در ۱۳۹۲ خورشیدی با پایان دوره دوم ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، ثبت نام از نامزدهای جدید برای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۲ خورشیدی آغاز شد.
تایید صلاحیت‌ها
برای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، ۶۸۶ داوطلب ثبت نام کردند. رسیدگی به صلاحیت نامزدها به مدت پنج روز از ۲۲ تا ۲۶ اردیبهشت به وسیله شورای نگهبان صورت پذیرفت. سپس شورای نگهبان یک تمدید پنج روزه را برای بررسی بیشتر صلاحیت نامزدها درخواست کرد. در نهایت شورای نگهبان اسامی نامزدهای احراز صلاحیت شده را در ۳۱ اردیبهشت به وزارت کشور فرستاد و به دنبال آن، وزارت کشور در ساعت‌های پایانی همان روز اسامی نامزدهای تأیید صلاحیت شده را اعلام کرد که محمد باقر قالیباف، حسن روحانی، سعید جلیلی، علی اکبر ولایتی، محسن رضایی و سید محمد غرضی تایید صلاحیت شدند.
البته غلامعلی حداد عادل و محمدرضا عارف هم در میان تایید صلاحیت شده ها بودند که حداد عادل در ۲۰ خرداد ۱۳۹۲ خورشیدی یعنی چهار روز پیش از انتخابات ریاست جمهوری به نفع اصولگرایان از نامزدی کناره گیری کرد و عارف به نفع حسن روحانی از انتخابات انصراف داد.
در این دوره چهره های سرشناسی هم رد صلاحیت شدند که مهمترین آنها آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی بود و افرادی همچون روح الله احمدزاده کرمانی، ابراهیم اصغرزاده، اکبر اعلمی، مسعود پزشکیان، سید محمدباقر خرازی، اسفندیار رحیم مشایی، علیرضا زاکانی، حسن سبحانی، محمد سعیدی کیا، محمد شریعتمداری، علی فلاحیان، مصطفی کواکبیان، منوچهر متکی و ... نیز رد صلاحیت شدند و اما در این میان افرادی همچون سید محمدحسن ابوترابی فرد، داوود احمدی نژاد، جواد اطاعت، کامران باقری لنکرانی، علی اکبر جوانفکر، صادق خلیلیان، محمدرضا رحیمی، علیرضا علی احمدی، رامین مهمان پرست نیز پیش از اعلام بررسی صلاحیت از انتخابات کنار کشیدند.
حسن روحانی
حسن روحانی در ۱۳۲۷ خورشیدی و در سرخه استان سمنان متولد شد. وی دوره ابتدایی را در سرخه و فراگیری دروس دینی را از ۱۳۴۰ خورشیدی نخست در مدرسه علمیه صادقیه در سمنان آغاز و سپس در حوزه علمیه قم ادامه داد. او همزمان با تحصیلات حوزوی در ۱۳۴۸ خورشیدی به دانشگاه تهران راه یافت و در ۱۳۵۱ دانشنامه لیسانس خود را در مقطع کارشناسی در رشته حقوق قضایی اخذ کرد.
روحانی بعد از انقلاب با ادامه تحصیل در انگلیس، مدرک کارشناسی ارشد در رشته حقوق عمومی و دانشنامه دکتری در رشته حقوق اساسی را از دانشگاه کلدونین گلاسگو دریافت کرد.
او در آغاز جوانی، فعالیت سیاسی خود را با پیروی از امام خمینی(ره) آغاز کرد و از ۱۳۴۴ خورشیدی سفرهای تبلیغی و سخنرانی علیه رژیم پهلوی را در شهرهای مختلف ایران انجام داد که در این دوران بازداشت و زندانی شد.
وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۳۵۹ خورشیدی از حوزه انتخابیه سمنان به نمایندگی نخستین مجلس شورای اسلامی انتخاب شد و پنج دوره قانون‌گذاری در مجلس حضور داشت. او در دوران جنگ تحمیلی مسوولیت‌های متعددی، از جمله عضویت در شورای عالی دفاع، عضویت در شورای عالی پشتیبانی جنگ و رییس کمیسیون اجرایی آن، معاونت فرماندهی جنگ، ریاست ستاد قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء، فرماندهی پدافند هوایی کل کشور و معاونت جانشین فرماندهی کل قوا را برعهده داشت. همچنین روحانی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۴ دبیر شورای عالی امنیت ملی و ریبس تیم هسته‌ای و مذاکره‌کننده ارشد ایران درباره برنامه هسته‌ای ایران و از ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۲ خورشیدی عضو شورای عالی امنیت ملی و از ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۲ خورشیدی رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بود.
روحانی در ۲۲ فروردین ۱۳۹۲ خورشیدی، با شعار «دولت تدبیر و امید» در میان هوادارانش رسماً اعلام کاندیداتوری کرد. وی تدوین «منشور حقوق شهروندی» را از جمله اولویت‌های خود در صورت انتخاب برای ریاست جمهوری عنوان کرد و گفت: دولت من، دولت تدبیر و امید است و گفتمان آن، «نجات اقتصاد، احیای اخلاق و تعامل با جهان» است.
محمدرضا نعمت‌زاده، ریاست ستاد انتخاباتی و اکبر ترکان، قائم مقام و معاون ستاد انتخاباتی روحانی را برعهده داشتند. علی یونسی مسوول کمیته اقوام و مذاهب ستاد انتخاباتی، محمدباقر نوبخت سخنگوی ستاد مردمی انتخابات و امیر حسین متقی دامغانی مسوول روابط عمومی ستاد انتخاباتی او بودند.
مستندهای تبلیغاتی حسن روحانی به وسیله حسین دهباشی و طبق توضیحاتی که در ابتدای آن ارایه شد با همراهی حمایت مسعود جعفری جوزانی، ساخته شد. جوزانی بعداً نیز در بیانیه‌ای همراه تعداد دیگری از هنرمندان از روحانی حمایت کرد.
در این دوره، احزاب اصلاح طلب و حزب اعتدال و توسعه از روحانی حمایت کردند. همچنین آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی، سید حسن خمینی و علی اکبر ناطق نوری با صدور اطلاعیه‌ای حمایت رسمی خود را از کاندیداتوری حسن روحانی اعلام کردند و روحانی را به عنوان نامزد اصلاح طلبان و اعتدال گرایان معرفی کردند.
محمدباقر قالیباف
محمد باقر قالیباف با سابقه نظامی که در انتخابات سال ۱۳۸۴ خورشیدی نتوانسته بود، پیروز میدان رقابت شود، بار دیگر در انتخابات ۱۳۹۲ خورشیدی شانس خود را برای احراز این پست امتحان کرد.
قالیباف موردِ حمایت تعدادی از نمایندگان مجلس نیز بود. وی میثاق‌نامه خود را در هنگام ثبت نام برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری منتشر کرد که در آن اعم برنامه‌هایش را تشریح کرده بود.
حسین مظفر ریاست ستاد انتخاباتی قالیباف را برعهده داشت و تعدادی از ورزشکاران و هنرمندان نیز از او حمایت می کردند.
قالیباف در جمع مردم بوشهر حضور یافت و به بیان دیدگاه‌های خود در حوزه مدیریت کشور پرداخت. قالیباف در آنجا گفت: از شما خواهش می‌کنم، گذشته بنده را مطالعه کنید چرا که تاکنون هرکجا توفیق خدمت داشتم به کمک ارواح طیبه شهدا و همت شما جوانان وعده‌ای ندادم که نتوانسته باشم به آن عمل کنم. امروز جمعیت حدود ۱۲ میلیونی در تهران حضور دارد. آنها در طول هشت سال گذشته حرف‌ها و قول‌های مرا شنیده‌اند اما حتی در یک مورد نیز خلف وعده نکرده‌ام.
او گفت: روزی که توفیق خدمت در نیروی انتظامی را داشتم، همه مردم اقدامات ما را دیدند. سعی کردیم به آنچه که وظیفه داریم انجام دهیم، هر چند که‌شان مردم ما بیش از اینهاست. امروز نیز با همان کارنامه به شما عرض می‌کنم که این ظرفیت را داریم تا بتوانیم ظرف ۲ سال آرامش و ثبات را در عرصه‌های مختلف مخصوصاً در عرصه‌های اقتصادی که امروز کمر مردم را شکسته و به خانواده‌ها فشار آورده برگردانیم.
سعید جلیلی
سعید جلیلی در ۱۵ شهریور ۱۳۴۴ خورشیدی در مشهد متولد شد. جلیلی مقاطع دبستان و دبیرستان خود را در مشهد گذراند، سپس وارد دانشگاه شد و مدارج تحصیلی خود را تا مقطع دکتری در رشته معارف اسلامی و علوم سیاسی در دانشگاه امام صادق (ع) به پایان رساند.
بعد از پیروزی انقلاب و با آغاز جنگ تحمیلی، جلیلی نیز در جبهه های جنگ حضور یافت، او که دیده بان تیپ ۲۱ امام رضا (ع) خراسان بود در دی ۱۳۶۵ خورشیدی زخمی شد و به دلیل نبود امکانات کافی در بیمارستان صحرایی منطقه شلمچه پای راست خود را از دست داد، پس از آن در تدارکات لشکر حاضر شد.
او که از چهره های سیاسی با گرایش اصول گرایی بود، مسوولیت‌های گوناگونی از جمله نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی و رییس گروه مذاکره کننده هسته ای ایران با کشورهای غربی، رییس اداره بازرسی وزارت خارجه در ۱۳۷۰ خورشیدی، معاون اداره اول آمریکا در وزارت خارجه در ۱۳۷۶خورشیدی، مدیر بررسی‌های جاری دفتر رهبری در ۱۳۷۹خورشیدی، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در ۱۳۸۶خورشیدی را داشت.
جلیلی به عنوان یکی از نامزدهای انتخابات ۱۳۹۲ خورشیدی در میدان رقابت حضور یافت. او در نخستین همایش انتخاباتی خود که در جمع جوانان و دانشجویان حامی خود در ورزشگاه شهید شیرودی، برنامه‌هایش را تشریح کرد. در این مراسم مسوولان و شخصیت‌های سیاسی از جمله مهدی کوچک‌زاده و حمید رسایی نمایندگان تهران، حسین الله‌کرم دبیرکل حزب‌الله، سیدناصر حسینی‌پور نویسنده کتاب پایی که جا ماند، وحید جلیلی، علی باقری رییس ستاد جلیلی، سیدمحمد حسینی وزیر ارشاد، علی محمد مؤدب از شعرای انقلابی، خواجه سروی، علی خطیبی، سیدحسین نقوی نماینده ورامین، آرش میراسماعیلی و یوسفعلی میرشکاک حضور داشتند.
در این انتخابات جبهه پایداری انقلاب اسلامی ، شورای مردمی در امتداد مقاومت جامعه اسلامی دانشجویان، حزب اسلامی رفاه ایران و جبهه تحول‌گرایان ولایی، جبهه پیشگامان خدمت و شورای هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی از جلیلی حمایت می کرد.
محسن رضایی
محسن سبزوار رضایی میرقائد مشهور به محسن رضایی در شهریور ۱۳۳۳ خورشیدی در مسجد سلیمان به دنیا آمد. وی دارای مدرک دکتری اقتصاد است.
رضایی همزمان با تحصیل مبارزات خود را علیه رژیم پهلوی نیز آغاز کرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی بارها تحت تعقیب قرار گرفت و زندانی شد. او بعد از انقلاب مسوولیت های مختلف به خصوص در حوزه نظامی را تجربه کرد و به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد و تا ۱۳۷۶ خورشیدی در این منصب باقی ماند. او در شهریور ۱۳۷۶ خورشیدی از مقام خود استعفا داد و از طرف آیت الله خامنه ای به عنوان «دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام» منصوب شد.
رضایی به عنوان یکی از نامزدهای انتخابات ۱۳۹۲ خورشیدی تایید صلاحیت شد. او در نخستین برنامه رسمی تبلیغاتی خود که در پارک لاله برگزار شد با بیان اینکه سیاست و دولت من، سیاست و دولت علوی خواهد بود، گفت: «من در مقابل ظالمان می‌ایستم و حق ملت ایران را از آنها می‌ستانم. من دست و بازوی هر انسان ایرانی و هر انسان مسلمان را می‌بوسم و در مقابل گرفتن حق ایران در مقابل دشمنان کوتاهی نخواهم کرد».
در این انتخابات جبهه ایستادگی ایران اسلامی و حزب سبز از محسن رضایی حمایت کردند. رضایی خواستار سپرده شدن اقتصاد به مردم از دست دولت و نیروهای مسلح بود. او وعده داد تا یارانه‌ها را تا ۱۱۰ هزار تومان افزایش خواهد داد. همچنین وعده داد که با هماهنگی با نیروهای مسلح و مقام معظم رهبری و از طریق شورای امنیت ملی برای حذف سربازی اجباری و جایگزینی آن با سربازی حرفه‌ای اقدام خواهد کرد.
علی اکبر ولایتی
علی اکبر ولایتی در ۱۳۲۴ خورشیدی در یکی از روستاهای شمیران به نام رستم آباد به دنیا آمد. وی تحصیلات پزشکی دارد و در حال حاضر مشاور مقام معظم رهبری و از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
ولایتی پبش از انقلاب فعالیت های سیاسی داشت و پس از پیروزی انقلاب مدتی را معاون وزارت بهداری شد و در مجلس اول حاضر بود و در دولت آیت الله خامنه ای و آیت الله هاشمی به عنوان وزیر امور خارجه فعالیت کرد. او از سال ۱۳۷۶ مشاور مقام معظم رهبری در امور بین المللی شد و همچنین ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرکل مجمع جهانی بیداری اسلامی را نیز بر عهده دارد.
ولایتی در انتخابات ۱۳۹۲ خورشیدی حضور داشت و به زعم بسیاری از کارشناسان با بهره‌گیری از تجربیات دیپلماتیک خود، توانست شرایط روابط خارجی را به سمتی هدایت کند که اقتصاد از رکود خارج شود.
طرح اصلیِ وی «دولت متمم» بود و به تنش‌زدایی در روابط خارجی اعتقاد داشت. نخستین همایش انتخاباتی خود در ورزشگاه حیدرنیا تهران با عنوان «همایش بزرگ جامعه ورزشی با یار امام (ره) و یاور رهبری» با حضور جمعی از جوانان و نوجوانان ورزشکار و اعضای ستادش برگزار کرد. در این همایش، ولایتی در سخنرانی خود در این همایش به بیان مشکلات کنونی ورزش کشور و راه حل‌هایی که برای برطرف کردن آن در نظر گرفته‌است، اشاره کرد.
احزابی همچون جبهه پیروان خط امام و رهبری جامعه اسلامی مهندسین حزب مؤتلفه، جبهه اصولگرایان اصلاح‌طلب، حامیان ولایت از ولایتی حمایت می کردند.
سید محمد غرضی
سیدمحمد غرضی متولد۱۳۲۰ خورشیدی در اصفهان است. او مدرک مهندسی برق و کارشناسی ارشد الکترونیک را از دانشگاه تهران اخذ کرده است. در سال های ۱۳۴۶ و ۱۳۴۷ خورشیدی در فرانسه دوره های تخصصی انتقال و توزیع نیروی برق را گذراند. غرضی از مبارزان قبل از انقلاب محسوب می شد که به زندان هم افتاد.
غرضی از بنیانگذاران سپاه پاسداران بود و سابقه استانداری خوزستان، نمایندگی مجلس، وزارت نفت و وزارت پست، تلگراف و تلفن را در کارنامه خود دارد. او در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲، برای انتخابات یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد.
شعار اصلی غرضی، دولت ضد تورم، خرج نکردن دولت بیشتر از درآمد آن و توقف چاپ پول بی‌پشتوانه بود. برنامه سیاسی او بر توسعه جمهوریت و اسلامیت قرار داشت. غرضی با دخالت دولت در فرهنگ، ورزش و هنر مخالف بود. او در ابتدای رقابت ها اعلام کرد که فاقد ستاد و سخنگو است و قصد دارد با مردم از رادیو و تلویزیون صحبت کرده و برنامه‌های خود را بیان کند. شعار وی «دولت ضد تورم» بود و گفت که علاقه‌ای به استفاده از جایگاه های تبلیغاتی خیابانی ندارد.
نتیجه انتخابات
یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ۲۴ خرداد ۱۳۹۲ خورشیدی برگزار شد و ۳۶ میلیون و ۹۳۸ هزار و ۶۵۱ تن در آن شرکت کردند و حسن روحانی به عنوان رییس جمهوری منتخب مردم سکان هدایت کشور را به دست گرفت. نتایج این دوره از انتخابات به این شرح بود:
۱-حسن روحانی با ۱۸ میلیون و ۶۱۳ هزار و ۳۲۹ رای
۲-محمد باقر قالیباف با ۶ میلیون و ۷۷ هزار و ۲۹۲ رای
۳-سعید جلیلی با ۴ میلیون و ۱۶۸ هزار و ۹۴۶ رای
۴-محسن رضایی با ۳ میلیون و ۸۸۴ هزار و ۴۱۲ رای
۵-علی اکبر ولایتی با ۲ میلیون و ۲۶۸ هزار و ۷۵۳ رای
۶-سید محمد غرضی با ۴۴۶ هزار و ۱۵ رای
۷-آراء باطله ۱ میلیون و ۲۴۵ هزار و ۴۰۹ رای
تنفیذ حکم
آیت‌الله خامنه‌ای در ۱۲ مرداد ۱۳۹۲ خورشیدی رأی ملت ایران را در انتخاب حسن روحانی در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تنفیذ کردند. در بخشی از این حکم آمده بود: «آنچه ملت ایران همواره و اکنون، از حضور انتخاباتیِ پرشور و بی‌تنش به دست آورده است، تنها نقش‌آفرینی در مدیریت کشور و برگزیدن و برکشیدن خدمتگزارانی تازه نفس برای دوره‌ای تازه نیست، بلکه فراتر از آن، نشان دادن پختگی و بلوغ سیاسی‌ای است که اقتدار ملیِ او را با حکمت و عقلانیت درمی‌آمیزد و او را در افکار عمومی جهان، در رتبه والایی از عزّت و شکوه می‌نشاند. آنان که خواسته‌اند با وسوسه‌های خود، این دریادلیِ ستایش برانگیز را برآشوبند و مرجعیت صندوق های رأی و چرخه قانونی آن را نفی کنند، هر بار به گونه‌ای، با سنگر استوار عزم ملی روبرو شده‌اند. اکنون که رأی قاطع ملت ایران شخصیتی دانشمند، و کارآزموده میدان های گوناگون و دارای سوابق جهادی متعدد و مفتخر به حضور در مسوولیت های دینی و سیاسی را به مدیریت اجرایی کشور، برگزیده است، اینجانب نیز به پیروی از آنان و همراه با تبریک به ایشان، رأی ملت را تنفیذ و جناب حجت الاسلام آقای دکتر حسن روحانی را به ریاست جمهوری اسلامی ایران منصوب می کنم و از خداوند متعال توفیقات بزرگ ایشان را در این مسوولیت خطیر و با ارزش مسألت می نمایم. بدیهی است که آن رأی و این تنفیذ تا هنگامی است که ایشان به تعهد در پیمودن صراط مستقیمی که تاکنون در پیش داشته‌اند یعنی راه آرمان های نظام اسلامی و دفاع از حقوق ملت و ایستادگی در برابر زورگویان و مستکبران پایبند باشند که به کمک الهی چنین خواهد بود، انشاءالله».