روزنامه آرمان ملی در گفت و گو با شهریار حیدری عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس شورای اسلامی می نویسد: رئیس‌جمهوری آمریکا پیشتر در سال جاری ضرب‌الاجل ماه سپتامبر برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را تعیین کرده بود اما این عقب‌نشینی زودتر انجام شد و افغانستان را با سرنوشتی خطرناک و نامشخص رها کرد. ژنرال اسکات میلر، فرمانده نیروهای آمریکا هفته گذشته هشدار داد افغانستان اکنون با جنگ داخلی روبه‌روست، زیرا نیروهای طالبان، کنترل ۷۰ درصد افغانستان را برعهده گرفته‌اند.
نکته پریشان‌کننده برای کشورهای منطقه این است که افغانستان به مکانی برای رشد گروه‌های تروریستی داعش تبدیل شده که به نظر می‌رسد از خلأ ناشی از خروج نیروهای آمریکایی و ناتو بهره‌برداری کرده است. داعش از ایدئولوژی بنیادگرایی مشابه با طالبان برخوردار است و دلیل خوبی وجود دارد که سطحی از همکاری بین این دو گروه مورد توجه قرار گیرد. این مساله نشان می‌دهد افغانستان به پناهگاه بزرگتری برای شبکه‌های تروریستی تبدیل می‌شود؛ حتی با وجودی که طالبان تضمین داده است اینگونه نیست.
اگر طالبان و داعش در ماه‌های آینده کنترل افغانستان را بیش از حد در اختیار گیرند، ایران یک نیروی تندرو در شرق خود خواهد دید که همین امروز نیز به نظر می‌رسد فعالیت‌های خود را در مرزهای ایران آغاز کرده‌اند. گروهی که به نظر می‌رسد در حال پیش‌روی به سمت کابل نیز است. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت‌وگویی با شهریار حیدری، عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس شورای اسلامی داشته است که در ادامه می‌خوانید.
نیروهای طالبان در مرز دوغارون مستقر شده‌اند؟
امروز طالبان قسمتی از مرزهای ایران و افغانستان را به کنترل خود درآورده است؛ اما بیشتر حوزه فعالیت آنها در شهرهای مرزی است و کمتر در گذرگاه‌های مرز با ایران مشاهده شده‌اند. ایران دولت مرکزی افغانستان را مسئول کنترل مرزها می‌داند اما با توجه به شکست‌های پی در پی ارتش افغانستان در غرب این کشور، طالبان توانسته بر بخش‌های بیشتری از مناطق مرزی تسلط پیدا کند. امروز بخش زیادی از خاک افغانستان به تسلط طالبان درآمده است.
از سال ۱۳۷۴ تا امروز این معضل وجود داشته است و اخیرا نیز طالبان در قسمتی از مرزها مستقر بوده‌اند و درگیری‌ها به گونه‌ای رقم خورده است که ارتش افغانستان به نقطه صفر مرزی با ایران عقب‌نشینی کرده است. در حال حاضر ارتش افغانستان همچنان بر قسمت‌های زیادی از مرز ایران و افغانستان تسلط دارد و بیشتر شهرهای مرزی را از دست داده است.
نگاه حاکمیت ایران به ادامه درگیری‌ها در افغانستان چیست و آیا ایران تصمیم خاصی اتخاذ کرده است؟
آنچه برای ایران اهمیت دارد در وهله اول حفاظت از مرزهای خود است. ایران پس از این مساله با دولت افغانستان همکاری خواهد کرد تا امنیت در منطقه ایجاد شود. در همین راستا ایران همواره تاکید داشته دولت افغانستان باید با گفت‌وگو مشکل خود با سایر گروه‌ها را حل‌وفصل کند. مشخصا با حضور کشورهای خارجی در افغانستان مشکل این کشور حل نخواهد شد.
آمریکا نیز از این مساله مستثنی نبوده و طالبان نیز بر این مساله تاکید داشته است. طالبان اگر امروز صادق است باید آتش‌بس اعلام کرده و با گفت‌وگو مشکلات خود را با دولت مرکزی حل‌وفصل کند. طالبانی که تحت‌سیطره داعش و عربستان و آمریکا باشد مشخصا برای تمام کشورهای همسایه افغانستان خطرناک است. یک نگاه سنتی درمیان طالبان نیز وجود دارد که بر مسیر دیپلماتیک تاکید داشته است و باید این نگاه را پیش گیرند.
امروز نمی‌توان طالبان را نادیده گرفت و طبق وعده‌ای که مقامات افغانستان داده‌اند باید یک دولت فراگیر متشکل از همه گروه‌ها از جمله طالبان تشکیل شود. در این میان ایران با تمام قدرت از مرزهای خود دفاع می‌کند و ما به طالبان هشدار می‌دهیم به مرزهای ایران نزدیک نشود زیرا این خط قرمز ایران است. این هشدار داده شده و به دنبال این هشدار نیز شاهد بوده‌ایم به مرزهای ایران تجاوزی صورت نگرفته است. بیشتر درگیری‌ها داخلی است و خطری مرزهای ایران را تا امروز تهدید نکرده است.
امروز به هیچ‌وجه به صلاح افغانستان نیست که مسلح و با یکدیگر درگیر شوند. درگیری نظامی امروز مردم افغانستان را فقط در تنگنا قرار می‌دهد و باید این درگیری‌ها هر چه سریع‌تر تمام شود. امروز سرویس‌های اطلاعاتی در افغانستان فعال هستند و عملا نقش‌آفرینی کرده و تنش را در افغانستان جهت‌دهی می‌کنند. دولت مرکزی افغانستان باید پیش‌قدم شود و گروه‌ها را دعوت به گفت‌وگو کند. امروز مرزهای چین و تاجیکستان و پاکستان نیز تهدید می‌شوند؛ بنابراین باید راهکاری جامع برای این بحران در دستور کار قرار گیرد.
در صورتی که خطر کابل را تهدید کند و احتمال سقوط این شهر وجود داشته باشد، ایران ممکن است وارد افغانستان شود؟
ایران هیچ‌گونه دخالت نظامی در افغانستان نداشته و امروز نیز ندارد. ایران نمی‌تواند در مقابل جریان‌های داخلی افغانستان حرکتی کند. ایران اگر در برهه‌ای از زمان در عراق حضور داشت و در مقابل داعش ایستاد، به این علت بود که آنها نیروی خارجی بوده و وارد عراق شده بودند و عراق نیز از ایران درخواست کمک کرده بود. ایران امروز مخالف حضور کشورهای بیگانه در افغانستان است و خود نیز این اقدام را انجام نمی‌دهد.
کشورهای بیگانه امروز با حضور در افغانستان به دنبال برهم زدن امنیت افغانستان هستند و این به نفع ایران نیست و ایران نیز چنین چیزی را نمی‌خواهد. اگر طرفین درگیر در افغانستان از ایران بخواهند به عنوان بی‌طرف میانجیگری کند ایران قطعا این کار را انجام خواهد داد؛ اما در هرصورت ورود نظامی نخواهد کرد. ایران به دنبال راهکار سیاسی است. ایران از هر ابزاری استفاده می‌کند تا امنیت به افغانستان بازگردد اما در هر صورت دخالت نظامی نمی‌کند.