روزنامه ایران سه شنبه ۱۵ تیر در خصوص قطعی‌های پی در پی برق به ارایه گزارشی پرداخت و نوشت: در روزهای اخیر، کمبود ظرفیت قابل تولید نیروگاهی و جهش نیاز مصرف برق در سطحی بود که دیگر خاموشی‌ها فقط به ساعات پیک (اوج مصرف) محدود نبود؛ و مسأله دیگر اینکه ساعات خاموشی نیز چندان با ساعات اعلامی در جدول خاموشی‌ها هماهنگ نبود.
اما فاجعه در زمانی رقم خورد که عمق خاموشی‌ها به خط قرمزهای صنعت برق نیز سرایت کرد. به‌طوری که قطع پی‌درپی برق بویژه در پایتخت بحران خاموشی را با بحران همه‌گیری کرونا گره زد.
فیلمی که دکتر محمدرضا هاشمیان، فوق تخصص آی‌سی‌یو بیمارستان مسیح دانشوری در صفحه خود منتشر کرد نشان می‌داد که بر خلاف تأکید مسئولان صنعت برق، در اوج بحران کرونا، خاموشی هم به دردسرهای بیمارستان‌ها اضافه شده و قطع اکسیژن و ونتیلاتورها اختلال در روند درمان ایجاد کرده است.
اما چرا بحران برق به این اندازه گسترده شد؟ حالا باید چه کاری انجام داد تا حداقل برای بیماران کرونایی که نیاز به دستگاه اکسیژن دارند و واحدهای تولیدی فاجعه رقم نخورد؟
نیاز مصرف در محدوده ٦٦ هزار مگاوات
نقشه مصرف برق کشور نشان می‌دهد که چند روزی است وضعیت مصرف برق در بیش از ۴۰ درصد استان‌های ایران قرمز است. به گزارش «ایران»، به‌دلیل افزایش شدید دما در کشور، پیک برق کشور ۴۶ هزار و ۲۶۶ مگاوات و نیاز مصرف در حدود ٦٦ هزار مگاوات است. به‌عبارتی ٤٦ هزار مگاوات توان تأمین برق است و نیاز مصرف تقاضایی است که شرکت توانیر با آن مواجه شده و بخشی از آن را با همکاری صنایع و کشاورزی و ادارات در حال پیک‌سایی است و بخشی را هم نمی‌تواند تأمین کند که خود را در قالب خاموشی‌ها به نمایش می‌گذارد.
در نقشه مصرف برق منتشر شده از سوی توانیر و شرایط رنگین این نقشه می‌توان دریافت که بحران در کدام مناطق جدی‌تر است. بر اساس این نقشه وضعیت مصرف برق استان‌های شرقی کشور بیش از حد مجاز و هم‌اکنون قرمز است. قرمز شدن نقشه کشور به معنای افزایش احتمال خاموشی‌ها در این استان‌هاست.
اوج گرفتن مصرف عامل خاموشی‌های خارج از برنامه
سخنگوی صنعت برق نیز روز گذشته ضمن عذرخواهی از مشترکین، عامل اصلی خاموشی‌های خارج از برنامه را اوج‌گیری مصرف فراتر از انتظارات و برنامه‌ها عنوان کرد. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو، «مصطفی رجبی مشهدی» با بیان اینکه سه روز بسیار گرم را پیش‌رو داریم گفت: روز یکشنبه نیاز مصرف به ۶۵ هزار و ۹۰۰ مگاوات رسید که تاکنون در صنعت برق سابقه نداشته است، اما با توجه به گرمای پیش رو، احتمال اینکه این رقم از ۶۶ هزار مگاوات فراتر رود، وجود دارد.
او با اشاره به اینکه نیروگاه‌های کشور توان تولید بیش از ۵۵ هزار مگاوات را ندارند، خاطرنشان کرد: هم‌اکنون شاهد فاصله ۱۱ هزار مگاواتی تولید و مصرف برق هستیم که این میزان فاصله تولید و مصرف را باید با فعالیت‌ها و برنامه‌های جابه‌جایی بار صنایع و مشترکان عمده پر کنیم و یا اگر امکان پذیر نباشد، ناچار به اعمال خاموشی خواهیم شد.
رجبی مشهدی درخصوص دلایل خاموشی‌های خارج از برنامه شب گذشته نیز اظهار داشت: به منظور حفظ پایداری شبکه، رله‌های فرکانسی به‌کار گرفته شده است و هنگامی که تراز تولید و مصرف از حد استاندارد فراتر رود و امکان کنترل مصرف وجود نداشته باشد، این رله‌ها به‌صورت خودکار به‌کار افتاده و برق تعدادی از مشترکان را قطع می‌کنند.
او با عذرخواهی از مشترکان به دلیل بروز این‌گونه خاموشی‌های خارج از برنامه، تصریح کرد: در صورتی که رله‌های فرکانسی به‌درستی عمل نکنند، شاهد خاموشی گسترده‌ای در کشور خواهیم بود و به همین دلیل به این رله‌ها جهت حفظ پایداری شبکه برق کل کشور نیازمندیم.
سخنگوی صنعت برق در عین حال با اشاره به اینکه در روزهای گذشته نیز تعدادی از واحدهای نیروگاهی در مجموع به ظرفیت ۲ هزار مگاوات از مدار تولید خارج شد، یادآور شد: هم‌اکنون تمام تأسیسات ما تحت فشار شدیدی قرار دارند، بنابراین در این شرایط حفظ پایداری شبکه سراسری نیازمند همکاری و کاهش مصرف همه مشترکان است.
رجبی مشهدی با بیان اینکه سال گذشته پیک مصرف برق ۵۸ هزار و ۲۵۳ مگاوات بود، افزود: کمبود بیش از ۱۰ هزار مگاواتی برق با صرفه‌جویی و مدیریت بار قابل جبران است، اما ساخت نیروگاه امری زمانبر است که حتی با فرض داشتن زمان مناسب، ۲۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه برای ساخت این میزان نیروگاه نیاز خواهیم داشت. او رشد متعارف مصرف برق را ۴ تا ۵ درصد عنوان کرد و گفت: این درحالی است که امسال شاهد حداقل ۱۴ درصد افزایش مصرف هستیم که پاسخگویی آن به‌راحتی مقدور نیست.
رجبی مشهدی از مهمترین دلایل این میزان افزایش مصرف را ناهنجاری دمایی توصیف و خاطرنشان کرد: در این شرایط شاهد افزایش یک‌باره و شدید دما در همه نقاط کشور هستیم که باعث افزایش استفاده از وسایل سرمایشی در کنار استفاده از سایر وسایل برقی می‌شود. او افزایش مصرف برق بخش صنعتی و کشاوزی و اضافه شدن یک میلیون مشترک جدید به شبکه برق را از دیگر دلایل بالا رفتن مصرف برق عنوان کرد و افزود: این درحالی است که امسال شاهد پدیده‌ای به نام استخراج رمزارز هم هستیم که به دو بخش غیرمجاز و مجاز تقسیم‌بندی می‌شوند.
رجبی مشهدی ادامه داد: مراکز مجاز که براساس دستور رئیس جمهوری تا پایان شهریور تعطیل هستند، ولی مراکز غیرمجاز اگرچه تاکنون بیش از ۳۵۰۰ مرکز کشف شده‌اند اما همچنان نیازمند افزایش مبارزه و جمع‌آوری و شناسایی این مراکز غیرمجاز هستیم. او با اشاره به ضرورت همکاری و مدیریت بار توسط صنایع نیز اظهار داشت: متأسفانه در تعدادی از استان‌ها شاهد عدم همکاری صنایع هستیم و همین موضوع مشکل را مضاعف کرده است، در حالی که براساس مصوبات دولت، صنایع موظف به کاهش ۵۰ درصدی مصارف از ساعت ۱۳ تا ۲۱ هستند.
سخنگوی صنعت برق تصریح کرد: در صورت همکاری صنایع، ما هم در ماه‌های بعدی با آنها نهایت همکاری را خواهیم داشت. رجبی مشهدی تأثیر راهکارهای مدیریت مصرف را در جلوگیری از بروز خاموشی بسیار مهم و آنی عنوان کرد و اظهار داشت: در صورتی که مشترکان از سایه‌بان برای کولرهای آبی استفاده و از دور کند این نوع کولرها بهره بگیرند، شاهد کاهش ۲ هزار مگاواتی مصرف برق خواهیم بود.
وی همچنین خاطرنشان کرد: اگر دمای کولرهای گازی در کشور به جای ۱۸ روی ۲۵ درجه تنظیم شود، شاهد کاهش ۵ هزار مگاواتی مصرف برق خواهیم بود. سخنگوی صنعت برق گفت: با هر یک درجه افزایش درجه ترموستات کولرگازی، ۳ درصد از مصرف برق این نوع کولرها کم می‌شود.