تهران، شهری با آثار متعدد تاریخی و گذرهای زنده که وقتی از دل آن عبور می کنیم، متوجه می شویم که هنوز حس نوستالژیک این پهنه ها کماکان با وجود تغییر ساخت و سازهای بدقواره برج و ساختمان های جدید در اذهان عموم بازهم جایگاه ویژه ای خود را حفط کرده و شب های آن به عنوان پاتوق های فرهنگی، غذایی زنده و جاریست.
خیابان قوام السلطنه یا سی تیر فعلی که قبل از انقلاب با توجه به قرار داشتن دفتر و خانه نخست وزیر پنج دوره قاجار و پهلوی (دو بار در پایان دوران قاجار و سه بار در زمان حکومت محمدرضا پهلوی) شناخته می شد که پس از انقلاب این گذر قدیمی و اصیل به خاطر قیام مردم در سی تیر سال ۱۳۳۱ نامش تغییر یافت و تا کنون این نام در اذعان عموم کماکان پابرجاست.
این خیابان از گذشته های دور تا به امروز قسمتی جدانشدنی از فرهنگ و قطب گردشگری پایتخت محسوب می شود که با ساختمان های متعدد قدیمی، ارزشمند و تاریخی و همچنین بساط غرفه های سیار طبخ غذای خیابانی و کافه های دنج، جایگاه ویژه ای را میان گردشگران داخلی و خارجی برای خود دست و پا کرده است.
همچنین با داغ شدن بازار کرونا در کشور و جهان بسیاری از گذرهای گردشگری کشور چند سالی است که بی رمق اند و آن بازار های محلی و سیار در این گذر؛ جای خود را به شب های سوت و کور داده است و باید دید که پسا کرونا آیا این گذر سنگ فرش تاریخی می تواند جایگاه خود را برای حضور شهروندان و گردشگران فراهم کند.
سی تیر و مختصات آن
این خیابان به طول یک کیلومتر در منطقه ۱۲ تهران قرار دارد که از سمت جنوب به خیابان امام خمینی(ره) شروع و در شمال به تقاطع خیابان جمهوری و خیابان میرزا کوچک‌خان به پایان می‌رسد. سی تیر به دلیل قرار داشتن کلیسای انجیلی (پطرس مقدس)، کنیسه حییم و آتشکده زرتشتی آدریان (واقع در خیابان میرزا کوچک خان، امتداد خیابان سی تیر) به خیابان ادیان(صلح) نیز معروف است.
بناهای دیگر این گذر اصیل و تاریخی تهران می توان به موزه ملی ایران، موزه آبگینه و سفالینه، موزه علوم و فناوری ایران، بنیاد سینمایی فارابی، هنرستان صنعتی تهران، باشگاه افسران وزارت جنگ، کافه گل رضائیه، خانه طراحی اوژن آفتاندیلیانس و تعداد زیادی خانه قدیمی برشمرد که گردشگران می تواند از حضور در این فضای دنج و خاص بهره لازم را ببرند.
سی تیر قابلیت تجمع گردشگران را دارد
یک کارشناس حوزه میراث فرهنگی درگفت و گویی با خبرنگار ایرنا به تاریخچه غنی این گذر در دیدگاه شهروندان و علاقه مندان می گوید: این خیابان با قدمتی حدود ۸۰سال و از دیرباز نیز به عنوان قدیمی ترین و اصلی ترین خیابان پایتخت محسوب می شد.
افشین جوبه با بیان اینکه به پیشنه خیابان سی تیر کنونی و قوام سابق اشاره کرد و گفت که به خاطر قیام سال سی تیر ۱۳۳۱ این خیابان پس از انقلاب تا کنون به این نام شناخته می شود.
مسول بافت های تاریخی سازمان زیباسازی شهرداری تهران اضافه کرد: با وجود آثار متنوعی از جمله موزه ایران باستان، کلیسای پطروس مقدس، کافه گل رضاییه، آتشکده آدریان، کنیسه حییم و و از سمت شمال نیز باشگاه افسران، خیابان جمهوری ونوفل لوشاتو از جبه شمال آن می توان هم نمایی از فرهنگ ایران زمین و از سوی دیگر ادیان مختلف در این محور مشاهده کرد.
جوبه خاطر نشان کرد:باید برای حفظ بیشتر بناهای تاریخی شهرداری نیز بسته های تشویقی شامل وامهای ویژه برای بازسازی و نیز معافیت عوارض را مد نظر قرار دهد.
وی با بیان اینکه برای تنوع در این خیابان سوای کف سازی برای آرام کردن تردد وسایل نقلیه عمومی نیز می بایست برخی المان های شهری و مرمت جداره و پوسته این خیابان نیز مورد توجه قرار گیرد افزود: سیستم کابل های برق وفضای سبز نیز در این محور موردتوجه قرار گیرد تا بتوان حضور و امنیت را در این محور مورد توجه قرار داد.
این کارشناس مرمت شهری تاکید کرد: با توجه به سکونت در این خیابان می توان با کاربری های رستورانی و کافه ای نیز حس نوستالژیک را برای گردشگران داخلی و خارجی بیشتر مورد توجه قرار داد.
سی تیر صاحب حریم قانونی می شود
در این رابطه مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران می گوید: یکی از برنامه های مهم این نهاد ثبت حر یم قانونی برای حفاظت بیشتر بناها ملی و واجد ارزش این خیابان خواهد بود.
پرهام جانفشان اضافه کرد: برخی از این بناها فاقد حریم قانونی بوده و در صدد هستیم ضمن حریم قانونی و مصوب نیز بناهای فاخر آن را نیز در فهرست آثار ملی قرار دهیم.
وی با بیان اینکه یکی از بناهای مهم این محور را موزه ابگینه یا همان دفتر نخست وزیر قاجار برشمرد و اظهار کرد: این بنا هم اینک به عنوان یکی از موزه های تحت اختیار این اداره کل از آثار مورد علاقه برای گردشگران داخلی و خارجی محسوب می شود که در صدد هستیم وجود این اثر را همانند سایر بناهای دیگر مورد توجه قرار دهیم.
به گفته این مسئول اداره کل میراث فرهنگی استان تهران توانست در ۲سال اخیر حدود یکصد اثر ارزشمند و تاریخی استان را در فهرست آثار ملی قرار دهد.
۳۰بنای تاریخی و ارزشمند در خیابان سی تیر وجود دارد
مدیر بافت تاریخی شهرداری تهران نیز می گوید: این خیابان یک کیلومتری تعداد بناهای زیاد تاریخی و ارزشمند وجود دارد که نوع کاربری و مالکیت های مختلفی(درخصوص قرار گیری ادیان) دارند.
ابوالفتح شادمهری با اشاره به اینکه بنا دارد تا برای حفاظت بیشتر این آثار فاخر را حفظ کنیم خاطر نشان کرد: مدیریت شهری با ثبت آثار موجود محور ادیان با همکاری میراث فرهنگی تا حدود زیادی از تخریب و تغییرات جلوگیری کند.
وی با بیان اینکه این طرح به علت شیوع کرونا متوقف شده است گفت: از برنامه های مهم این نهاد در طرح تفضیلی ایجاد کاربری ها جدید(رستوران، فست فود ها و اغذیه فروشی) در راستای حفظ بناها بوده که با توجه به خاص بودن آن و استقبال مردمی، این محور به مسیر گردشگری زنده پایتخت تبدیل خواهد شد.
این مسئول با اشاره به اینکه یکی از رویکرد های مهم این نهاد شهری حفظ میادین پر تردد و تاریخی خواهد بود خاطر نشان کرد: از برنامه های مهم ما توجه به میادین حسن آباد، سبزه میدان، انقلاب، شهرری، بخش کن، منطقه یک و مناطق ۱۱ و ۱۲ تهران بوده که طرح و برنامه های آن توسط مشاوران مرمتی و شهری تهیه شده است.
وی بیان کرد: تا کنون در سامانه تهران مپ (سامانه شهرداری) حدود ۳۲۰اثر ملی و بیش از ۲هزار و ۳۰۰اثر واجد ارزش، ۵۴رویداد تاریخی و ۴۰بنای سه بعدی مجازی از حصار ناصری(مناطق ۱۱ و ۱۲) ثبت و در معرض دید علاقه مندان قرار دارد.