهر در مجلس شورای اسلامی سال گذشته ۷۵ میلیارد ریال برای مرمت و آسفالت جاده اولنگ - شاهرود از اعتبارات سازمان راهداری کشور تصویب شد که تاکنون بخشی از این منابع تخصیص یافته و پیمانکار نیز با تجهیز کارگاه، مشغول انجام کار است.
حقیقت از پیشنهاد تخصیص ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار دیگر برای رفع نقاط آسیب دیده این جاده از منابع استانی درسال جاری نیز خبر داده و گفته بود: در صورت موافقت و تخصیص این اعتبار، جاده اولنگ به سه راهی شاهرود تا نیمه نخست امسال از حالت انسداد خارج و تردد عمومی در آن انجام خواهد شد.
به گفته وی، دیواره سازی برای پایداری برخی نقاط جاده اولنگ که احتمال ریزش در آن وجود دارد، تعریض برخی پل‌ها و احداث ۲۰ دهنه پل ۲ متری جدید و زیرسازی و آسفالت نقاط آسیب دیده از نیازهای جاده اولنگ رامیان برای تردد عمومی است.
پروژه تعریض جاده کردکوی - بندرترکمن - آق قلا
در راستای توسعه راه‌های گلستان پروژه تعریض جاده دو خطه کردکوی - بندرترکمن - آق قلا که روزانه حدود ۱۰ هزار وسلیه نقلیه از آن تردد می‌کنند در دستور کار اداره کل راه و شهرسازی استان قرار گرفت و به گفته مدیرکل این استان شمالی اجرای این پروژه امری ضروری است زیرا علاوه بر افزایش ایمنی محور و روان سازی ترافیک ورودی به مراکز این سه شهرستان، زمینه انتـقال ترافیـک آن در جهت شـمالی – جنوبی و شـرقی – غربی به موازات بزرگراه اصلی بهشـهر - گرگان - قوچان را نیز فراهم می‌کند.
محبوبی، طول این مسیر را حدود ۵۴ کیلومتر حدفاصل شهرستان‌های کردکوی - بندرترکمن و آق قلا اعلام کرد و افزود: عملیات تعریض این محور که از سال ۸۹ آغاز شد اکنون ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و دولت از سال ۹۲ تا پایان ۹۹ در مجموع افزون بر ۶۹۴ میلیارد ریال اعتبار تصویب کرد که از این رقم حدود ۳۷۳ میلیارد ریال معادل تقریبی ۵۴ درصد تخصیص و هزینه شد.
وی اضافه کرد: برای تکمیل این پروژه به ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
پروژه تعریض جاده آق قلا - گنبدکاووس
پروژه تعریض جاده آق قلا - گنبدکاووس با تردد روزانه افزون بر ۱۲ هزار وسیله نقلیه از دو خطه فعلی به بزرگراه نیز در راستای توسعه راه‌های ارتباطی استان، افزایش ایمنی راه، روان سازی ترافیک و کاهش سوانح رانندگی و تلفات جاده‌ای درحال انجام است.
به گفته مدیرکل راه و شهرسازی گلستان، اجرای این پروژه که عملیات اجرایی آن از سال ۸۶ آغاز شده، علاوه بر تسهیل ارتباط ۲ شهرستان آق قلا و گنبدکاووس، معبر ترانزیت کامیون‌های حمل محصولات کشاورزی استان، جمع کننده ترافیک ورودی به این ۲ شهر و انتقال ترافیک آن در جهت شرقی - غربی به موازات بزرگراه اصلی بهشهر - گرگان - قوچان به شمار می رود.
محبوبی افزود: طول این محور ۸۰ کیلومتر است و پیشرفت فیزیکی آن با توجه به تصویب ۲۹۳ میلیارد ریال اعتبار طی هفت سال گذشته توسط دولت که حدود ۱۸۰ میلیارد ریال آن معادل تقریبی ۶۲ درصد تخصیص و هزینه شد اکنون به ۲۰ درصد رسیده است.
به گفته وی، تکمیل این پروژه نیز به چهار هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
پروژه بهسازی جاده گرگان - آق قلا - مرز اینچه‌برون
وجود مرز و گمرک اینچه برون و راه آهن بین المللی ایران - ترکمنستان - قزاقستان، تصویب منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون و برنامه ریزی برای ایجاد دو شهرک متالوژی و پترو پالایش در آن، وجود منطقه اقتصادی اترک، بندر تجاری خواجه نفس و سایت گردشگری آشوراده و مهمتر از همه اینها همسایگی گلستان با کشورهای آسیای میانه از طریق مرز خشکی و دریا، به گفته مدیرکل راه و شهرسازی استان، ضرورت بهسازی پروژه محور گرگان - آق قلا - مرز اینچه برون را با توجه به تردد بالای وسایل نقلیه سنگین در این جاده، دو چندان کرده است.
محبوبی، ایجاد زیرساخت مناسب برای توسعه راه‌های ارتباطی گلستان به مرز اینچه برون، افزایش ایمنی، روان سازی ترافیک و جلوگیری از سوانح رانندگی و تلفات جاده‌ای را از دیگر اهداف این پروژه دانست و افزود: طول کلی این پروژه که عملیات اجرایی آن از سال ۹۵ آغاز شد، ۱۱۰ کیلومتر است که ۵۴ کیلومتر آن حدفاصل آق قلا تا مرز اینچه برون در حوزه آق قلا و ۵۶ کیلومتر دیگر آن حدفاصل گنبد تا اینچه برون درحوزه گنبدکاووس قرار دارد.
وی اضافه کرد: این پروژه هم اکنون ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و دولت تاکنون برای عملیات اجرایی آن حدود ۳۱۸ میلیارد ریال اعتبار از منابع مختلف ملی و استانی تصویب کرد که ۲۲۵ میلیارد ریال معادل تقریبی ۷۱ درصد آن تخصیص و هزینه شده است.
باوجود اقدامات انجام شده طی هشت سال گذشته درحوزه مسکن و توسعه راه‌های گلستان به اعتقاد کارشناسان حوزه راه‌های این استان که نقشی مهمی در توسعه بالاخص توسعه اقتصادی این استان شمالی برعهده دارند، نیازمند توجه بیشتر است که باید مورد توجه و پیگیری متولیان قرار بگیرد.