این همایش در شرایطی برپا شد که ظرف روزهای اخیر با آغاز تبلیغات نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا همانند ادوار انتخابات، تقریبا همه نامزدها بر طبل ارتقای جایگاه زنان کوبیده و شعار آن را با صدایی رسا مطرح می‌کنند.
گرچه زنان به عنوان رکن خانواده و قشر تعیین‌کننده در زندگی اجتماعی با نیمی از جمعیت جامعه، نقشی غیرقابل اغماض در رشد سالم خانواده و جامعه دارند اما به اعتقاد برخی از صاحبنظران حاضر در نشست امروز، دیدگاههای زنانه آنطور که باید در مدیریت نظام شهری بکار گرفته نشده و در جایگاه واقعی خود قرار نگرفته است.
زوایای مختلف این موضوع در "نشست بایسته‌های مدیریت و طراحی شهری در موضوع زن و خانواده" در سالن شورای نهاد رهبر معظم انقلاب اسلامی در دانشگاه فردوسی مشهد با هدف ارتقاء نقش و جایگان زنان در مدیریت شهری مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
از حال عمومی شهر چه خبر؟
یکی از اعضای شورای شهر مشهد در این نشست گفت: حال عمومی شهر خوب نیست زیرا مسائل متعددی دست به دست هم داده‌اند تا حال عمومی شهروندان خوب نباشد.
شهناز رمارم افزود: کرامت زن در راستای کرامت انسانی این قشر، بدون نگاه جنسیتی در شورای پنجم شهر مشهد مطرح بوده زیرا دیدگاه حاکم بر این شورای عدالت‌محور است.
وی ادامه داد: زنان کارگر در قالب اجرای پروژه‌های شهری مشهد در حوزه امور فضای سبز مشغول کار هستند که خدمات رفاهی نیز دریافت می‌کنند اما نمی‌توان زنان را در پروژه‌های مردانه بکار گرفت.
عضو شورای شهر مشهد بیکاری را منشا بسیاری از آسیبهای اجتماعی ذکر و بیان کرد: شهرداری دستگاه خدماتی است اما در حوزه کاهش آسیبهای اجتماعی اقدامات خوبی در این دوره از مدیریت شهری مشهد صورت گرفت.
وی گفت: شهرداری متولی ساماندهی زنان سرپرست خانوار نیست اما در شورای شهر و مدیریت شهری فعلی این قشر مورد توجه قرار گرفته و مصوبه‌ای نیز در خصوص توانمندسازی و حمایت از کسب و کارهای خانگی تصویب شده است.
رمارم موضوع "زنان سرپرست خانواده" را یک پدیده اجتماعی مفصل توصیف و بیان کرد: بر اساس آمار به ازای هر پنج ازدواج، سه ازدواج منجر به طلاق می‌شود لذا جمعیت و شمار زنان سرپرست خانوار در جامعه حال افزایش است.
وی افزود: بر اساس آمار سازمان بهزیستی پنج هزار زن سرپرست خانوار در معرض آسیب، در مشهد زندگی می‌کنند.
این عضو شورای شهر مشهد ادامه داد: گرچه "شهرداری" متولی سلامت عمومی، ایجاد و اصلاح معابر، فضای شهری، توسعه و خدمات‌دهی به شهر است و بر این اساس شهرداری و شورای شهر متولی بحث زنان سرپرست خانوار نیستند، اما شورای پنجم شهر مشهد به اینگونه از مسائل اجتماعی نیز ورود کرده زیرا دیدگاه حاکم بر مدیریت شهری باید مبتنی بر پذیرش مسوولیت اجتماعی باشد.
وی گفت: باید همه شهروندان به خصوص زنان و کودکان مورد توجه باشند، بیکاری یک معضل کشوری و مساله عمومی است که فقط مربوط به زنان نیست اما آیا در قانون متولی اشتغالزایی شهرداری است؟
رمارم افزود: شورای یک نهاد منتخب برای کل شهر است لذا شورای شهرداری نیست اما قوانین فرادست هنوز مدیریت یکپارچه شهر را به رسمیت نشناخته است.
نظام سرمایه‌داری و ظلم به حقوق زن
یکی از شهروندان مشهدی نیز در این نشست به نسبت زن و مدیریت شهری اشاره و بیان کرد: فارغ از جناح‌بندیهای سیاسی، عدالت در شهر مشهد همچون فقر، نابرابری و فساد مدیریتی از جمله مسائل جدی است.
رقیه فاضل افزود: برای مبارزه با این موارد باید مردم به صحنه آورده شوند، وقتی فساد در شهر وجود دارد باید الگوی سرمایه‌داری در شهر تغییر کند.
وی ادامه داد: شعارهای مرتبط با حقوق و آزادی زن در سطح جامعه زیاد شنیده می‌شوند اما بعضا در ظاهر مطرح شده و ادعای آزادی زنان با تناقضهایی همراه است زیرا پیشرفت مشی سرمایه‌داری در شهر، ظلم به زن را بسیار وسیع کرده است.
این شهروند مشهدی ادعا کرد: زن، کودک و خانواده در میدان مدیریت شهری کنار گذاشته شده‌اند، مردم در مدیریت شهری کنار گذاشته شده‌اند و فقط به سرمایه توجه شده که این ظلم است.
وی گفت: هیچیک از ادوار مدیریت شهری با رویکرد سرمایه‌سالاری نتوانسته‌اند گفتمانی در حوزه حقوق زن و شهروندان داشته باشند زیرا با اهمیت دادن به تجاری‌سازی، شهر به دست سرمایه‌داران افتاده که ظلم به زن و سرمایه است.
فاضل افزود: فارغ از نگاه سیاسی، در حوزه زنان سرپرست خانوار در مشهد اقدام مناسبی صورت نگرفته است، نگاه مرضی نمی‌تواند مشکلات را حل کند لذا فعالان اجتماعی باید برای تغییر رویه ورود کنند.
وی ادامه داد: جریان شهر به سمت سرمایه‌داری می‌رود و در پی آن حواشی آسیب‌زای اجتماعی شکل می‌گیرند.
این شهروند مشهدی گفت: بسترسازی برای ایجاد تعامل و پیوند زنان، برای قدرتمندکردن آنها در مقابل ساختارهای شهر ضروری است زیرا هویت زن در شهر توسط سرمایه‌سالاری نابود می‌شود لذا مساله هویت زن با نگاه پیشگیرانه مساله‌ای جدی است.
وی افزود: شورای شهر نباید مردم را درگیر کند بلکه باید در کنار مردم باشد و از حقوق آنها دفاع کند. مدیریت یکپارچه شهری باید در تعامل با دیگر دستگاههای مدیرتی و اجرایی موضع توانمندسازی زنان را به پیش ببرد.
کارنامه ضعیف در ارتقای نقش محوری زنان
دیگر سخنران "نشست بایسته‌های مدیریت و طراحی شهری در موضوع زن و خانواده" نیز گفت: مدیریت شهری در ادوار گذشته در ارتقای نقش محوری زنان در مشهد کارنامه موفقی نداشته و ضعیف عمل کرده است.
مهدیه خادم افزود: توجه به زنان فقط به معنای در دست گرفتن مدیریت توسط این قشر نیست. زنان با وجود نقش‌آفرینی در پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات ۴۰ سال اخیر هنوز در جایگاه تصمیم‌سازان ملی قرار نگرفته‌اند.
وی ادامه داد: مدیریت شهری باید به زن به عنوان عنصر محوری در خانواده توجه کند تا بتواند جایگاه خود را پیدا کرده و سپس نقش‌آفرینی کند.
این شهروند مشهدی گفت: تاکنون برنامه‌ریزیهای سطحی در این حوزه صورت گرفته اما اتفاقی که منجر به شناسایی استعدادهای قشر زنان و رشد استعدادهای آنان برای نقش‌آفرینی در جامعه شود هنوز صورت نگرفته و به نوعی زنان به ویژه زنان سرپرست خانوار هویت خود را گم کرده‌اند.
وی افزود: مدیریت شهری باید توجه عمقی‌تر نسبت به نقش زنان داشته باشد، مسوولیت زنان در مدیریت شهری نیز نیازمند بازنگری است.
خادم ادامه داد: انتظار از حاکمیت دینی تحقق عدالت است زیرا حاکمیت در این حوزه مسوولیت دارد، مدیران با خدمات و اختیاراتی که در دسترس دارند باید ساماندهی زنان سرپرست خانوار و زنان آسیب‌پذیر را در دستور کار قرار دهند.
وی گفت: شورای شهر، شورای شهرداری نیست و فراتر از آن است، شورای شهر مطابق با شرح وظایف مصوبش و اسناد بالادستی باید از منظر موضوع اجتماعی و فرهنگی به موضوع زنان ورود کند. پاسخگویی نیاز زنان سرپرست خانوار جزو وظایف فرهنگی و اجتماعی مدیریت شهری و شورای شهر است.
این شهروند مشهدی افزود: حاشیه‌نشینی، سرپرستی خانوار و کارتن‌خوابی که زنان هم درگیر آن هستند از مهمترین معضلات این کلانشهر و حاشیه‌نشینی به تنهایی خواستگاه بسیاری از آسیبهای اجتماعی است.
وی ادامه داد: عدالت اجتماعی در حاشیه شهر مشهد چنانکه باید نیست، بعضا شهروندان ساکن در این مناطق حتی از حداقلها برخوردار نیستند. دیده نشدن عدالت در مناطق مختلف شهر مشهد باعث ایجاد عقده روانی در سطح اجتماعی شده است.
خادم گفت: باید عدالت علوی در مشهد اتفاق افتد، حداقلها باید در این شهر تقسیم و توزیع شود اما در شوراهای شهری گذشته فقط مسائل عمرانی و محیط زیست دغدغه بوده و به موضوعات اجتماعی توجهی نشده است. حداقلهای عمرانی برای مردم مهیا نیست.
پرسش از توان مردان در حل مشکلات جامعه زنان؟
دیگر سخنران "نشست بایسته‌های مدیریت و طراحی شهری در موضوع زن و خانواده" هم در ادامه این گردهمایی گفت: تاکنون در جامعه آنطور که باید و بطور شایسته به مختصات یک جامعه اسلامی و شهری توجه نشده است.
نادره شاملو افزود: وقتی دید سرمایه‌داری مد نظر قرار می‌گیرد تمام اعضای جامعه و زنان وسیله‌ای برای رسیدن به هدف هستند.
وی ادامه داد: در مدیریت شهری نیز در ساز و کارهای شهری، دیدگاه اسلام در خانواده مدنظر قرار نمی‌گیرد و به انسانیت انسان توجه نمی‌شود.
این شهروند مشهدی زنان را تشکیل دهنده ۶۰ درصد جامعه شهری عنوان و بیان کرد: باید خواستگاه این قشر در کل و کلان زندگی و مدیریت امور شهری در نظرگرفته شود.
وی گفت: قرار نیست دید مرد و زن از هم جدا شود بلکه زنان بخشی از جامعه هستند و در کل جامعه باید در نظرگرفته شوند. زنان، مردان، نوجوانان و کودکان باید در تمام امکانات شهر سهیم باشند.
شاملو افزود: این جامعه بانوان است که می‌تواند مشکلات زنان را حل کند زیرا مشکلات اجتماعی زنان با دید مردانه قابل حل نیست.
وی ادامه داد: توانمندسازی زنان و زنان سرپرست خانوار از بروز بسیاری از آسیبهای اجتماعی جلوگیری می‌کندشود، اقدامات کمک معیشتی مرهمی جزئی است، باید سازمان‌های مختلف پای کار باشند تا بتوان در حوزه اشتغال برنامه‌ریزی کرد .
این شهروند مشهدی مسیر الگوی غربی را در جهت تخریب خانواده توصیف و بیان کرد: باید در مقابل چنین الگویی، با مهارت‌آموزی در سطج جامعه ایرانی اسلامی "خانواده پایدار" ایجاد کرد.
وی گفت: آن هنگام که که بسترهای لازم در حیطه اختیارات شورای شهر فراهم نشود کار بیهوده انجام می‌شود لذا یکی از وظایف شوراهای شهر و روستا اصلاح قوانین از طریق شوراهای بالادستی و برطرف کردن ضعف قوانین شهرداریها است.
ساختارسازی برای حضور زنان در مدیریت شهری
سخنران دیگر "همایش بایسته‌های مدیریت و طراحی شهری در موضوع زن و خانواده" هم در این گردهمایی گفت: زنان با همراهی یکدیگر به نتایج خوبی دست می‌یابند، زنان با تاثیری که بر مردان و فرزندان در چارچوب می‌گذارند ۱۰۰ درصد جامعه را تشکیل می‌دهند.
فاطمه سلیمی بر لزوم ساختارسازی برای حضور شایسته و موثر زنان در نهاد شهرداری تاکید و بیان کرد: گرچه شکی در اعمیت لزوم حضور زنان در کنار خانواده نیست ولی همچنین می‌توان با طرح و اجرای آموزشهای لازم، زمینه نقش‌آفرینی اجتماعی، مدیریت و اشتغال زنان را در کنار وظایف آنها در خانواده فراهم کرد.
وی افزود: اگر قوانین در حوزه زنان و اشتغال آنها به خوبی اجرا شوند مشکلات زیادی از این قشر حل می‌شود.
این شهروند مشهدی ادامه داد: تحکیم و رشد خانواده در کشور ما یک اولویت اساسی است لذا برپایی کمیسیون ویژه خانواده هم امری ضروری است.
سلیمی گفت: باید آسیبهای موجود در حوزه زنان شناسایی و بر اساس اولویتها برای مهار آنها برنامه‌ریزی شود، تحقق این امر نیازمند یک زنجیره واحد از تعاملات بین دستگاهی و چرخه نظارتی است.
دو نفر از مجموع ۱۵ عضو پنجمین دوره شورای اسلامی شهر مشهد زن هستند. یک نفر از همین بانوان نیز در ترکیب پنج نفره هیات رییسه شورای اسلامی شهر مشهد حضور دارد.
شورای شهر سه و نیم میلیون نفری مشهد با توجه به بودجه سالانه ۱۸ هزار میلیارد تومانی شهرداری این کلانشهر، میزبانی سالانه افزون بر ۳۰ میلیون زائر بارگاه منور رضوی و فعالیت دهها هزار کسب و کار صنعتی، تولید، کشاورزی و خدماتی جایگاهی منحصر به فرد در میان کلانشهرهای ایران دارد.
۸۵۰ نامزد برای کسب کرسی شوراهای شهری در محدوده شهرستان مشهد رقابت می‌کنند. ۹۰ درصد این نامزدها مربط به شهر مشهد هستند.
شهرستان حدودا چهار میلیون نفری مشهد با سه شهر مشهد، رضویه و ملک‌آباد حدود ۴۰۰ روستا دارد.
انتخابات ششمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا روز جمعه ۲۸ خرداد ماه جاری همزمان با سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و دومین انتخابات میان دوره‌ای پنجمین مجلس خبرگان رهبری برگزار می‌شود.