به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، نشست علمی «زیست‌جهان کودکی و هنر، ادبیات و رسانه‌ها» در قالب همایش زیست‌جهان کودکی در ایران عصر چهارشنبه به صورت آنلاین (برخط) برگزار شد.
ادبیات کودک در ایران، مقایسه دیدگاه‌های اجتماعی نویسندگان ایرانی در خلق آثار مربوط به جنگ در زیست‌جهان کودکی در مقایسه با نمونه‌های خارجی، جای خالی کودکان نمایشنامه‌نویس، بررسی تطبیقی زیست‌جهان کودکی در دو فیلم و داستان از منظر بازنمایی «دیگری»، ازجمله محورهای این نشست بود.
پررنگ بودن وجه تعلیمی کتابهای درسی
شادی خوشکار، پژوهشگر مطالعات فرهنگی سخنرانی خود را با عنوان «گزارش کارشناسی وضعیت ادبیات کودک و نوجوان در ایران» ارائه کرد.
وی با بررسی اجزای مختلف ادبیات کودک همچون آفرینندگان، پدیدآورندگان، ناشران، مخاطبان، واسطه‌ها و دولت، تأثیرات و چالشهای هر بخش را تحلیل کرد و گفت: یکی از مهمترین چالشهای ادبیات کودک پررنگ بودن وجه تعلیمی و تربیتی در این گونه است. به عنوان مثال در اکثر کتاب های درسی کودکان خلاقیت و زیبایی شناسی جایی ندارد و پیام‌محوری و تعلیمی بودن تسری داده می شود. پررنگ بودن وجه تعلیمی و تربیتی مساله است که سابقه طولانی دارد. در ایران نهادهایی که دولتی هستند از این نگاه پشتیبانی می‌کنند.
به گفته خوشکار اگر بخواهیم درباره کیفیت ادبیات کودک صحبت کنیم باید فاصله ادبیات کودک را با مخاطب کم کنیم. این وجه تعلیمی برای بچه‌ها پس زنندگی دارد.
این پژوهشگر افزایش ترجمه در این عرصه، ضعف کیفیت ادبیات تألیفی، ناشناخته بودن ادبیات کودک ایران در دنیا، دولتی بودن و انتشارات دولتی، اقتصاد ادبیات کودک، بحران کتابهای درسی را از دیگر چالشهای ادبیات کودک در کشور خواند.
خوشکار با اشاره به افزایش آثار ترجمه‌ای در ادبیات کودک کشور اظهار داشت: ناشران به خاطر صرفه اقتصادی از کتاب ترجمه حمایت می‌کنند. به همین خاطر جایگاه مترجمان نسبت به آفرینندگان و مولفان ادبیات کودک در کشور ما جایگاه بالاتری است. این نکته باعث می‌شود که انگیزه نویسندگان برای تالیف کاهش پیدا کند.
کودکان؛ آسـیب پذیرترین گروه در بحران‌ها
ساره ارض پیما، پژوهشگر سینما درباره پژوهشی با عنوان «مقایسۀ دیدگاه‌های اجتماعی نویسندگان ایرانی در خلق آثار راجع به جنگ در زیست جهان کودکی در مقایسه با نمونه‌های خارجی» که توسط او و رامینه رضازاده انجام شده بود صحبت کرد.
وی با اشاره به ظرفیـت و توانمنـدی ادبیـات کـودک و نوجـوان برای رشـد و بالندگـی کـودکان و نوجوانـان هـر جامعـه گفت: اگـر از ایـن توانمنـدی درسـت اسـتفاده شـود، می‌توان بـه آینـدۀ آن جامعـه امیــدوار بود.
ارض پیما کــودکان را آســیب پذیرترین گــروه در بحرانهــای انســانی و طبیعــی دانست و ادامه داد: بخشــی از تاریــخ ســرزمین مــا بــه گونــه‌ای ناخواسـته کـودکان را درگیـر جنـگ و مسـائل مرتبـط بـا آن سـاخت و از ایـن رو بسـیاری از نویســندگان دربــارۀ رویدادهــای تلــخ و شــیرین آن زمــان داســتانها نوشــتند. کــودکان دیــروز اکنــون بــه جوانانــی بــدل شــده‌اند کــه تجربه‌هــای فراوانــی از بحرانهــای گزنــدە روانشــناختی و اجتماعــی آن دوران بــه دســت آورده‌انــد.
ویرانگری و تلخی جنگ را در کتابهای خودمان نمی‌بینیم
وی با بیان این که آسـیب‌های جنـگ گاه پیامدهــای روانــی گرانبــاری بــر کــودکان می‌نهــد تاکید کرد: رویــداد ناگهانــی و تنــش زای جنــگ، چنــان دردنــاک اســت کــه کــودک در رویارویــی بــا آن دچــار هــراس می‌شــود، تــرس از نابودشــدن و ازدســت دادن همــۀ داشــته‌هایش، هرگــز رهایــش نمی‌کنــد. جنگی که بر ایران تحمیل شد، بسیار ویرانگر بوده اما این ویرانگری و تلخی را در کتابهای خودمان نمی‌بینیم.
ارض‌پیما با بررسی انعکاس جنگ در ادبیات کودک و نوجوان توضیح داد: کودکان و نوجوانان زیادی در کشور ما جنگ را تجربه کرده اند؛ اما تجربیات آنها را در ادبیات خودمان نمی‌بینیم. همچنین کتابهای خاطره‌نویسی دفاع مقدس در بخش کودکان تصویر درستی خلق نکرده‌اند.
این پژوهشگر بیان کرد: بهترین توصیف از جنگ و تاثیر آن بر روی کودکان را در فیلم «بازی بزرگان» ساخته مرحوم کامبوزیا پرتوی می‌بینیم. همان طور که در این فیلم نشان داده می‌شود واقعیت جنگ گرفتن تمام خواسته ها و اندیشه ها از کودکان است.
جای خالی کودکان نمایشنامه‌نویس
در ادامه این نشست داوود کیانیان، هنرمند تئاتر به موضوع جای خالی کودکان نمایشنامه‌نویس پرداخت و گفت: در ایران فعالیت کودکان و نوجوانان در زمینه‌های ورزشی و هنری در رشته‌های گوناگون از اهمیت خاصی برخوردار است، اما متأسفانه این گروه در زمینە ادبیات نمایشی تئاتر کودکان و نوجوانان فعالیتی ندارند.
وی افزود: نویسندگان نوجوان کودکانه و ساده تر می‌نویسند و نوشته های آنها می تواند برای اجرای تئاتر دانش آموزی مورد استفاده قرار بگیرد. آنها وقتی نمایشنامه می نویسند خود را به نمایش می‌گذارند و آرزوهای خودشان را شفاف و صادقانه نمایش می‌دهند.
زهرا صابری، پژوهشگر ادبیات نیز در بخش پایانی این نشست علمی به بررسی تطبیقی زیست جهان کودکی در دو فیلم و داستان از منظر بازنمایی «دیگری» پرداخت.
به گزارش ایرنا، آیین افتتاحیه همایش بین‌المللی زیست‌جهان کودکی در ایران صبح امروز، چهارشنبه برگزار شد.
مقالات این همایش در قالب ۱۳ پنل ارائه خواهد شد و اختتامیه آن نیز امروز پنجشنبه ۱۷ تیر از ساعت ۱۷ تا ۱۹ برگزار می‌شود.