به گزارش روز شنبه خبرنگار سیاسی ایرنا؛ تحلیل رویدادها و آمار هر دوره از انتخابات باید یکی از مهم‌ترین اولویت‌های نهادها و مسئولان کشور باشد تا از رهگذر این بررسی و رصد ضمن آگاهی از کاستی‌های نهادهای مختلف، برای بهبود اوضاع اقدامات مناسب انجام داده و قدم‌های متناسب بردارند. آمار مشارکت در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و ششمین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا، کمترین میزان در طول ۴۰ سال گذشته بوده و میزان آرای باطله در این دوره از انتخابات هم بیش از هر دوره انتخابات است.
این دو رقم مشارکت و آرای باطله واقعیاتی هستند که نه تنها نباید در بوق و کرنای انتخاباتی فراموش و پوشیده شوند بلکه باید در گام نخست برای افزایش مشارکت در انتخابات آینده و کاهش میزان آرای باطله، ابتدا به عنوان یک چالش پذیرفته و بعد به عنوان یک مساله مورد پژوهش و واکاوی قرار گیرد. این مهم از مسئولیت‌های اصلی دولت آینده و سید ابراهیم رییسی در مقام رییس جمهوری خواهد بود تا بتواند به عنوان رییس جمهوری همه ایران اعتماد و مشارکت آنان را برای انتخابات آینده جلب کرده و حافظ جمهوریت نظام جمهوری اسلامی باشد.
آمار باطله و کاهش مشارکت واقعیت غیرقابل انکار انتخابات
سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری برای شناخت هشتمین رییس جمهوری تاریخ جمهوری اسلامی ۲۸ خرداد برگزار شد؛ همچنین در این تاریخ ششمین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا، انتخابات میان دوره ای مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری هم همزمان در استان ها و شهرهای کشور برگزار شد. براساس اعلام «عبدالرضا رحمانی فضلی» وزیر کشور، در مجموع ۵۹ میلیون و ۳۱۰ هزار و ۳۰۷ نفر واجد شرایط رای بودند که از این تعداد، ۲۸ میلیون و ۹۳۳ هزار و ۴ نفر، آرای خود را به صندوق ها انداختند که معادل ۴۸.۸ درصد مشارکت واجدین شرایط در انتخابات است. همچنین ۳ میلیون و ۷۲۶ هزار و ۸۷۰ رای باطله نیز در این انتخابات اخذ شد که رتبه دوم انتخابات را بالاتر از سه نامزد دیگر به خود اختصاص داد.
کاهش مشارکت در این دوره از انتخابات، غیرقابل انکار است و در بررسی دلایل این کاهش می‌توان عوامل بسیاری را بر شمرد از آنچه مخالفان دولت اعلام می‌کنند یعنی مشکلات معیشتی و ناتوانی دولت در پاسخگویی به نیازهای مردم؛ تا آنچه اصلاح طلبان به آن اعتقاد دارند یعنی رد صلاحیت گسترده نامزدهایی که نماینده سلایق دیگر در انتخابات بودند یا حتی پروپاگاندای بزرگ رسانه ای ضدانقلاب برای تشویق مردم به عدم مشارکت.
هریک از این عوامل می‌تواند بخشی از پازلی باشد که تصویری تلخ از انتخابات این دوره را برای کشور ساخت. تصویری که رییس جمهوری درباره تبعات آن هشدار داده و گفته است: «در انتخابات و در جمهوریت باید فضا را باز کنیم. باید مردم را در آغوش بگیریم. طرد مردم که هنر نیست. ۵۰ تا ۳۰ درصد جمعیت را که به تفکری علاقه دارند را حذف کنیم بگوییم اینها نباشد این چه هنر و خدمتی به کشور می‌کند؟ اگر ۳۰ درصد مردم را کنار زدیم آیا به کشور و امنیت ملی و انسجام ملی خدمت کردیم؟ این که مردم نگران و ناراحت و اندوهگین شوند این خاصیتی برای ما دارد؟ این که اشکال کار از کجا است بحث دیگری است.»
در کنار کاهش مشارکت آمار آرای باطله نیز می‌تواند در پیمایش‌های نهادها و مطالعات دستگاه‌های اجرایی و نظارتی به عنوان موضوعی مهم مورد توجه قرار گیرد. مساله ای که عجیب بودن و هشدار آمیزی آن نقطه مشترک اظهارات و تحلیل های اصولگرایان و اصلاح طلبان است. «حسن غفوری فرد» از چهره‌های اصولگرا درباره پیام آرای باطله تصریح کرده است: «پیامشان این بود که ما حاضریم، رأی می‌دهیم، شرکت می‌کنیم، شهروند این کشور هستیم برای انتخابات ارزش قائل هستیم، اما با هیچ‌کدام از این کاندیداها موافق نیستیم. به‌هرحال عده‌ای با هیچ‌کدام از این هفت کاندیدا موافق نبودند. ممکن است نامزد مورد نظرشان را پیدا نکردند و این بحق است.»
«عباس سلیمی نمین» هم آرای باطله را هشدارآمیز دانسته اما تاکید کرده است: «برخی اظهارات آقای رییسی این مساله را تایید می‌کند که ایشان برای کسانی که به او رای ندادند یک برنامه ای برای کسب اعتماد آنها دارد، اظهاراتی که ایشان در کنفرانس مطبوعاتی‌شان داشتند به نظر من به این مطلب توجه ویژه ای داشتند، از جمله دفاعی که ایشان از مردم کردند.»
«احمد توکلی» دیگر اصولگرایی است که درباره آمار مشارکت و آرای باطله با اشاره به اینکه عمده حرف مردم این است که ما را به حساب نیاوردید؛ گفته است: «یک عده از روی محبت رای دادند و یک عده هم از روی منفعت و اینکه از این نمد برای خودشان کلاه بدوزند. وقتی یک عده هم شرکت می‌کنند و رای باطله می دهند نشان دهنده این است که ما این راه را قبول نداریم.»
«تقی آزاد ارمکی» جامعه شناس هم آرای باطله را هشداری به اصولگرایان و اصلاح طلبان دانسته و تصریح کرده است: «گروههای سیاسی باید شروع به فکر دیگری داشته باشند و دامنه طرح موضوعات و مباحث و چالش هایشان را متفاوت از آن چیزی که تا کنون به آن پرداخته اند کنند، خصوصا جریان اصولگرایی که الان حاکم است باید خیلی توجه کند که این رای سوم، یعنی رای نه به اصولگرایی و نه به اصلاح طلبی، متکثر خواهد شد.»
رییس جمهوری آینده و مسوولیت تحکیم جمهوریت
بی‌تفاوتی مردم به سرنوشت سیاسی خود صورت مساله امروز عرصه سیاست کشور است صورت مساله ای که پاک کردن یا وارونه جلوه دادن آن، شاید در کوتاه مدت بتواند شیرینی پیروزی را نکاهد اما در درازمدت به نفع هیچ کس نخواهد بود. دولت آینده مسیر پرپیچ و خمی برای اداره کشور و عبور از موانع پیش رو دارند و این جز با حمایت و همراهی تک تک ایرانیان میسر نخواهد بود.
به نظر می رسد سید ابراهیم رییسی هم به عنوان رییس جمهوری آینده به این مهم توجه ویژه داشته و تلاش خواهد کرد مردم را بار دیگر با صندوق رای آشتی دهد. آنطور که رییس جمهوری منتخب در گفت و گوی تلویزیونی شب گذشته تاکید کرده است به مردم و ارتباط با آنها سخت نیاز دارد. رییسی در این زمینه تصریح کرده است: «تلاش خواهیم کرد ارتباط نزدیک ما با مردم حفظ شود، زیرا به این ارتباط سخت نیاز دارم، برای آگاهی از مسائل کف بازار و خیابان، به این ارتباط نیاز دارم، این ارتباط را نه برای خودم به عنوان مسوول بلکه برای بسیاری از مسوولان ضروری می دانم و بنا دارم که این رفتارم تغییر نکند چون اساسا با روحیه من نمی‌سازد که بخواهم غیر از این رفتار کنم.»
این ارتباط می‌تواند اعتماد مردم به دستگاه‌ها و نهادهای مسوول را بازگردانده و حتی تحکیم کند. کافی است مردم احساس کنند در راستای خواست و منافع آنها برنامه ریزی و اقدام می‌شود، کافی است دریابند که مسوولان بیش از آنکه به فکر قدرت و جایگاه خود و همفکران خود باشند به فکر آنان هستند، کافی است مردم به این قطعیت برسند که رییسی و کابینه او، رییس جمهوری و دولت تمام مردم ایران فارغ از جهت گیری فکری و سیاسی هستند در این صورت بار دیگر به نقش صندوق رای و انتخابات برای بهبود شرایط کشور اعتماد کرده و چهار سال آینده شاهد افزایش مشارکت به میزان دوره‌های انتخاباتی پیشین خواهیم بود.