یکسال و چهار ماه بعد از اعلام رسمی همه گیری کرونا در ایران بنا به آمارهای رسمی تاکون حدود سه میلیون و ۲۰۰ هزار نفر به این ویروس مبتلا شده و حدود ۸۴ هزار نفر جان باخته اند. سه پیک یا اوج بیماری در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹، تابستان ۹۹، پاییز ۹۹ و بهار ۱۴۰۰ پشت سر گذاشته شده است. حدود دو ماه از اعلام شیب نزولی کرونا در ایران گذشته است که باز هم شیب صعودی و افزایش قرمزی رنگ شهرها این بار از جنوب کشور رخ می نماید، رنگ هشداری که رو به شمال گذارده و به دروازه های تهران و استانهای مرکزی رسیده است.
علیرضا زالی، فرمانده ستاد عملیات مقابله با کرونا استان تهران می گوید: شیوع ویروس کرونا نسبت به هفته گذشته در سطح استان تهران افزایش یافته و برخی شهرستان ها از جمله دماوند و فیروزکوه در وضعیت قرمز قرار گرفته است. اکنون با افزایش موج مراجعه کنندگان به مراکز درمانی مواجه ایم و اگر این روند افزایش یابد، میزان بیماران بستری و در نهایت مرگ و میر بیشتر می شود.
انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران می گوید: در خیز جدید کرونا ابتدا دو شهرستان فیروزکوه و دماوند در شرایط قرمز کرونا قرار گرفتند و به تدریج بقیه مناطق استان نیز به رنگ قرمز در آمدند. باید در سایر شهرستان‌ها نیز تدابیر و مولفه‌های تاثیرگذار را در دستورکار قرار دهیم. در شهرهایی که در وضعیت قرمز قرار گرفته اند، محدودیت های جدید اعمال می شود و به فرمانداران ابلاغ شده که نظارت ها را تشدید کنند. گزارش های وزارت بهداشت نشان می دهد بیماران مبتلا به کرونا اعم از سرپایی، بستری عادی و بستری در بخش ویژه در استان تهران رو به افزایش است و در مجموع این وضعیت هشدار را می دهد که به تدریج وارد خیز پنجم می‌شویم.
در هفته های گذشته یکی از نگرانی های کارشناسان حوزه سلامت این بود که برگزاری انتخابات مانع توجه به برنامه های بهداشتی و پیشگیرانه از کرونا نشود، موضوعی که استاندار تهران درباره آن می گوید: در انتخابات ۲۸ خرداد بر اساس بررسی‌های کارشناسانه ۷۷.۷ درصد پروتکل‌های بهداشتی در شعب اخذ رای رعایت شده است.
آخرین وضعیت کرونا در ایران
آخرین نقشه وضعیت رنگ بندی شهرهای کشور در اپلیکیشن ماسک وزارت بهداشت نشان می دهد، نقطه های کوچک قرمزی که هفته پیش در برخی شهرهای استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان بود، هر روز بیشتر می شود و اکنون به لکه های بزرگی تبدیل شده، بخش عمده استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، جنوب کرمان و استان یزد را در برگرفته، به سمت شهرهای شمالی پیش می رود. اکنون کل استان تهران و بخشی از مازندران نیز قرمز شده، لکه های قرمزی نیز در استان گلستان، ایلام و شمال خوزستان شکل گرفته و بررسی روزانه این نقشه حاکی از افزایش شهرهای قرمز و گسترش این وضعیت در استانهای مختلف است.
شاخص تعیین رنگ بندی کرونایی شهرها بر اساس تعداد مبتلایان به بیماری کووید۱۹ در هر ۱۰۰ هزار نفر است. بر اساس اعلام وزارت بهداشت، وضعیت قرمز یا «خیلی پرخطر» به شرایطی اطلاق می‌شود که در یک شهر از هر ۱۰۰ هزار نفر، دست‌کم ۱۰ نفر و در وضعیت نارنجی یا «پرخطر» از هر صدهزار نفر، دست‌کم شش نفر به دلیل ابتلا به کرونا بستری شده باشند. در وضعیت زرد یا «خطر متوسط» این رقم به حداقل سه نفر مبتلا از ۱۰۰ هزار نفر و در وضعیت آبی یا «کم‌خطر» این رقم به دو نفر از صدهزار نفر می‌رسد.
سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می گوید: شهرستان های مهران در استان ایلام، تنگستان، دشتستان، دشتی، دیر، عسلویه و کنگان در استان بوشهر، دماوند و فیروزکوه استان تهران، ایرانشهر، خاش، زابل و زاهدان از سیستان و بلوچستان، گراش، لارستان و لامرد در استان فارس در وضعیت قرمز از لحاظ بیماری کرونا قرار دارند. در استان کرمان شهرهای بم، رودبار جنوب، قلعه گنج، کرمان و منوجان، در استان هرمزگان شهرهای بستک، بندر لنگه، بندرعباس، پارسیان، جاسک، حاجی آباد، خمیر، رودان، قشم و میناب و یزد نیز در وضعیت قرمز کرونایی قرار دارند.
او می افزاید: آخرین وضعیت نقشه رنگ بندی کرونا در ایران نشان می دهد، تهران و ۹۱ شهرستان دیگر در وضعیت قرمز کرونا: ۱۸۳ شهرستان در وضعیت نارنجی و ۱۷۳ شهرستان در وضعیت زرد کرونا قرار دارند. هیچ شهری نیز در وضعیت آبی کرونا قرار ندارد. شیوع سویه‌های جدید ویروس و کاهش سطح مراقبت‌های بهداشتی باعث آغاز خیز پنجم کرونا در کشور شده است و تعداد شهرهای قرمز و نارنجی رو به افزایش است.
خیز پنجم کرونا در ایران شروع شده است و در روزهای آینده و احتمالا تا دو هفته آینده تقریبا کل ایران در وضعیت قرمز کرونا قرار می گیرد. دوباره با حجم انبوه بیماران بستری و کمبود تختهای بیمارستانی مواجه می شویم با این تفاوت که خطرات ویروس کرونای دلتا از موارد قبلی به مراتب بیشتر است و ممکن است اثربخشی واکسن های موجود در مقابل این ویروس کمتر باشدآخرین وضعیت نقشه کرونا در ایران نشان می دهد: اردستان در استان اصفهان؛ مهران در استان ایلام؛ تنگستان، جم، دشتی، دیلم، عسلویه، گناوه در استان بوشهر؛ اسلامشهر، بهارستان، پاکدشت، پردیس، تهران، دماوند، ری، شمیرانات، فیروزکوه، قرچک، ورامین در استان تهران؛ نهبندان در استان خراسان جنوبی؛اسفراین، بجنورد در استان خراسان شمالی؛ امیدیه، اندیمشک در استان خوزستان؛ ایرانشهر، بمپور، خاش، زابل، زاهدان، زهک، سراوان، سرباز، میرجاوه، نیک شهر در استان سیستان و بلوچستان؛
و جهرم، خنج، داراب، زرین دشت، قیر و کارزین، کازرون، کوار، گراش، لارستان، لامرد در استان فارس در وضعیت قرمز کرونا قرار گرفته اند.
همچنین، دهگلان در استان کردستان؛ ارزوئیه، بم، جیرفت، رابر، رفسنجان، رودبار جنوب، ریگان، سیرجان، عنبرآباد، فاریاب، فهرج، قلعه گنج، کرمان، کهنوج، منوجان، نرماشیر در استان کرمان؛ گیلانغرب در استان کرمانشاه؛ گچساران در استان کهگیلویه و بویر احمد؛ آزادشهر، علی آباد، گنبد کاووس، مینودشت در استان گلستان؛ آستارا در استان گیلان؛ پلدختر، خرم آباد استان لرستان؛ آمل، چالوس، قائم شهر، محمودآباد در استان مازندران؛ خمین در استان مرکزی؛ بستک، بندر لنگه، بندرعباس و پارسیان حاجی آباد، خمیر، رودان، سیریک، قشم، کیش، میناب در استان هرمزگان و اردکان، تفت، خاتم، مهریز، میبد، یزد در استان یزد در ضعیت قرمز کرونا قرار گرفته اند.
بر اساس اعلام وزارت بهداشت در اپلیکیشن ماسک، خیر پنجم کرونا در ایران شروع شده است. روند بستری مبتلایان به کووید ۱۹ در کل کشور برای پنجمین بار افزایشی شده است. حدود نیمی از استان‌ها با افزایش موارد بستری روبرو هستند و از امروز ( ۱۲ تیر) به مرور شهرستانهای بیشتری وارد وضعیت قرمز کرونا می شوند.
داود یادگاری، فوق تخصص بیماری های عفونی به پژوهشگر ایرنا می گوید: ویروسی که اکنون در کشور در حال چرخش است و به تدریح به نوع غالب کشور تبدیل می شود، ویروس دلتا یا همان فرم جهش یافته هندی کروناست که به بیش از ۹۰ کشور دنیا گسترش یافته و نوع غالب شده است. این ویروس از انواع قبلی ویروس کرونا خطرناکتر است. هم میزان سرایت و انتشار آن بیشتر است و هم مرگ آوری بیشتری دارد. سرعت انتشار و سرایت ویروس کرونای دلتا حدود ۵۰ درصد بیش از ویروس آلفا یا همان کرونای انگلیسی است و سرعت انتشار و انتقال ویروس جهش یافته آلفا نیز حدود ۵۰ درصد بیش از ویروس ووهان است بنابراین با ویروسی مواجه هستیم که ۱۰۰ درصد بیشتر از ویروس اولیه کرونا قابلیت انتشار و واگیر دارد.
وی می افزاید: افزایش موارد ابتلا به معنای افزایش موارد بستری در بیمارستانها و به دنبال آن افزایش موارد مرگ و میر کروناست، ضمن اینکه نوع خطرناک تر این ویروس که ویروس دلتاپلاس نامگذاری شده نیز در ایران دیده شده که میزان سرایت و خطر آن از نوع دلتا بسیار بیشتر است.
فوق تخصص بیماری های واگیر ادامه می دهد: ویروس کرونای دلتا به علت مراوداتی که در مناطق جنوبی و شرقی ایران با هند و پاکستان وجود دارد وارد کشور شده و از این مناطق به کل کشور در حال سرایت و گسترش است. اکنون تقریبا در کل کشور گسترش پیدا کرده و نوع غالب ویروس کرونا در ایران است. نگرانی دیگر این است که هنوز درباره میزان اثربخشی واکسن های کرونا بر روی این ویروس اطلاعات دقیق نداریم اما اگر میزان ایمنی زایی و اثربخشی واکسن های موجود کرونا بر روی ویروس ووهان یا انگلیسی در حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد باشد، این میزان بر روی ویروس دلتا کمتر و در حدود ۵۰ درصد برآورد می شود.
دو هفته آینده کل ایران قرمز کرونایی می شود
یادگاری می گوید: با این اوصاف می توان گفت پیک یا خیز پنجم کرونا در ایران شروع شده است و در روزهای آینده و احتمالا تا دو هفته آینده تقریبا کل ایران در وضعیت قرمز کرونا قرار می گیرد و دوباره با حجم انبوه بیماران بستری و کمبود تختهای بیمارستانی مواجه می شویم با این تفاوت که خطرات نوع جدید ویروس کرونا از موارد قبلی به مراتب بیشتر است و ممکن است اثربخشی واکسن های موجود در مقابل این ویروس کمتر باشد.
وی می افزاید: مهمترین اقدامی که دولت و وزارت بهداشت برای کنترل این وضعیت باید انجام دهد این است که باید دوباره الزام رعایت پروتکل های بهداشتی در سراسر کشور اجرا شود، سختگیری در اجرای پروتکل ها باید به مراتب بیشتر، زدن ماسک باید در همه اماکن عمومی اجباری و رعایت فاصله گذاری اجتماعی جدی گرفته شود. اگر این سختگیری ها اعمال نشود و همچنان با سهل انگاری و عادی انگاری با خیر جدید کرونا مواجه شویم و مسافرت های داخلی و خارجی و ترددهای شهری به صورت عادی ادامه داشته باشد، وضعیت بسیار نگران کننده ای در پیش خواهیم داشت و خطر پیک پنجم کرونا به مراتب بیشتر از پیک های قبلی است.
فوق تخصص بیماری های عفونی می گوید: مسئولان باید از همین امروز هشدارهای لازم را به مردم بدهند، آموزش عمومی باید گسترش پیدا کند. دستگاههای اجرایی باید دستورالعمل های جدی تری برای فاصله گذاری فیزیکی اجرا کنند و همزمان باید روند واکسیناسیون شتاب بگیرد. در روزهای اخیر شاهد افزایش مراجعات بیماران مبتلا به کرونا به مراکز درمانی هستیم و متاسفانه بخش مهمی از ابتلاها به صورت خانوادگی است. خطر گسترش این وضعیت بسیار نگران کننده است.
وی ادامه می دهد: علامت مهم کرونا با ویروس دلتا که در بین جوانان و افراد کم سن تر نیز بیشتر دیده می شود، تب و آبریزش بینی است. علایمی شبیه آنفلوانزا و سرماخوردگی دارد.در تابستان انتظار افزایش سرماخوردگی را نداریم بنابراین هر فردی که چنین علایم داشت باید اصل را بر ابتلا به کرونای جدید بگذارد و به سرعت برای درمان مراجعه و اقدام کند. اگر مردم و مسئولان این خطر را جدی نگیرند، غافلگیر می شویم. مراجعه دیر هنگام، درمان این مبتلایان را سخت می کند به خصوص اینکه شواهد نشان می دهد بر خلاف انواع قبلی ویروس کرونا که پس از یک هفته ریه را درگیر می کرد این ویروس پس از سه روز می تواند کل ریه را درگیر کند و هر گونه تاخیر در شروع درمان ممکن است خطر مرگ افراد را بالا ببرد.
وی می گوید: شرایط کرونا در کشور بحرانی است و خطر افزایش مرگ و قرمز شدن کل کشور بسیار زیاد است. احتمالا دو تا سه هفته آینده بخش عمده کشور در وضعیت قرمز قرار می گیرد و هر گونه سهل انگاری و عادی انگاری، عواقب جبران ناپذیری خواهد داشت.
گزارش از افشین شاعری