علی اکبر بهمنش روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : مناظره های پخش شده نه ساختار درستی داشت و از نظر محتوایی در سطح نامزدهاهی ریاست جمهوری بود. به نظر می رسد تنها از روی رفع تکلیف و جلوگیری از گمانه زنی های بعدی مردم این برنامه برگزار شد تا صدا و سیما وانمود کند که به وظیفه اش در قبال ایجاد شور و نشاط انتخاباتی عمل کرده است و مردم را با نامزدها و برنامه هایشان از طریق برگزاری مناظره آشنا نموده است در حالی که واقعیت امر اینگونه نبود.
وی یکی از اشکالات اساسی مناظره های برگزار شده را « طرح پرسش های فرمالیته » برشمرد و توضیح داد : سئوالاتی که پرسیده می شد ، بویی از دغدغه و نگرانی های مردم نداشت و بدتر از آن هم شکل طرح سئوال بود. این که در مناظره به صورت قرعه کشی به نامزدها فرصت اندک داده شود به سئوال فرمالیته پاسخ دهند و مجری هم حتی نگران این نباشد که نامزد به همان سئوال فرمالیته پاسخ می دهد یا نه جای تعجب دارد و شیوه جدیدی محسوب می شود.
این عضو شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان مازندران گفت : سئوالاتی که مطرح شد اصلا در خصوص مسائل روز کشور چه در عرصه های بین المللی و چه در عرصه داخلی نبود ، چرا که بیشترین مسائلی که مردم کنجکاو بودند مواضع نامزدها را در باره آنها بدانند ، معضل خشکسالی ها ، برجام و تحریم ها بود. بیشتر مردم این مسائل را دنبال و پیگیری می کنند و بیان نقطه نظرات هر یک از کاندیداها در این موارد می توانست در کسب اطلاع و آگاهی مردم از برنامه های این افراد تاثیر بگذارد ، اما آنچه در مناظره ها شاهد بودیم تنها بیان یکسری مسائلی بود که از نظر اهمیت برای مردم در اولویت های انتهایی قرار می گیرد.
وی همچنین به نحوه پرسش و پاسخ های این مناظره ها اشاره و تصریح کرد : اینکه سئوالات براساس قرعه کشی و بیرون آوردن قرعه و شانس افراد مشخص می شد ، خود نوعی بی عدالتی در روند برگزاری آن به شمار می رفت ، چرا که شاید سئوالی برای یک کاندیدا در حوزه کاری و یا تخصصیش نبود و آمادگی لازم را برای پاسخگویی متبحرانه نداشت ولی بر عکس برای یک نامزد دیگر پرسشی مطرح می شد که در حوزه تخصصش بود و خیلی خوب و مسلط پاسخ می داد. نه تسلط این نامزد و نه کم احاطه ای آن یکی را نمی توان حمل بر توانایی و ناتوانیشان کرد. این شیوه پرسش را ما در مسابقات عمومی سرگرمی های تلویزیونی و رادیویی قبلا دیده بودیم ولی این که روزی برسد صدا و سیما چنین مسابقه ای را برای نامزدهای ریاست جمهوری ترتیب بدهد ، دور از ذهن بود.
بهمنش گفت : مردم انتظار داشتند سئوالات به صورت مشترک از تمامی نامزدها پرسیده شود و محتوای سئوالات هم مبتنی بر دغدغه های آنان باشد تا هم بتوانند توان و برنامه محوری نامزدها را ارزیابی کنند و هم نامزدی را که بهترین برنامه و نزدیکترین دیدگاه را به خودشان دارد ، بشناسند. در واقع فلسفه مناظره نیز همین است ؛ یعنی این که افراد مختلف نظرشان را در مورد یک یا چند موضوع بیان کنند تا وجه اشتراک و افتراقاتشان مشخص شود.
وی تعیین وقت کوتاه برای نامزدهای ریاست جمهوری در پاسخگویی به پرسش ها را « بسیار سبک و غیرحرفه ای » توصیف کرد و توضیح داد : چطور انتظار می توان داشت که نامزد ریاست جمهوری در زمان چهار یا پنج دقیقه به سئوال در خصوص ارزیابی اش از وضعیت کشور پاسخ دهد و بتواند برنامه هایش را هم برای رفع مشکلات تشریح کند. این نوع زمان تعیین کردن با طرح پرسش های کلی دون شان نامزدهای ریاست جمهوری بود و آنچه را که نامزدها در این وقت کوتاه مطرح کردند ، از نگاه مردم پاسخ محسوب نمی شد بلکه تنها می خواستند به سئوال مطرح شده جواب بدهند و بیش از آن که در پاسخگویی دغدغه اقناع مردم را داشته باشند ، تحت فشار روانی گذشتن وقت قرار داشتند . از لحاظ روان شناسی در چنین مواقعی که استرس زمان وارد می شود ، انسجام فکری از دست می رود و کلی گویی جایش را به گزیده گویی و منطقی گویی می دهد.
خروج از اصل حرفه‌ای
این کنشگر سیاسی همچنین با اظهار این که ظاهرا مناظره در اصل برای بیان نقطه نظرات و برنامه های آینده نبوده است ، گفت : چرا که در این برنامه ها بیشتر تلاش بر این بود تا عملکرد دولت کنونی زیر سئوال برده شود و تخریب صورت گرفته است و مناظره ها از اصل و اساس از ماهیت و فلسفه اش خارج شد همان گونه که صدا و سیما از اصل کار حرفه ای خارج شد تا چنین نشست یا مسابقه ضعیفی به عنوان مناظره به خورد جامعه داده شود.
وی افزود : کار حرفه ای رسانه ای این است که وقتی خبرنگار یا مجری پرسشی را مطرح می کند و مصاحبه شونده از دادن پاسخ طفره می رود و موضوع را به انحراف می کشاند ، بلافاصله خبرنگار باید جلویش را بگیرد و اجازه پراکنده گویی و صحبت خارج از موضوع را ندهد. رعایت این اصل حرفه ای کار رسانه ای برای یک برنامه زنده که میلیون ها بیننده دارد ، بسیار مهم تر است و نادیده گرفتن آن از سوی رسانه یا توسط خبرنگار به معنای اهمیت ندادن به وقت و توقع مخاطبان و بینندگان است.
بهمنش گفت : ما در آنچه که به عنوان مناظره پخش شد تنها مشاهده کردیم که برخی از نامزدها در حال تخریب عملکرد دولت مستقر هستند. من کاری ندارم که عملکرد دولت مستقر خوب بود یا بد بود ، ضعیف بود یا قوی بود . از زاویه دید یک بیننده و مخاطب بی طرف نگاه می کنم که قرار است بهترین نامزد و توانمندترین را ا نتخاب کند. خوب با تخریب دولت کنونی و انکار دستاوردهایش که کم هم نبود و نادیده گرفتن مشکلاتش که غیرقابل انکار است ، این مخاطب چگونه می تواند پس از این مناظره ها به تصمیم برسد ؟
وی افزود : شوربختانه این که نه تنها در سکوت مجری و با سلاخی اصول حرفه ای کار رسانه ای ، نامزدها به جای ارائه برنامه هایشان تنها به تخریب دولت وقت نشست مناظره ها را پشت سر گذاشتند ، بلکه مجری هم با طرح پرسش های هدفمند بستر تخریب دولت را برای نامزدهایی که برنامه ای برای ارائه مردم نداشتند و تنها هنرشان تخریب دستاوردهای دولت بود ، فراهم کرد.
این چهره اصلاح طلب مازندرانی گفت : نوع سئوالات مناظره ها عمدتا بر اساس رفع تکلیف و مهندسی برای تخریب دولت بو د و طبیعی است که نتوانست در مردم شور و شوق شرکت در انتخابات برای به پیروزی رساندن نامزد مورد نظرشان ایجاد کند ، چون عملا مردم نتوانستند از این مناظره پی ببرند که کدام نامزد دارای برنامه مناسب برای اداره کشور و حل مشکلات ریز و درشت است.
وی با اظهار این که در مناظره ها علاوه بر دولت ، در حق مردم هم جفا شده است ، افزود : یکی از مشکلات مناظره ها این بود که صراحتا تلاش می شد تا تا برخی از کاندیداها پررنگ تر ، برخی کم رنگ تر و برخی نیز بی رنگ به مردم نشان داده شوند. در واقع طرح پرسش های هدفمند برای تخریب دولت ، در نظر گرفتن وقت کوتاه برای پاسخ دادن به پرسشی هایی که نیازمند زمان بیشتری بود ، طرح سئوالات ناهمگون از نامزدها و نامزدتر معرفی کردن برخی در کنار نادیده گرفتن برخی دیگر و مهم تر از همه نبود برنامه و تشریح و تبیین آن توسط نامزدها چیزی نبود مگر جفا به مردم و بی احترامی به وقت و درکشان.
بهمنش گفت : در جمع بندی برنامه های مناظرات آنچه که بنا بود از آن به دست آید یعنی آشنا شدن مردم با برنامه های کاندیداهای ریاست جمهوری ، محقق نشده است.برخورد سلیقه ای با نامزدها و اصول حرفه ای و اخلاقی متاسفانه در مناظره ها هم ادامه یافت و این مسایل را مردم با ریزبینی و دقت زیر نظر دارند و می فهمند.
وی افزود : من به عنوان یک اصلاح طلب نقدهایی به دولت فعلی در مورد مسایل مختلف داردم ، اما این انصاف نیست در مناظره ها پنج نفر به عملکرد دولت بتازند و فرصت و زمان هم برای پاسخگویی فراهم نشود و وقتی دولت اعتراض می کند در نهایت هشت دقیقه وقت در نظر بگیرند. کل سه مناظره به تخریب دولت گذشت یعنی دستکم بیش از ۱۰ ساعت در یک برنامه زنده تمامی دستاوردها و عملکرد هشت ساله دولت مستقر را زیر سئوال بردند و حتی مواضع دوگانه در مورد بعضی از مسایل نشان دادند ، آن وقت به جای این که دو برابر این مدت به دولت وقت پاسخگویی داده شود ، چیزی که در جاهای دیگر مثلا در مجلس یا روزنامه ها طبق قانون داده می شود ، تنها هشت دقیقه وقت برای دولت در نظر گرفتند و طبیعی بود که دولت نپذیرد.
خدشه به قدرت نرم نظام
بهمنش با اظهار این که آثار منفی مناظره ها آن قدر زیاد است که نمی توان در مقابل برایش منفعتی تعریف کرد ، توضیح داد : در افکار سنجی های صورت گرفته در گروه های مختلف ، مناظره ها نتوانست است میزان مشارکت مردم را افزایش بدهد در حالی که یکی از اهداف مناظره ایجاد شور و شور انتخاباتی برای ترغیب مردم جهت حضور در پای صندوق های رای است. مناظره های پخش شده نتوانست تغییری در میزان مشارکت مردم ایجاد کند ، چون مردم چیزی جز تخریب دولت و تکرار مسایل و مشکلات کشور که خودشان از بهتر از نامزدها از آنها آگاهی دارند ، ندیدند. واقعا مردم مشکلات کشور را با پوست و گوشت و استخوانشان لمس کرده اند و بهتر از نامزدها و صادقانه تر از آنان می دانند که ریشه هایشان کجاست و می دانند اگر قرار است این مشکلات رفع شود نیازمند چه تصمیمات شجاعانه ای است.
وی افزود : واقعا اگر مناظره ها به معنای واقعی کلمه مناظره می بود و مردم این فرصت را می یافتند که برنامه های نامزدها را ببینند یا بشنوند ، حتما برای این که وضعیت خودشان تغییر کند پای صندوق های رای حاضر می شدند و تلاش می کردند کسی پیروز شود که بتواند سایه مشکلات را حداقل از سر سفره اشان دور کند. برخی از نامزدها با وعده های اقتصادی چند برابر کردن یارانه بدون ارائه برنامه دقیقا به دنبال بهره برداری از اثرگذاری مشکلات بر سفره مردم بودند ، غافل از این که مردم حل مشکلات را ریشه ای می خواهند و باید برنامه ها را ببینند تا قضاوت کنند فردی که وعده چندین برابر کردن یارانه ها را می دهد یا وعده ساخت میلیون ها مسکن را می دهد ، اصلا برنامه ای برای تامین مالی آن و چگونگی انجام کار دارد.
بهمنش از حضور و مشارکت مردم در عرصه های مختلف به عنوان قدرت نرم نظام یاد کرد و گفت : نوع برخورد صدا و سیما در برگزاری مناظره ها باعث شد نتواند سلایق مختلف مردمی را پوشش دهد و تنها تلاش کرد خود را وفادار به یک سلیقه سیاسی خاص بداند. مردم وقتی چنین مواضعی را می بینند احساس بیگانگی می کنند.
این فعال سیاسی از کاهش مشارکت مردم به عنوان آسیب به قدرت نرم نظام یاد کرد و افزود : مردم ایران همواره پشت نظام و رهبری بوده اند تا دشمنان را دلسرد کنند. اکنون چشم آمریکا به این نیست که ببیند چه کسی در این انتخابات رای می آورد . آنها به صف حضور مردم در انتخابات نگاه می کنند و منتظر آن هستند که مردم حضور کمرنگ در این مسابقه سیاسی داشته باشند تا تصمیم گیری درباره نوع و نحوه برخورد با ایران داشته باشند.
وی با اشاره به میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری گذشته ، گفت : اگر میزان مشارکت در این دوره کاهش یابد ، باید آنهایی که با برخورد سلیقه ای در مناظره و جاهای دیگر چنین زمینه ای را فراهم کردند ، پاسخگو باشند چون مردم ما تاکنون بزرگوارانه و از سر گذشت ، محبت و دلسوزی برای حفظ نظامشان در همه عرصه ها حضور داشتند و امیدواریم که در این دوره هم کج سلیقگی ها را نادیده بگیرند و با شور و نشاط در انتخابات شرکت کنند .
انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری ۲۸ خرداد برگزار می شود.