به گزارش ایرنا، مغازه‌دار همچنان با شلنگ آب مشغول شسشتوی پیاده‌رو است. تلاش می‌کند زباله‌های ریز و کوچک جلوی مغازه را با فشار آب به داخل جدول کنار خیابان هدایت کند، یکی از عابران به حالت اعتراض، او را از این کار برحذر داشت که مغازه‌دار اصلا جوابش را هم نداد.
این صحنه‌ها هر روز در هر جایی ممکن است دیده شود. زنی که داخل کوچه و جلوی خانه را با شلنگ آب شسشتو می‌دهد یا داخل حیاط منزل فرش می‌شوید، مردی که شلنگ به دست مشغول آب دادن به گل و باغچه است.
شاید زمانی که وضعیت بارندگی و شرایط اقلیمی کشورمان مطلوب بود، چنین صحنه‌ها و رفتارهایی از مردم برایمان آنچنان جای تعجب یا سرزنش نداشت اما طی سال‌های اخیر به ویژه سال آبی جاری، کشور و استان کردستان از لحاظ بارندگی‌ها شرایط خوبی ندارد و دیگر نمی‌توان نسبت به استفاده درست از آب، این نعمت بی‌بدیل خداوندی، بی‌تفاوت بود.
طی ماه گذشته بخاطر ماموریت‌های کاری مختلف، رودخانه‌های زرینه‌رود سقز، قزل‌اوزن دیواندره و قشلاق سنندج و سدهای بانه، گاران و قشلاق را از نزدیک دیدم. حال و روز آبهای جاری استان کردستان و آب ذخیره شده پشت سدها اصلا خوب نیست و به راحتی می‌توان نتیجه کاهش بارش‌ها در سال آبی جاری را از نزدیک مشاهده کرد.
بی‌تعارف بگوییم امسال با خشکسالی کم‌سابقه‌ای روبرو هستیم، آسمان انگار با زمین قهر کرده و حاصل آن کاهش ۳۸ درصدی بارندگی‌ها و ۵۴ درصدی رواناب‌ها در کردستان است.
در کنار این موضوع، براساس گفته مدیرعامل شرکت آبفای کردستان، در حال حاضر آب شرب ۱۰۴ روستای استان با تانکر و به صورت سیار تامین می‌شود که احتمال اینکه با اوج گیری مصرف آب، تعداد این روستاها به حدود ۳۰۰ روستا برسد، زیاد است و این موضوع و موارد اشاره شده در بحث سدها و رودخانه‌ها، نشان از آن دارد که تابستان سختی را به لحاظ تامین آب در استان پیش رو داریم.
اگر نگاهی به تقویم بندازیم اول تا هفتم تیرماه به "هفته صرفه‌جویی در مصرف آب" نامگذاری شده و قطعا امسال بخاطر شرایط خشکسالی این مناسبت پررنگ‌تر خواهد بود، چه بهتر که از این فرصت برای آگاهی مردم و هشدار نسبت به در خطر بودن منابع آبی و مشکلات پیش‌رو استفاده کنیم.
البته به منظور هماهنگی در ارکان وزارت نیرو و لزوم توجه همگانی، امسال با توجه به لزوم صرفه‌جویی در مصرف برق، این هفته به نام "هفته صرفه جویی در مصرف آب و برق( مدیریت مصرف)" نامگذاری شده است.
این هفته را بهانه‌ای کردیم برای بررسی وضعیت مصرف آب در استان، آخرین شرایط آبهای جاری و سدها و همینطور نکات لازم جهت استفاده بهتر از انرژی، به این امید که همه با کمک هم بتوانیم تابستان گرم امسال را با کمترین مشکل و بدون چالش آبی سپری کنیم.
کاهش ۳۸ درصدی بارش‌ها در کردستان
در سال آبی جاری بارش‌ها به ویژه در زمستان و بهار در سطح کشور به شدت کاهش پیدا کرد، به طوریکه میزان بارندگی در کردستان نسبت به مدت مشابه پارسال ۳۸ درصد کمتر شده است.
کردستان، استانی کوهستانی و اقلیم آن متاثر از توده‌های هوای گرم و مرطوب مدیترانه‌ای است که موجب بارندگی‌هایی در بهار و ریزش برف در زمستان‌ها می‌شود.
میزان بارندگی سالانه در این استان در شرایط عادی اقلیمی، معادل ۴۵۵ میلیمتر و بیشترین میزان بارندگی سالیانه مربوط به شهرهای مریوان و بانه با حدود ۸۰۰ میلیمتر و کمترین میزان بارندگی در شرق استان حدود ۴۰۰ میلیمتر و در قسمت مرکزی یعنی سنندج نزدیک به ۵۰۰ میلی متر است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کردستان در رابطه با وضعیت بارش‌های امسال گفت: متوسط بارش‌های فروردین امسال در استان، ۱۵ میلیمتر بود که کمترین بارندگی این ماه در ۵۰ سال اخیر است.
آرش آریانژاد ادامه داد: فروردین سال جاری میانگین بارش‌ها در کردستان نسبت به مدت مشابه آن در سال گذشته، ۸۳ درصد و در مقایسه با میانگین بلندمدت ۸۰ درصد کاهش داشت.
وی با بیان اینکه این مقدار بارش در طول دوره آماری ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است، افزود: از ابتدای سال آبی جاری(اول مهر پارسال) تاکنون، ۲۹۳ میلیمتر بارش در استان ثبت شده که نسبت به ۴۷۷ میلیمتر مدت مشابه سال زراعی گذشته، ۳۸ درصد کاهش نشان می‌دهد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کردستان با اشاره به اینکه احتمال کم آبی در استان زیاد است و باید در مصرف آب صرفه‌جویی کرد، اضافه کرد: تقاضا برای مصرف آب در بخش کشاورزی نیز افزایش یافته است، ضمن اینکه کاهش بارندگی به افت منابع آب زیرزمینی و فرونشست زمین منجر می‌شود و نیاز است برای برون رفت از این وضعیت، برنامه‌ریزی و همکاری ویژه‌ای بین کشاورزان و دستگاه‌های مسوول وجود داشته باشد.
حجم رواناب‌های کردستان ۵۴ درصد کاهش یافت
همانطور که اشاره شد، این روزها کردستانیها با دیدن رودخانه‌های استان به راحتی می‌توانند به کاهش قابل ملاحظه رواناب‌ها نسبت به سال آبی گذشته و سال‌های قبل‌تر پی ببرند.
براساس اطلاعات دریافتی از شرکت آب منطقه‌ای کردستان حجم رواناب‌های استان در سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه پارسال ۵۴ درصد کاهش یافته است.
مدیرعامل این شرکت اظهار داشت: حجم رواناب‌های استان در سال آبی گذشته چهار میلیارد مترمکعب بود؛ در حالیکه امسال این رقم به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب رسیده است.
آریانژاد با بیان اینکه میزان رواناب ورودی به سدهای استان و آب چاه‌های عمیق و نیمه عمیق کاهش قابل ملاحظه‌ای یافته است، افزود: براساس اعلام سازمان هواشناسی، تابستان امسال خشک‌ترین و گرمترین تابستان ۵۰ سال اخیر است که نشان از بحرانی بودن وضعیت دارد.
وی گفت: با توجه به خشکسالی و کاهش بارش‌ها، اولویت ما صرفا تامین آب شرب پایدار و سالم در فصل گرما است که امیدواریم با کمترین چالش از این بحران عبور کنیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کردستان ابراز امیدواری کرد در فصل تابستان شاهد جیره‌بندی و قطعی آب در استان نباشیم و اضافه کرد: مصرف کنندگان آب در بخش خانگی، کشاورزی، صنعت و شهرداری‌ها باید پای کار باشند و در زمینه مدیریت مصرف آب همکاری کنند، در غیر این صورت دچار مشکل خواهیم شد.
حجم آب سدهای کردستان ۲۳ درصد کمتر شد
کاهش بارندگی‌ها در کردستان، تاثیر زیادی در کمتر شدن حجم آب ذخیره شده پشت سدهای استان داشته و این موضوع باعث نگرانی مردم و مسوولان شده است.
طبق آماری که از شرکت آب منطقه‌ای کردستان دریافت شده، در حال حاضر حجم آب مخازن سدهای استان یک میلیارد و ۴۸۵ میلیون مترمکعب است که نسبت به مدت مشابه آن در سال قبل(یک میلیارد و ۹۲۷ مترمکعب) ۲۳ درصد کاهش نشان می‌دهد.
بد نیست به تفکیک اشاره ای به وضعیت کنونی سدهای استان داشته باشیم.
حجم نرمال مخازن سدهای استان کردستان ۲ میلیارد و ۷۹۷ میلیون مترمکعب است که در حال حاضر در مجموع ۵۳.۱ درصد مخازن سدها پر است در حالیکه سال قبل این رقم ۶۸.۹ درصد بود.
حجم ورودی آب به سدهای استان هم اکنون یک میلیارد و ۹۹ میلیون مترمکعب و سال گذشته در همین موقع ۲ میلیارد و ۷۸۸ میلیون مترمکعب بوده است که نشان از کاهش ۳۹ درصدی دارد.
ظرفیت نرمال مخزن سد قشلاق ۲۱۵ میلیون مترمکعب است که اکنون حجم آب مخزن آن ۱۶۱ میلیون مترمکعب بوده و ۷۵ درصد پر است، در حالیکه سال گذشته در همین مدت ۹۸ درصد پر بود.
حجم مخزن سد سنگ سیاه ۳۳ میلیون مترمکعب است که در حال حاضر حجم آب مخزن این سد ۱۶.۷۹ میلیون مترمکعب است و سال قبل در همین مدت ۲۴.۴۵ میلیون مترمکعب بود.
همچنین از چهار میلیون مترمکعب حجم نرمال مخزن سد بانه، ۲.۲۶ میلیون مترمکعب آن پر است در حالیکه این رقم در مدت مشابه پارسال ۴.۱۲ میلیون مترمکعب بوده است. این سد اکنون ۵۵ درصد پر و سال قبل در همین مدت ۱۰۰ درصد پر بود.
از ۶۴.۹۱ میلیون مترمکعب حجم نرمال مخزن سد زریبار هم، اکنون این سد ۴۳.۶۵ میلیون مترمکعب آب دارد و ۶۷ درصد آن پر است، در حالیکه سال گذشته همین موقع ۹۸ درصد پر بوده است.
حجم نرمال سد چراغ ویس نیز ۸۶ میلیون مترمکعب و حجم آن اکنون ۴۷.۵۳ میلیون مترمکعب است که نشان از پر بودن ۵۵ درصدی آن دارد. این سد وضعیتش نسبت به پارسال بهتر است، چراکه سال گذشته در همین موقع ۵۳ درصد حجم مخزن آن پر از آب بوده است.
سد گاران ۸۴.۴۲ میلیون مترمکعب ظرفیت دارد و در حال حاضر حجم آب مخزن این سد، ۸۱.۴۴ میلیون مترمکعب و ۹۶ درصد پر است، در حالیکه سال قبل میزان پرشدگی ۱۰۰ و حجم مخزن آن ۸۴.۵۱ میلیون مترمکعب بود.
در حال حاضر از حجم نرمال ۱۶ میلیون مترمکعبی سد زیویه ۲.۱۹ میلیون مترمکعب آن معادل ۵۳ درصد آن آب ذخیره و رقم ثبت شده حجم آب مخزن آن در سال گذشته و در همین موقع ۴.۱۲ میلیون مترمکعب است.
سد سورال ۱۱.۴۲ میلیون مترمکعب حجم نرمال آن بوده و اکنون ۹۵ درصد آن پر و حجم کنونی آب مخزن آن ۱۰.۸۵ میلیون مترمکعب است که سال گذشته در همین زمان ۱۱.۴۲ میلیون مترمکعب بود.
اما حجم کنونی مخزن سد سیازاخ ۶.۷۰ میلیون مترمکعب و مدت مشابه سال گذشته ۹.۴۲ میلیون مترمکعب بود.
حجم آب حال حاضر مخزن سد عباس‌آباد بانه ۳.۹۲ میلیون مترمکعب و ۲۸ درصد آن پر است، در حالیکه میزان پرشدگی آن در سال قبل ۶۸ درصد و حجم آب موجود در مخزن ۹.۵۲ میلیون مترمکعب بوده است.
پارسال در این بازه زمانی ۲۶۸.۸۲ میلیون مترمکعب آب پست سد آزاد ذخیره و ۹۰ درصد حجم مخزن آن پر بود اما اکنون ۴۸ درصد مخزن این سد پر است و ۱۴۴ میلیون مترمکعب آب وجود دارد.
حجم آب کنونی سد بوکان هم ۴۱۵ میلیون مترمکعب و ۵۱ درصد پر است؛ این در حالی است که در مدت مشابه پارسال ۶۹ درصد این سد پر و ۵۵۴ میلیون مترمکعب آب پشت آن ذخیره بود.
سد تلوار در حال حاضر ۱۲۷ میلیون مترمکعب آب دارد و ۹۱ درصد آن پر است در حالیکه سال گذشته این میزان ۸۸ درصد بوده است.
از مخزن ۵۵۵ میلیون مترمکعبی سد گاوشان نیز۴۲۱ میلیون مترمکعب آن معادل ۷۶ درصد پر است که در مقایسه با مدت مشابه پارسال پنج درصد کاهش یافته است.
۱۸ سد در کردستان وجود دارد که از این تعداد مدیریت ۱۲ سد در اختیار استان و بهره‌برداری مابقی سدها در اختیار استان‌های همجوار از جمله آذربایجان‌غربی و کرمانشاه قرار دارد.
بالا بودن سرانه مصرف آب شرب کردستانیها نسبت به استاندارد کشور/ آبرسانی سیار به ۱۰۴ روستا
اما از شرایط سدها و بارندگی ها که بگذریم، بهتر است اشاره‌ای هم به وضعیت مصرف آب هم در کردستان و دسترسی روستاییان به آب شرب سالم داشته باشیم.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کردستان در این رابطه با اشاره به وجود یک هزار و ۶۷۷ روستا در استان و یک هزار و ۱۶ روستای زیر پوشش آبفا، افزود: تا پایان سالجاری ۲۰ روستای دیگر به روستاهای زیر پوشش این شرکت اضافه می شود.
علیرضا تخت‌شاهی با بیان اینکه در حال حاضر به ۱۰۴ روستای استان آبرسانی سیار انجام می‌شود، اضافه کرد: انتظار داریم در تابستان پیش رو و با اوج گیری مصرف آب، تعداد روستاهای نیازمند به آبرسانی سیار به ۲۲۰ تا ۳۰۰ روستا برسد.
وی مصرف آب مشترکان استان را بالاتر از حد نرمال اعلام کرد و اظهار داشت: سرانه مصرف آب شرب روزانه مشترکان کردستانی ۲۵ لیتر بالاتر از استاندارد کشور(۱۷۰ لیتر) است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کردستان یادآور شد: در حال حاضر سرانه مصرف آب شرب روزانه مشترکان این استان، ۱۹۵ لیتر بوده که بالاتر از استاندارد کشور است.
تخت‌شاهی با بیان اینکه البته سرانه مصرف آب شرب مردم در ایران بالاتر از استاندارد مورد نظر است، افزود: با توجه به تغییرات اقلیمی، وقوع خشکسالی و کمبود بارندگی در سال جاری، نیاز است مردم آب را بهینه مصرف کنند.
وی به افزایش ۱۸ درصدی مصرف آب در سال جاری نسبت به مدت مشابه پارسال اشاره و اضافه کرد: برخی شهروندان نسبت به مصرف بهینه آب توجه ندارند، به گونه‌ای که کوچه و معابر عمومی را با آب شرب شسشتو می‌دهند.
مدیرعامل شرکت آبفای کردستان گفت: با توجه به در پیش بودن تابستان، استفاده از کولرهای آبی به جای گازی، کاهش زمان استحمام و بکارگیری سردوش‌های کاهنده مصرف و عدم باز گذاشتن شیر آب در هنگام مسواک زدن، از جمله راهکارهای ساده و کاربردی برای مدیریت مصرف آب است.
تخت‌شاهی ادامه داد: از آنجاییکه ۳۰ درصد مصارف خانگی آب مربوط به استحمام است، استفاده از سردوش‌های کاهنده و کاهش زمان استحمام، می‌تواند ماهانه حدود چهار هزار لیتر مصرف آب خانواده‌ها را کاهش دهد.
افزایش مصرف ۲۵ درصدی برق
اطلاع دارید که امسال با توجه به کاهش شدید بارش‌ها و وقوع خشکسالی، شرایط برای مدیریت مصرف انرژی بسیار سخت تر شده است و این روزها با خاموشی‌های گاه و بیگاه برق، به خوبی وضعیت موجود را لمس می‌کنیم.
قطعا به دلیل کاهش بارندگی و کم شدن آب ذخیره پشت سدها، توان نیروگاه‌های برق‌آبی نیز برای تولید انرژی به شدت کاهش یافته است و چاره‌ای جز مدیریت مصرف و خاموشی برق نیست.
در رابطه با وضعیت مصرف برق مشترکان کردستانی با مدیر روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق استان گفت و گو کردم که اظهار داشت: در حال حاضر مصرف برق مشترکان نسبت به مدت مشابه سال گذشته و همینطور هفته قبل، ۲۵ درصد افزایش دارد.
کوهسار رسولی‌تبار، سقف تعیین شده برای مصرف برق استان را در این هفته ۳۷۵ مگاوات اعلام کرد و ادامه داد: این در حالی است که مشترکان کردستانی به طور میانگین اکنون حدود ۵۱۰ مگاوات برق مصرف می‌کنند.
او اضافه کرد: برای اینکه این ۱۳۵ مگاوات مصرف اضافی مدیریت شود، ناچار به کمک گرفتن از مشترکان بخش کشاورزی و صنعتی( که تفاهم نامه همکاری با آنان منعقد شده) هستیم، به این صورت که این بخش‌ها در زمان اوج مصرف روزانه، از برق استفاده نمی‌کنند.
مدیر روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق کردستان با بیان اینکه خاموشی‌های روزانه نیز طبق برنامه زمان بندی شده اعمال می‌شود، افزود: اگر هر مشترک یک لامپ ۱۰۰ واتی اضافی را در طول شبانه‌روز خاموش کند، می‌توان به راحتی انرژی را مدیریت و از اعمال خاموشی ممانعت کرد.
رسولی‌تبار این هم را گفت که مشترکان، کولر گازی را روی ۲۴ درجه تنظیم، کولر آبی را روی دور کُند، استفاده از وسایل برقی پرمصرف را به اوایل صبح یا اواخر شب موکول کنند که این کارهای ساده، باعث صرفه جویی قابل توجهی در مصرف برق می‌شود.
احساس مسوولیت نسبت به مصرف بهینه انرژی
بهرحال شرایط امسال نسبت به سال قبل بسیار متفاوت است. کاهش شدید بارندگی، کم شدن منابع آبی و وقوع خشکسالی، وضعیت را طوری برای ما رقم زده که جز با احساس مسوولیت و استفاده بهینه از آب و برق، نمی‌توان از تابستان و گرمای امسال عبور کرد.
این را هم باید پیش بینی کرد که ممکن است در فصل پاییز نیز بارش‌ها دیر شروع شود تا حتی باز هم کم باشد، پس لازم است که مردم و دستگاه‌های مسوول، با همکاری همدیگر برای مدیریت وضعیت موجود، تمام تلاش خود را بکار گیرند، ضمن اینکه ورود جدی تر رسانه‌ها و اطلاع رسانی در این زمینه بسیار ضروری است.
در حال حاضر بیش از ۴۷۰ هزار مشترک در کردستان از خدمات شرکت آب و فاضلاب و ۶۸۳ هزار مشترک نیز از خدمات شرکت توزیع نیروی برق بهره‌مند است.