به گزارش ایرنا صادرات نقش مهمی در ثبات اقتصادی هر منطقه‌ای داشته و در حوزه‌های مختلف کشاورزی، صنعتی و خدماتی موجب تحول چشمگیری می‌شود. در دهه‌های اخیر به ویژه دولت یازدهم و دوازدهم که کشور با ناعادلانه‌ترین تحریم‌ها مواجه است، خروج از اقتصاد تک محصولی و رونق صادرات غیرنفتی به عنوان امری مهم برای برون رفت از بن‌بست‌های اقتصادی کشور مطرح است.
هرچند سال‌های سال ایران بر اساس اقتصاد نفتی اداره می‌شد اما به دلیل مسایل و مشکلات متعدد از جمله تنگناهای ارزی توفیقی ایجاد کرد که وابستگی کشور از نفت جدا و به اقتصاد و صادرات غیرنفتی به ویژه در استان‌های مرزی متکی شود.
خراسان جنوبی به عنوان سومین استان پهناور ایران دارای ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان است.
این استان مرزی دارای ۲ گمرک رسمی به نام گمرک بیرجند و گمرک ماهیرود همچنین چهار بازارچه مرزی گلورده، ماهیرود، یزدان و دو کوهانه است که ماهیرود در شهرستان سربیشه فعال‌ترین مرز محسوب می‌شود اما سه بازارچه به دلایل مختلف از جانب کشور افغانستان بسته است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی گفت: عملکرد صادراتی استان خراسان جنوبی در طول دوره یازدهم دولت تدبیر و امید به صورت پیوسته روند افزایشی منظم را از حیث ارزش صادرات و همچنین وزن کالاهای صادر شده طی کرده است.
عباس جرجانی افزود: اما در طول دوره دوازدهم دولت تدبیر و امید با توجه به تشدید تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده آمریکا این روند به صورت نزولی از لحاظ ارزش صادرات و سیر صعودی از نظر وزن کالاهای صادر شده را به خود اختصاص داده است.
۴۸ درصد صادرات کشور به افغانستان از مرز ماهیرود
وی بیان کرد: البته صادرات سال ۱۳۹۹ به نسبت سال ۱۳۹۸ بیش از ۲ برابر شده است و خروجی بیش از ۴۸ درصد حجم صادرات کشور به افغانستان نیز از مرز ماهیرود صورت گرفته است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی اظهار داشت: مهمترین اقلام صادراتی استان خراسان جنوبی شامل سیمان، کاشی و سرامیک، گازوئیل، روغن سوخت تقطیری، هیدروکربن سبک، عایق رطوبتی و سایر است.
وی ادامه داد: همچنین مهمترین بازارهای هدف صادراتی استان شامل افغانستان، عراق، پاکستان، ترکمنستان و ارمنستان هستند.
جرجانی عنوان کرد: ارزش کالاهای صادراتی استان از ۱۰۲ میلیون دلار و وزن ۲۷۰ هزار تن در سال ۹۲ به ۲۰۳ میلیون دلار به وزن یک میلیون و ۵۹۳ هزار تن رسیده است.
وی یادآور شد: همچنین صادرات ماده ۱۱۶ استان خراسان جنوبی از ۳۳۶ میلیون دلار با وزن ۶۰۸ هزار تن در سال ۹۲ به ۶۴۱ میلیون دلار به وزن یک میلیون و ۹۴۱ هزار دلار افزایش یافته است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی گفت: در ۲ ماه نخست سال جاری نیز ارزش کالاهای صادراتی استان ۲۸ میلیون دلار و وزن ۱۵۰ هزار تن و صادرات ماده ۱۱۶ نیز ۸۷ میلیون دلار با وزن ۲۲۲ هزار تن بوده است.
وی افزود: مجموع خروجی صادراتی کل استان خراسان جنوبی از ۴۳۹ میلیون دلار و وزن ۸۷۸ هزار تن در سال ۹۲ به ۸۴۴ میلیون دلار به وزن سه میلیون و ۵۳۴ هزار تن در سال ۹۹ افزایش یافته است.
لزوم معرفی خراسان جنوبی به عنوان معین صادراتی افغانستان
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی گفت: با توجه به اینکه خراسان جنوبی ۴۸ درصد صادرات کشور به افغانستان از لحاظ وزنی را به خود اختصاص داده است، این استان باید به معین صادراتی افغانستان تبدیل و معرفی شود.
مشیرالحق عابدی افزود: در حال حاضر ۳۷ درصد سهم صادراتی کل کشور به افغانستان از لحاظ ارزش و ۴۸ درصد به لحاظ وزنی مربوط به استان خراسان جنوبی است.
وی گفت: اگر گمرک ماهیرود در یک کفه ترازو و مرز میلک و دوغارون در یک کفه ترازو قرار بگیرد از لحاظ وزنی با یکدیگر برابر هستند و اینکه خراسان جنوبی به عنوان معین صادراتی افغانستان تعیین شود، انتظار زیادی نیست.
معاون استاندار خراسان جنوبی اظهار داشت: این موضوع بارها در سال‌های گذشته نیز مطرح شده اما بنا به دلایلی تاکنون به نتیجه نرسیده است.
عابدی با بیان اینکه تجهیز و تکمیل زیرساخت‌ها از اولویت‌های مهم برای توسعه صادرات است افزود: انتظار ما این است که با توجه به ظرفیت صادراتی خراسان جنوبی نگاه ویژه‌ای به استان شود.
وی بیان کرد: خراسان جنوبی در برنامه ششم توسعه اقدامات شایسته‌ای در مباحث صادراتی انجام داد و با توجه به اعتباری که داشته، توانسته است به بهترین‌ها در حوزه زیرساخت‌های صادراتی دست یابد اما هنوز به حد اکمل نرسیده‌ایم و نیاز به حمایت سازمان توسعه تجارت ایران داریم.
صادرات ۹۵ درصدی خراسان جنوبی به افغانستان
رییس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی هم گفت: محصولات تولیدی استان به ۱۵ کشور هدف، صادر می‌شود که کشور افغانستان ۹۵ درصد حجم صادراتی را به خود اختصاص داده است.
سعید بهشتی راد افزود: سال گذشته پنج هزار و ۶۹۹ کامیون به وزن ۱۷۵ هزار تن کالا در استان ترانزیت شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر تعداد ۹۴۶ درصدو از لحاظ وزنی هزار و سه درصد افزایش داشته است.
وی با بیان اینکه سال گذشته بیش از ۷۰ درصد وزن صادرات استان متعلق به صدور سیمان و صیفی جات بوده است ادامه داد: همچنین روغن سوخت تقطیری، هیدروکربن سبک و سنگین، کاشی، گازوئیل و نخود آبگوشتی در ردیف‌های یگر کالاهای صادراتی بوده است.
رییس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی اظهار داشت: افغانستان به عنوان پنجمین مقصد صادراتی جمهوری اسلامی ایران حدود ۲.۳ میلیارد دلار از صادرات کشور و ۸۴۴ میلیون دلار خروجی کل استان خراسان جنوبی را به خود اختصاص داده است.
وی با تاکید بر اینکه ۳۷ درصد حجم و ۴۸ درصد وزن صادرات کل کشور از مرزهای خراسان جنوبی انجام می‌شود تاکید کرد: تسهیل و تسریع در امر تشریفات گمرکی با هماهنگی کامل دستگاه‌های خدمات رسان در مرز و ساماندهی امور ( نوبت دهی کامیون‌ها، تفکیک محموله‌ها، تقسیم کار بین دستگاهی و سایر) و کوتاه شدن زمان تشریفات صادرات کالا از جمله دلایل افزایش صادرات در استان بوده است.
بهشتی راد واگذاری اختیارات لازم برای رفع موانع صادرات به مقامات استانی را از مهمترین الزامات و سیاست‌های توسعه صادرات عنوان کرد و گفت: تقویت زیرساخت‌های صادراتی و شبکه‌های حمل و نقل با هدف کاهش هزینه‌ها، ثبیت قوانین و مقررات صادراتی و اصلاح فرایندهای موجود، حمایت از سرمایه گذار خارجی برای تولیدات صادرات محور در استان و تنوع بخشی به بازارهای صادراتی و ترکیب کالاها و خدمات صادراتی از دیگر الزامات است.
تکمیل زیرساخت‌های بازارچه مرزی ماهیرود از مهمترین الزمات توسعه صادرات در خراسان جنوبی است که در این خصوص مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی گفت: برای تکمیل زیرساخت‌های بازارچه ماهیرود از جمله دیوارکشی، محوطه سازی، جدول گذاری، آسفالت، اجرای شبکه برق فشار ضعیف، تکمیل ساختمان مرزبانی، تکمیل سوله چند منظوره و اجرای خرده فروشی به ۴۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
نصب دستگاه ایکس‌ری در مرز ماهیرود تا ۱۰ ماه آینده
محمد رحیمی‌زاده استقرار دستگاه ایکس‌ری کامیونی را از دیگر الزامات دانست و افزود: برای تامین و راه‌اندازی دستگاه ایکس‌ری (تونل تصویربرداری) در مرز ماهیرود امسال قراردادی با بخش خصوصی منعقد شد که براساس آن تا ۱۰ ماه دیگر باید این دستگاه نصب و راه‌اندازی شود.
وی بیان کرد: به دلیل اولویت این اقدام و ضرورت زیادی که در مرز ماهیرود وجود دارد، این قرارداد ۱۰ ماهه منعقد شد در حالی که همین قرارداد در بندر چابهار ۲ ساله بسته شده است.
مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی درخصوص تاخیر در راه‌اندازی این دستگاه در مرز استان گفت: در سنوات گذشته یک دستگاه ایکس‌ری در مرز ماهیرود نصب شد اما متاسفانه شرایط جغرافیایی و آب و هوایی این مکان مدنظر قرار نگرفته بود و دستگاه نتوانست در بادها و توفان‌های مرز دوام بیاورد بنابراین دستگاه برگشت داده شد.
وی با بیان اینکه اعتبار مورد نیاز برای راه‌اندازی دستگاه ایکس‌ری ۱۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است افزود: قرارداد مربوطه با گمرک جمهوری اسلامی ایران است و اعتبار مورد نیاز توسط بخش خصوصی تامین خواهد شد.