با وجود تمامی دیدگاه‌های مغرضانه و نفرت‌افکنی‌های دشمنان نسبت به توانمندی‌های کشورمان، ایران در مسیر توسعه دانش و فناوری گام‌هایی بلند و روبه‌جلو پیموده است که بر هیچ کس پوشیده نیست.
ایران با عزم ملی که حدود یک دهه پیش شکل گرفت و با وجود همه موانع و مشکلات از جمله تحریم های ظالمانه توانست با اهتمام جدی به پیشرفت فناوری نانو در بخش نخست سیاستگذاری، به جایگاه کنونی خود در نانوفناوری دست یابد.
جمهوری اسلامی ایران با برنامه‌ریزی مستمر در فناوری نانو و انجام برنامه‌های حمایتی، آموزشی و ترویجی توانست گفتمان نانو فناوری را در طول دهه نخست توسعه فناوری نانو ترویج کند و در دهه دوم برای پیشرفت این فناوری در میان مخاطبان مختلف از عموم مردم تا جامعه علمی، فناوران و شرکت‌های مختلف و فراهم آوردن زیرساخت های مناسب برای توسعه این فناوری گام بردارد.
برنامه‌ای که به کمک آن توانستیم ضمن ارتقای بنیان‌های عملی و تحقیقاتی توسعه فناوری نانو و اشراف علمی بر این حوزه بر اساس یک الگوی پیشرفت درون‌زا و برون‌نگر، به دستاوردهای قابل توجهی دست یابیم و اثبات کنیم که اگر بخواهیم، می‌توانیم در یک فناوری پیشرفته و نوظهور صرفا بهره‌بردار نباشیم بلکه در توسعۀ آن نقش جدی ایفا کنیم.
قرارگرفتن در بین کشورهای برتر جهان در حوزه تولید علم نانو، توسعه فناوری های پیشرفته نانو در داخل کشور، تولید محصولات و تجهیزات مبتنی بر این فناوری ها و رسوخ آن به صنایع موجود کشور، بخشی از دستاوردهای کشور در زمینه فناوری نانو هستند که بر کسی پوشیده نیست.
جهش علمی نانو و توسعه دانش آن در میان اقشار دانشگاهی و علمی کشور، اکنون به بار نشسته و در حوزه تولید محصولات نانو ایران‌ساخت و افزایش حجم فروش آن‌ها قابل مشاهده است.
ابتدای دومین گام از مسیر پیشرفت فناوری نانو، یکی از موارد و اولویت‌های مهم در راستای توسعه محصولات داشن‌بنیان ایران ساخت است و توانستیم در این عرصه نیز به موفقیت های چشمگیری دست پیدا کنیم.
موارد متعدد صادرات محصولات ایرانی به کشورهای مختلف در ۵ قاره جهان نمونه موفقی از این دستاورد ارزشمند است که نشان از توان بالای شرکت‌های ایرانی در ورود به بازارهای بین‌المللی دارد.
اما برنامه بعدی نانوفناوری در آینده پیش رو، بر پیشتازی ایران در بخش دانش، فناورانه و دانش‌بنیان مستقر است.
بر اساس سندگسترش کاربرد فناوری نانو در افق ۱۴۰۴ با اجرای برنامه دوم پیشرفت نانو، فرآیند بهره‌برداری از آثار اقتصادی و اجتماعی فناوری نانو و مشارکت در مسابقه جهانی در این عرصه رقم می‌خورد.
سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه فناوری نانو در دوره ۱۰ ساله دوم تا افق ۱۴۰۴ بر مرجعیت علمی و پرورش محققان ایرانی تراز اول جهان، توسعه و تجاری‌سازی فناوری‌های نانو با نوآوری جهانی، صنعتی سازی و تحول در صنایع موجود کشور بر پایه پژوهش‌ها و فناوری‌های بومی نانو متمرکز شده است.
اما یکی دیگر از ضرورت‌ها برای یکه‌تازی ایران در عرصه نانوفناوری، توسعه همکاری علمی، فناوری و صنعتی بین‌المللی در قالب تبادلات چندسویه بر مبنای یک رابطه تعامل‌محور در راستای پیشرفت توانمندی‌های فناورانه است؛ به طوری که صرفا دریافت کننده نانو و مصرف کننده آن نباشیم و بتوانیم تجربیات و توانمندی‌هایمان را به دیگر کشورها ارائه کنیم.
یکی دیگر از برنامه‌های اولویت‌دار ستاد توسعه فناوری نانو، وارد کردن این فناوری به زندگی مردم جامعه است؛ به طوری‌که با توسعه و تولید محصولات و خدمات کارآمد نانو، شاهد ارتقای نقش‌آفرینی فناوری نانو در افزایش کیفیت زندگی مردم باشیم.
با پایان سه ماهه نخست سال جاری و ورود موفق فناوری و محصولات دانش‌بنیان ایران‌ساخت به ویژه در حوزه تجهیزات سلامت، تولید ماسک و فرآورده‌های ایمنی به بازارهای بین‌المللی، ایران نشان داده است که راه روشنی در فتح بازارهای جهانی و پیشتازی در عرصه علم و فناوری نانو پیش رو دارد.
*دبیر ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری