به گزارش روز یکشنبه اتاق بازرگانی خراسان رضوی، محمدحسین روشنک در نشست مشترک کمیسیون تجارت و کمیسیون ترانزیت این اتاق افزود: چرا ساختمانی برای استقرار ترخیص کاران و فعالان بازرگانی و نیروهای گمرکی در ایستگاه شهید مطهری ساخته و تجهیز نمی شود؟ چرا در این ایستگاه امکانات لازم فراهم نشده تا بازرگانان مجبور به انتقال کالای خود به ایستگاه مقدم نشوند؟ درخواست ما از اتاق بازرگانی ایران این است که ایجاد بارانداز مشهد یا انبار عمومی مشهد را مطالبه کند که یک حلقه مفقوده بزرگ در حوزه حمل و نقل ریلی خراسان رضوی به شمار می آید.
وی بیان کرد: سوالات متعددی در مورد ناکارآمدی‌ها در بخش حمل و نقل مطرح است، چرا بعد از ۲۰ سال هنوز نتوانسته ایم واگن ایرانی را به راه آهن کشورهای آسیای میانه اعزام کنیم؟ چرا باید بازار سیاه برای تامین واگن تجاری وجود داشته باشد؟ ۴۰۰ تا هزار دلاری که بازرگانان ما از بابت سودجویی ها در این بخش متحمل می شوند، باید در دفاتر آنها با چه عنوانی ثبت شود؟ و صادرکننده یا واردکننده ما ناگزیر است برای پیشبرد تجارت خود هر مبلغ قانونی که نرخ کرایه واگن است را پرداخت کند اما تا کی باید دلالی در این بخش وجود داشته باشد و دستگاه های متولی چشم بر آن ببندند؟
وی در بخش دیگری از اظهارات خود، انتقاداتی را متوجه عملکرد وزارت راه و شهرسازی دانست و عنوان کرد: علاوه بر این، مسوولان باید بابت چند مساله پاسخگو باشند؛ اول اینکه چرا قیمت کامیون در ایران سه یا چهار برابر قیمت این وسیله نقلیه در سایر نقاط دنیا است، چرا ۱۷ سال است که خراسان رضوی در تامین واگن صادراتی مشکل دارد و وزارت راه و شهرسازی مشکل را حل نکرده است؟ چرا به رغم گذشت سال ها، واگن های ایرانی نمی توانتد به کشورهای آسیای میانه بروند؟ و اینکه سرنوشت راه آهن خواف – هرات که با هیاهوی فراوان برای حمل ریلی کالا به افغانستان افتتاح شد، چه شد؟
افزایش ظرفیت ایستگاه شهید مطهری به ۲۵۰ واگن
معاون بهره برداری و ناوگان راه آهن خراسان نیز در این نشست در پاسخ به نکات مطرح شده، گفت: پارسال از ۸۰۰ هزار تن کالا که در واگن ها انبار شده بود ۳۰۰ هزار تن کالای صادراتی بود و در همین بازه، روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ واگن با ترکمنستان مبادله کالا انجام گرفت.
علیرضا نصیری افزود: در زمان شیوع کرونا که مرزهای کشور بسته شد و هیچ کالایی با کشورهای هدف صادراتی مبادله نشد، برای برقراری مجدد تجارت، در کمترین زمان ممکن سوله ضدعفونی ساخته شد و مسیر تجارت کالا دوباره فراهم شد.
وی اظهار داشت: در شرایط کرونایی و بسته بودن مرزها، کالا در نقطه صفر مرزی بدون اینکه دو کشور بتوانند از خطوط مرزی عبور کنند، مبادله می شد اما امسال اولین سالی بود که توانستیم گوگردهای ترانزیتی را با واگن به ترکمنستان حمل کنیم و علاوه بر آن واگن های حامل گوگرد نیز از ازبکستان وارد کشور شد و به صورت دولتی در اختیار صادرکنندگان قرار گرفت، به همین روش سیمان صادراتی مشهد نیز به کشورهای مقصد حمل شد.
این مسوول ادامه داد: پیگیری های لازم برای پذیرش واگن های ایرانی در کشورهای CIS در حال انجام است، این موضوع تا ترکمنستان پیگیری و موانع برطرف شده است و ما بدون این ظرفیت، قادر به صادرات سیمان و گوگرد به سمت کشورهای هدف نبودیم.
نصیری اظهار داشت: وجود شرایط خاص در کشور، تامین واگن را نیز دچار مشکل کرده است، با وجود این راه آهن جمهوری اسلامی ایران تلاش خود را در تعامل با طرف مقابل برای تامین واگن انجام داده است، در این مدت نیز واگن به میزان کافی متناسب با بار صادراتی تهیه شده است.
وی بیان کرد: ما تاکنون واگن های حمل کالای صادراتی را تامین کرده ایم، اگر اتفاقاتی در مرز در خصوص خرید و فروش واگن انجام می گیرد ناشی از تصمیماتی است که پیشتر در حوزه مدیریتی اخذ و اجرا شده است، با این حال ما آماده پذیرش هر راهکار یا پیشنهادی در خصوص تامین واگن ها و تسهیل حمل و نقل ریلی در مرزها هستیم.
وی اظهار داشت: وقتی کشور ترکمنستان تامین واگن های خود را به طور کامل به بخش خصوصی واگذار کرده است، ما قادر نخواهیم بود تا از طریق شرکت های دولتی برای تامین واگن از طریق ترکمنستان اقدام کنیم، در هر صورت ما واگن را برای حمل کالاهای صادراتی تامین کرده ایم، اما مشکل اصلی در بارگیری کالاها توسط واگن هاست، وقتی از ۷۲ واگن در ایستگاه ریلی مشهد، ۵ واگن بارگیری می شود، باید مشکل را نه در بحث تامین که در موضوعات دیگر جست و جو کرد.
نصیری یادآور شد: ایستگاه ریلی شهید مطهری، روزانه ظرفیت بارگیری ۲۵۰ واگن حمل و نقل را دارد، اما تنها ۳۰ واگن در آن بارگیری می شود که در این بخش باید تعامل بخش خصوصی و راه آهن گسترش یابد.
معاون بهره برداری و ناوگان راه آهن خراسان افزود: در حوزه تکمیل زیرساخت های ایستگاه شهید مطهری نیز ۳۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری شده بود و ظرفیت واگن های حمل ونقل آن از ۵۰ به ۲۵۰ واگن رسید، برای ارتقای این ظرفیت در سال جاری نیز با بنگاه های اقتصادی وارد مذاکره شدیم و برای ساخت انبار قرارداد بستیم.
وی اظهار داشت: برای افزایش رفاه بازرگانان در ایستگاه شهید مطهری، ساختمانی ساخته شده و به صورت کامل به سامانه اینترنتی مجهز شده است تا به تمام دستگاه های اجرایی که بخواهند در ایستگاه مذکور مستقر شوند، خدمات لازم به ویژه اینترنت ارائه شود، برای اینکه این ایستگاه تبدیل به گمرکی فعال شود، آمادگی کامل خود را اعلام می کنیم.
سوء مدیریت در حوزه مرزی
نایب رییس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: از پنج مرز موجود در استان، سه مرز مربوط به ترکمنستان می شود که دولت ایران در خصوص مشکلات این سه مرز خویشتن داری زیادی به خرج داده است.
ابراهیم عطایی افزود: از طریق کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی قبلا هشدار داده شده بود که شرایطی که ترکمنستان برای ورود کامیون های ایرانی به مرز ایجاد کرده، برخلاف عرف تجارت بین المللی است و اگر تداوم پیدا کند، شرایط را برای تجارت ما پیچیده خواهد کرد. در آغاز اجرای این تصمیم، از سوی مقامات دستگاه دیپلماسی به ما وعده داده شد که این شرایط موقت است، با این حال وضعیت مزبور تاکنون ادامه یافته و بخش حمل و نقل از این مهم بسیار ضرر کرده است.
عضو هیات مدیره انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل بین المللی بیان کرد: مشکلات موجود در مرز دوغارون نیز مربوط به امروز و دیروز نیست و در این مرز دچار سوء مدیریت هستیم. صف های ۱۶ کیلومتری کامیون های تجاری که گاه و بیگاه در پشت این مرز شکل می گیرد، مصداقی از ناکارآمدی های مدیریتی است. هر بار این مشکلات با ورود استاندار به این موضوع و پیگیری وی در کمتر از ۴۸ ساعت حل می شود اما درمان مذکور مقطعی بوده و باز مشکل تکرار می گردد. سوال این است که چرا مدیران در روزهای عادی نسبت به رفع مشکلات و پیشگیری از ایجاد صف در مرز اقدام نمی کنند؟
وی خاطرنشان کرد: اخیرا سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، به عنوان سازمان هماهنگ کننده برای ایجاد مدیریت واحد مرزی در دوغارون معرفی شده که این مسوولیت قبلا برعهده گمرک بود، اما کاری از پیش نبرد، متاسفانه با تصمیمات جزیره ای و سازمانی که در مرزها گرفته می شود، نمی توان مدیریت واحد مرزی را به شکل واقعی و موثر پیاده کرد.
عطایی اظهار داشت: مدیریت واحد مرزی باید در قالب یک سازمان مستقل یا در سطح کلان کشور تعریف شود و یا این ماموریت به فرمانداری ها یا استانداری تفویض شود تا تاثیر بیشتری داشته باشد زیرا سازمان های موازی در مرز از یکدیگر تبعیت نمی کنند.
مساله اصلی در رابطه با ترکمنستان دیپلماسی است
رییس هیات مدیره اتحادیه کارگزاران گمرکی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: مساله ما با ترکمنستان عمدتا متمرکز بر بحث مسائل سیاسی و دیپلماتیک است. متاسفانه مسوولان کشور همسایه به دلایل مختلف در این سال ها تلاش کردند جبران بعضی اختلافات سیاسی خود با دولت ایران را در بخش اقتصادی پیاده کنند و لذا شاهدیم که دولت ترکمنستان هر روز بهانه و مانع جدیدی در بحث تجارت با ایران ایجاد می کند.
مرتضی قندچی افزود: مسئاه ما با افغانستان بر خلاف ترکمنستان است و مشکلات در مرز دوغارون به ضعف مدیریت داخلی بازمی گردد، هر کدام از بخش ها از ایستگاه ۱۷ شهریور گرفته تا پیست بازرسی شرکت نفت و سایر حوزه های متولی، خودمختار عمل می کنند و رفتار متفاوتی دارند. عدم هماهنگی آنها، صف های طولانی و بی نظمی در خدمات را منجر شده و لازم است تا در دوغارون یک مدیریت بالادستی قوی حاکم شود که همه سازمان های متولی ارائه خدمات در مرز، از آن تبعیت کنند.
وی اظهار داشت: شرایط سیاسی افغانستان دست ما را در تعامل دوسویه برای روان سازی تجارت در مرز بسته است، لذا شاید اگر در مورد طرف افغانستانی نتوانیم کاری از پیش ببریم، می توانیم با استقرار یک مدیریت واحد مرزی بالادستی، مسائل مرزی در حوزه کشورمان را حل کنیم و از بخشی از مشکلات بکاهیم.
وی بیان کرد: فعالان حوزه حمل و نقل بخش خصوصی با ارسال بار از طریق مرزها و انجام امور صادراتی مخالف هستند چرا که در مرزها قوانین به صورت کامل رعایت نمی شود و هم ازدحام کالا در آنجا باعث لاینحل شدن مشکلات ترانزیتی می گردد لذا تشریفات امور صادرات نباید در مرزها صورت گیرد.
لزوم اقدام اساسی در بحث ترکمنستان
معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: هفته گذشته میز تجاری ترکمنستان در سرخس برگزار و مشکلات رانندگان کامیون ها برای عبور از مرز ترکمنستان مطرح شد، اینکه قسمت بار کامیون ایرانی توسط کشنده ترکمنی چندین روز در آن سوی مرز سرگردان باشد و راننده ایرانی نداند که چه زمانی کامیونش به وی بازمی گردد و چند روز معطل می ماند، رویه درستی نیست و باید اصلاح گردد.
علی غفوری مقدم بیان کرد: وضعیت ناخوشایندی از نظر نوع ارتباط مرزی ایران با کشور ترکمنستان وجود دارد که قابل قبول نیست. لازم است تا در صیانت از صنعت و حمل و نقل کشور یک اقدام اساسی در بحث ترکمنستان انجام گیرد و دو کمیسیون تجارت و حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی این موضوع را پیگیری کرده و به عنوان یک مطالبه جدی مطرح کنند.
معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی یادآور شد: یک اقدام ارزشمند که در حوزه افغانستان انجام گرفت، برگزاری نشست اعضای اتاق مشترک ایران و افغانستان در مشهد با استاندار بود، که منجر به تشکیل «کمیته ویژه افغانستان» شد. این کمیته سه زیربخش دارد که مسائل حوزه حمل و نقل، امنیت مرز و تجارت مرزی را پیگیری می کند و تقریبا نشست های آن هر هفته در استانداری برگزار می شود.
غفوری مقدم اظهار داشت: شرایط افغانستان بی ثبات و متغیر است و باید به نحوی رفتار شود که ظرفیت های تجاری کشورمان در افغانستان حفظ شده و بازار این کشور، که وابسته به کالاهای ایرانی است، به خوبی تامین گردد.
وی اضافه کرد: علاوه بر این، مشکلات مربوط به تجارت با ترکمنستان نیز جمع بندی و طی مکاتباتی به تهران ارسال شده است تا در سطح کلان برای حل این موضوع چاره ای اندیشیده شود.