به گزارش خبرنگار ایرنا، سقوط مناطق مختلف در افغانستان بار دیگر توجهات جهانی را به وضعیت شکننده امنیت در این کشور جلب کرده است و حالا به نظر می‌رسد که سایه تسلط دوباره طالبان بر این کشور بار دیگر پررنگ تر شده است. خشونت‌ها در افغانستان پس از اعلام جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا برای بازگرداندن ۲۵۰۰ نیروی باقی مانده آمریکایی در افغانستان تا ۱۱ سپتامبر شدت گرفته است.
خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان عملا باعث خروج نیروهای نظامی دیگر کشورهای عضو ناتو از این کشور خواهد شد. خروج نیروهای آمریکا از افغانستان با چنان شتابی دنبال می‌شود که به نظر می‌رسد، این کشور پیش از موعد تعیین شده همه سربازان حاضر خود در افغانستان را از خاک آن کشور خارج کرده باشد.
حدود دو دهه از حضور نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان می‌گذرد. در این مدت آمریکا همواره ادعای حمایت از افغانستان در تأمین امنیت و مبارزه با تروریسم را داشته اما اقدامات رئیس جمهور سابق این کشور، دونالد ترامپ و رئیس جمهور فعلی، جو بایدن آشکارا نشان داد که برای آمریکا امنیت وارامش در افغانستان هیچ اهمیتی ندارد. رئیس جمهور سابق آمریکا با حضور در میز مذاکره با طالبان عملا به این گروه مشروعیت و اعتماد به نفس داد و توافقی با این گروه منعقد کرد که بسیاری اعتقاد داشتند که واقعیت‌های افغانستان در آن نادیده گرفته شد. دولت بایدن هم با خارج کردن نیروهای نظامی از افغانستان عملا مردم این کشور را در مقابل حملات طالبان بی دفاع گذاشت.
هدف اعلامی امریکا پس از ۱۱ سپتامبر از حمله به افغانستان، براندازی دولت طالبان بود که به القاعده و بن لادن پناه داده بود اما اکنون این کشور با خروج غیرمنتظره میدان راه برای طالبان باز کرده و موجب سقوط پی در پی مناطق مختلف به دست افغانستان شده است.
در همین زمینه سید رسول موسوی، دستیار وزیر امورخارجه و مدیر کل غرب وزارت امور خارجه ایران در توییتی تحت عنوان فرار غیرمسئولانه، ورود مسئولانه نوشت: آمریکایی‌ها غیرمسئولانه از افغانستان فرار کردند و کشور را در آستانه جنگ داخلی قرار دادند. ضروری است دولت، طالبان، مجاهدین و همه نیروهای ملی افغانستان با ورود مسئولانه به موضوع آینده افغانستان و اتخاذ تصمیمات شجاعانه کشور را نجات دهند.
رئیس جمهوری آمریکا، روز چهارم تیرماه با محمد اشرف غنی، رئیس جمهور و عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه افغانستان در کاخ سفید دیدار کرد. در این دیدار جو بایدن از مردم افغانستان خواست در مورد سرنوشت کشورشان تصمیم بگیرند و تاکید کرد به رغم خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، همکاری بین واشینگتن و کابل پایان نمی‌یابد.
این در حالی است که همزمان با تشدید و گسترش حملات طالبان در دو ماه اخیر نگرانی‌ها در مورد احتمال فروپاشی ارتش افغانستان افزایش یافته است. کارشناسان آمریکایی معتقدند که طالبان ممکن است ظرف یک سال پس از خروج کامل نیروهای آمریکا و ناتو از افغانستان کابل را تصرف کند ولی سقوط کابل و دولت مرکزی اجتناب‌ناپذیر نیست و تا حدود زیادی به بهبود قابلیت‌های رزمی و فرماندهی نیروهای دولتی بستگی دارد.
برخی از کارشناسان معتقدند که طالبان که با ایدئولوژی ستیزه‌جویانه اش، اکنون بار دیگر در حال قوت گرفتن در افغانستان و همسایگی با ماست و گام به گام به مرزهای شرقی ایران نزدیکتر می‌شود. این امر می‌تواند سبب بی ثباتی و افزایش هزینه امنیت برای ایران شود. تهران در تمام این سال‌ها از گفت و گوهای بین گروه‌های افغانستانی دفاع کرده و از هیچ کمکی برای بازگشت آرامش به این کشور دریغ نکرده است حتی مقامات کشورمان طالبان را از واقعیات موجود در افغانستان می خوانند وآن را بخشی از راه حل می دانند با این حال این نکته هم همواره مورد تاکید مقامات ایران بوده که بحران افغانستان راه حل نظامی ندارد. طبیعتا پیگیری سیاست از راه تفنگ و زور جز هزینه دستاوردی در افغانستان نخواهد داشت.
طی هفته های اخیر و به موازات افزایش درگیری‌ها در افغانستان ایران هم رایزنیهای سیاسی و دیپلماتیک را افزایش داده است. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در روزهای اخیر با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران در سطوح عالی امنیتی و سیاسی موضوع افغانستان را با جدیت از نزدیک و با نگرانی پیگیری می کند و با طرف های مختلف در افغانستان در حال گفت وگو و رایزنی است، تأکید کرد: حفظ تمامیت ارضی افغانستان، حفظ وحدت ملی و رعایت حقوق اقلیت‌ها و دستاوردهایی که ملت افغانستان در طول دو دهه گذشته به سختی به دست آورده برای ما بسیار مهم است و تأکید بر آن داریم که گفت وگوهای اصیل بین‌الافغانی تنها راه حل پایدار برای مسئله افغانستان است.
وی با بیان اینکه طالبان همه افغانستان نیست و نخواهد بود، گفت: طالبان بخشی از افغانستان است و بخشی از راه حل آتی افغانستان است و آنچه که برای ما مهم است تشکیل دولتی فراگیر با حضور تمامی گروه های افغانستانی و رسیدن به راه حلی مسالمت آمیز و پایدار در این کشور است.
در همین راستا طی روزهای اخیر محمد ابراهیم طاهریان با محمد حنیف اتمر وزیر خارجه افغانستان دیدار و گفت و گو کرد. بر اساس بیانیه وزارت خارجه افغانستان، طاهریان در این دیدار در مورد نتایج سفر اخیری که به پاکستان داشت، به وزیر خارجه این کشور اطلاعاتی داد. طاهریان همچنین با اشاره بر اهمیت اجماع منطقه‌ای و تقویت روابط میان سه کشور، طرح برگزاری نشست سه‌جانبه وزرای خارجه افغانستان، ایران و پاکستان را مطرح کرد.
تاکنون مذاکرات بین دولت افغانستان و طالبان بدون نتیجه بوده است. برخی از ناظران بر این عقیده‌اند که مذاکره طالبان با دولت افغانستان، تنها برای گرفتن امتیاز از دولت افغانستان بود.از جمله امتیازاتی که باعث آزادی صدها زندانی طالبان از زندان‌های افغانستان و پیوستن دوباره آنها به گروه طالبان شد.
فارغ از علل موفقیت‌های طالبان در سلطه بر مناطق مختلف افغانستان نباید فراموش کرد که پیشروی‌های نظامی امروز طالبان حتی اگر ادامه داشته باشد حفظ برتری و حکومت بر مردم افغانستان به راحتی گذشته نخواهد بود. اقوام مختلف افغانستانی با جنگ بیگانه نیستند و در هر صورت خود را سازماندهی کرده و در مقابل طالبان خواهند ایستاد. اما در نهایت این موضوع باید برای همه روشن شده باشد که بحران افغانستان راه حل نظامی ندارد و در نهایت گروه‌های افغانستانی باید با گفت و گو و تعامل ثبات و امنیت و آرامش را برای کشور خود به ارمغان بیاورند.