به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، با اینکه تحریم‌های اقتصادی و شیوع کرونا آثار زیان‌بار بسیاری در اقتصاد و بازار صنایع‌دستی بر جای گذاشته، تنوع و کیفیت، اصالت و زیبایی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی ایران همچنان مورد توجه و زبان‌زد علاقه‌مندان و هنردوستان بوده و مشتریان خاص خود را در بازارهای جهانی دارد؛ اما حفظ و رونق بازار صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران قبل از هر چیز نیازمند رویکرد خلاقانه به طراحی و تولید و گرایش سلیقه و ذائقه مشتریان داخلی به استفاده کاربردی از محصولات صنایع دستی ایرانی است.
وجود ۲۹۵ رشته صنایع‌دستی ثبت‌شده و فعال، زنده سازی ۱۱۵ رشته منسوخ و فراموش شده، جامعه بزرگ بیش از ۲ میلیون نفری در زنجیره کسب و کار در این حوزه ایجاب می‌کند برای حفظ این بازار ارزشمند که ظرفیت کسب جایگاه مناسب در بازارهای جهانی را هم دارد، دولت‌ها و مجلس‌ها، قانون‌گذاران و مجریان با تصویب قوانین حمایتی و اجرای اقدامات و طرح های زیربنایی، پشتیبان همیشگی فعالان این بخش فرهنگی اقتصادی باشند.
اگر چه مهمترین علت تعطیل شدن کارگاه‌های تولیدی و منسوخ شدن رشته صنایع‌دستی و هنر سنتی مسائل اقتصادی مانند هزینه تامین مواد اولیه یا حامل‌های انرژی یا هزینه کارگر است و این مشکلات، موجب افزایش قیمت تمام شده محصول و کاهش شدید تقاضا و ضرر و زیان تولیدکننده می شود، طراحی یک بازار پویا و داشتن راهبردی های علمی و منطقی در بازاریابی و مدل های فروش می تواند سهم صنایع دستی ایران را بازارهای جهانی افزایش دهد. راهبردی که مانع از دلسردی هنرمندان، تعطیلی کارگاه های تولید و از دست رفتن سهم بازار- حتی در دورانی که تحریم های اقتصادی و شیوع کرونا، بازار صنایع دستی را به شدت تحت تاثیر قرار داده- می شود.
زیست‌بوم اقتصادی رونق بازار را تضمین می‌کند
حجت‌الله مرادخانی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا اظهار داشت: ایجاد یک بازار پررونق و گسترده صنایع‌دستی در سطح ملی و بین‌المللی که دارای ابعاد مختلف فرصت‌آفرینی است، صرفا به عهده وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیست، بلکه به یک کنش و فعالیت چندبعدی و همه جانبه و اکوسیستمی متشکل از بخش دولتی، سرمایه‌گذاران بخش‌خصوصی، هنرمندان و تولیدکنندگان و همچنین فعالان تجارت و بازاریابی است.
پژوهشگر صنایع‌خلاق و مدرس دانشگاه افزود: شکل‌گیری و توسعه بازار صنایع‌دستی ایران با همه ظرفیت‌ها و تنوعی که دارد؛ نیازمند بینش و نگرشی جامع و اکوسیستمی از قانون‌گذاری وسیاست‌گذاری تا برنامه‌ریزی اجرایی است.
وی به نبود اکوسیستم اقتصادی در حوزه صنایع‌دستی اشاره کرد و افزود: گاهی تولیدکنندگان ظرفیت تولید محصول را دارند، اما بازاریاب و فروشنده محصول آنها وجود ندارد؛ گاهی هم بازاریاب و فروشنده کمبود تولید محصول را عامل عدم کسب سهم بازار ریسک‌پذیری بالا و عدم انعقاد قرارداد بیان می‌کند؛ این در حالی است که گاهی هم بخش دولتی محدودیت‌های قانونی و خلاهای حقوقی دارد؛ همه این عوامل مانع شکل‌گیری یک اکوسیستم اقتصادی در این حوزه است.
پژوهشگر صنایع خلاق و مدرس دانشگاه اظهار داشت: وجود یک اکوسیستم ابعاد و اجزا مختلفی را از آموزش و فرهنگ‌سازی، از تبلیغات و بازاریابی و تولید محتوا تا راه‌اندازی رویدادها و نمایشگاه‌های مهم محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی و جهانی در کنارهم تجمیع می‌کند و شکل‌گیری یک بازار پررونق را در میان مدت تضمین می‌کند که البته بروز و ظهور چنین اکوسیستمی در حوزه صنایع‌دستی نیازمند یک همت و اراده ملی است.
مجهز شدن به دانش و فناری و شبکه‌سازی درس و دستاورد کرونا
مرادخانی با اشاره به تحمیل شرایط سخت شیوع بیماری کرونا به فعالان و هنرمندان صنایع‌دستی، افزود: بزرگترین درس و دستاوردی که این بیماری برای فعالان گردشگری و صنایع‌دستی داشت اعلام هشدار و آماده‌باش همیشگی برای هر شرایطی است، کرونا به همه ما به هنرمندان صنایع‌دستی و فعالان گردشگری آموخت باید به دانش و فناوری روز دنیا آشنا و مجهز باشند و به روز و از امکانات و فناوری‌های نوین بهره‌مند شوند.
وی با بیان اینکه در حوزه صنایع‌دستی هنوز مقداری نسبت به فناوری رویکرد سلبی وجود دارد، افزود: این نگاه ریشه در بررسی نکردن واقع‌بینانه مسائل و شرایط دارد. نگرش‌ها اگر تغییر نکند، وضعیت به همین منوال باقی خواهد ماند. البته در دوران کرونا اتفاقاتی هم افتاد، در یک سال‌ونیم گذشته در شیوع کرونا، آنچه به اندک تحرک و پویایی کارگاه‌های صنایع‌دستی و هنرهای‌سنتی کمک کرد بهره‌مندی از ظرفیت‌های فضای مجازی بود که مصداق فناوری نوین جهان است.
پژوهشگر صنایع خلاق و مدرس دانشگاه تصریح کرد: دنیای پیش رو عصر شبکه‌سازی است. هر اندازه مهارت‌ها و دانش و سرمایه‌گذاری در این بخش توسعه و افزایش یابد، آینده موفقیت‌آمیزتری امکان‌پذیر خواهد بود. می‌توان گفت کرونا تجربه شبکه‌سازی در فضای مجازی را تحقق بخشید و بسیاری از فعالان صنایع‌دستی به صورت جدی وارد این عرصه شدند.