مقابله با اعتیاد از این جهت ضروری است که همه ساله علاوه بر وارد کردن خسارات اجتماعی و اقتصادی به جامعه دهها نفر جان خود را بر اثر آن از دست می‌دهند، تنها در استان اردبیل در سال گذشته ۶۲ نفر جان خود را به خاطر اعتیاد به مواد مخدر از دست دادند.
اعتیاد علاوه بر ایجاد خسارت‌های کلان اقتصادی و زیان‌های اجتماعی، موجب فروپاشی خانواده‌ها ، بروز مشکلات و خسارت‌های بهداشتی ناشی از هزینه‌کرد درمان معتادان به موادمخدر در جامعه نیز می‌شود.
با اینکه از سالیان گذشته مبارزه‌ای بی امان با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر در کشور آغاز شده است اما هنوز این بلای خانمانسوز از جامعه برچیده نشده و ریشه کنی این معضل نیازمند اقدامی اساسی و توجه ویژه آحاد جامعه به آن است.
به گفته مقام‌های مسئول، از ابتدای انقلاب، جمهوری اسلامی ایران تاکنون ایران بیش از چهار هزار شهید و ۱۲ هزار جانباز در راه مبارزه با مواد مخدر تقدیم کرده است که سهم استان اردبیل ۱۴ شهید بوده است.
هم اکنون نیز ۱۹ دستگاه و نهاد در حوزه مبارزه با مواد مخدر مشارکت دارند.
کارشناسان معتقدند که در کنار اقدامات سلبی در مبارزه با اعتیاد می‌بایست سرمایه‌گذاری و توجه ویژه‌ای به بحث پیشگیری شده و نسل جوان و نوجوان را در برابر این آسیب خانمانسوز مصونیت بخشید.
به اعتقاد آنها، هزینه‌ای که اعتیاد بر جامعه تحمیل می‌کند بسیار کمرشکن و گاهی جبران ناپذیر است و هر چقدر هم در زمینه پیشگیری از این بلای خانمانسوز سرمایه‌گذاری شود مقرون به صرفه و به نفع جامعه است.
ارتقای فرهنگ عمومی و پیشگیری اعتیاد ، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، تحول و مهار اعتیاد، توسعه مشارکت‌های مردمی و کاهش تقاضای موادمخدر، تقویت و حمایت از طرح یاریگران زندگی ، پژوهش‌محوری در حوزه اعتیاد ، تقویت همکاری‌های بین‌بخشی و فرابخشی در عرصه مبارزه با موادمخدر، حمایت از مشارکت خیران، بهره‌گیری از ظرفیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد و تقویت برنامه‌های کاهش تقاضای موادمخدر را از جمله برنامه‌های کلیدی است که به اعتقاد کارشناسان می‌بایست در زمینه مقابله با اعتیاد نسبت به آنها توجه ویژه شود.
توجه و اقدامات در پیشگیری و مبارزه با اعتیاد در استان اردبیل
در سال‌های اخیر توجه به بحث پیشگیری و درمان اعتیاد در استان اردبیل افزایش یافته است و در این راستا اواخر پارسال ۲ مرکز درمان و بازتوانی اعتیاد ویژه معتادان مرد و زن در استان اردبیل مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
اکبر بهنامجو استاندار اردبیل در آیین افتتاح این مراکز با بیان اینکه بازگشت معتادان به اعتیاد مهمترین مشکل در مراکز بازتوانی است گفت: تمرکز برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات برای جلوگیری از این پدیده مفید و موثر است.
وی افزود: تفاوت عمده این مراکز با نمونه‌های مشابه در این است که در آنها با اقدامات موثر از بازگشت به اعتیاد معتادان درمان شده پس از بازگشت به جامعه پیشگیری می‌شود.
بهنامجو دوره‌های مهارت آموزی برای افراد فاقد مهارت را از جمله این اقدامات در مراکز جدید بازتوانی معتادان ذکر و اظهار کرد: این اقدام سبب می‌شود تا شرایط کار و اشتغال برای افراد معتاد درمان شده پس از خروج از این مراکز فراهم شود.
او ادامه داد: بیمه و اشتغال افراد دارای مهارت و نیز افرادی که در این مراکز مهارت‌های لازم را در یک حرفه فرا گرفته‌اند تضمین می‌شود تا امکان بازگشت به اعتیاد را در معتادان درمان شده به پایین ترین حد ممکن کاهش داد.
مدیرکل بهزیستی استان اردبیل هم با اشاره به اهمیت بحث پیشگیری در معضل اعتیاد گفت: هم اکنون ۱۳ انجمن پیشگیری اولیه از اعتیاد با اولویت پیشگیری در محیط کار در حال فعالیت هستند.
دکتر بهزاد ستاری افزود: با توجه به اینکه برخی از محیط های کاری بالاترین میزان اعتیاد را دارد، برنامه های فرهنگی و آموزشی در این محیط ها از سوی انجمن ها اجرا می شود.
وی افزود: ۳۴۰ تیم اجتماع محور پیشگیری از اعتیاد در سطح استان فعال هستند که بیشتر در محیط های کاری، آموزشی و نظامی و شهری و روستایی فعال هستند.
مدیرکل بهزیستی استان اردبیل همچنین گفت: طرح مانا با مشارکت اجتماعی نوجوانان ایران در ۳۰ پایگاه و هرپایگاه شامل دوگروه پسران و دختران هستند که در مجموع ۶۰ گروه در استان آسیب های اجتماعی را شناسایی، اولویت بندی و برنانه نویسی کرده و اجراء می کنند.
در این حال دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان اردبیل نیز با اشاره به اهمیت درمان و بازپروری معتادان گفت: ۲۰ هزار و ۷۰۷ نفر در این استان در چرخه درمان از اعتباد به مواد مخدر قرار گرفته‌اند.
بهنام بهشتی افزود: همچنین ۲ هزار نفر در استان با درمان موفق به ترک اعتیاد شده‌اند و امیدواریم با حمایت خانواده ها و اقشار مختلف مردم تعداد بهبودیافتگان اعتیاد افزایش یابد.
وی با بیان اینکه ۱۱ مرکز بهبود اقامتی ترک اعتیاد (کمپ) در شهرستانهای این استان فعال است ، بیان کرد: از این تعداد هفت مرکز کمپ ترک اعتیاد، ۲ مرکز درمان اجتماع محور، یک مرکز جامع درمان و بازتوانی معتادان مردان و یک مرکز جامع درمان و بازتوانی معتادان زنان است.
وی با بیان اینکه ۹۴ مرکز درمان سوء‌مصرف موادمخدر و روان‌گردان در این استان فعال است، اظهار کرد: در این مراکز خدماتی مانند مصاحبه انگیزشی ، گروه درمانی و خانواده درمانی توسط کارشناسان دوره‌دیده و پزشکان متخصص به معتادان و مراجعه کنندگان ارائه می شود.
او با اشاره به اینکه ۲۷ زن معتاد در مرکز جامع درمان و بازتوانی معتادان مسیر درمان را طی می کنند، گفت: به ۵۷۱ زن معتاد در استان نیز برای ترک اعتیاد در مراکز درمانی سوء‌مصرف موادمخدر و روان‌گردان ارائه خدمات می شود.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان اردبیل با اشاره به ضرورت مشارکت آحاد در مبارزه با مواد مخدر گفت: آماده هر گونه همکاری با متقاضیان بخش خصوصی برای راه‌اندازی کمپ‌های ترک اعتیاد، مراکز درمان و بستری و بازتوانی معتادان در مناطق مختلف این استان هستیم.
وی با اشاره به به اهمیت ایجاد مراکز استاندارد نگهداری معتادان اظهارداشت: فضاهای اجاره‌ای برخی از مراکز مناسب با استاندارهای پروتکل ابلاغی درمان معتادان نیست و بدلیل بالا بودن هزینه‌های مالی نیز سطح خدمات درمانی ارائه شده به معتادان در مراکز درمانی اجاره‌ای پایین است.
وی گفت: با راه‌اندازی مرکز درمانی استاندارد معتادان متجاهر در مرکز استان و افزایش خدمات درمانی متمرکز و رایگان به افراد معتاد بی‌بضاعت متجاهر ، گروه درمانی و مصاحبه انگیزشی انجام و زمینه برای بهبودی کامل و بازگشت معتادان به زندگی دوباره فراهم شده است.
به اعتقاد کارشناسان ، مقابله با معضل اعتیاد نیازمند توجه همگانی و فرهنگ سازی است، اعتیاد زمانی از جامعه برچیده می شود که در مرکز و ثقل توجه آحاد مردم قرار گرفته و همگان نسبت به آن حساس بوده و مراقب و مواظب خطرات آن باشند.