به گزارش ایرنا به نقل از پایگاه تحلیلی "اوراسیانت"، مرز افغانستان با تاجیکستان تقریبا بطور کامل تحت کنترل طالبان قرار گرفته است. تهاجمات طالبان از زمان اعلام خروج نیروهای آمریکایی در ماه مه شدت گرفت و فروپاشی نیروهای دفاعی دولتی در استان های مختلف سریع بوده است. به نظر می رسد که طالبان تمرکز خود را بر تصرف مناطق پیرامونی کشور قرار داده است.
طالبان روز ۲۲ ژوئن گذرگاه "شیرخان بندر" در مرز تاجیکستان در حدود ۶۰ کیلومتری شمال شهر کندوز (قندوز) را تصرف کرد. این ضربه شرمسارکننده ای بود چرا که پل ۷۰۰ متری و ۳۷ میلیون دلاری این منطقه در سال ۲۰۰۷ با اعتبارات دولت آمریکا تکمیل شد.
اکنون طالبان از این پل برای اعمال تعرفه های غیررسمی و تامین مالی عملیات خود استفاده می کند. برخی منابع اعلام کرده اند که هم اکنون تقریبا تمام مرز افغانستان – تاجیکستان در دست طالبان است. مرز یک هزار و ۳۵۷ کیلومتری افغان – تاجیک ۶ گذرگاه دارد که تردد خودرو از ۵ گذرگاه انجام می شود.
مقامات تاجیک هیچ اظهارنظری درباره این اوضاع مطرح نکرده اند. سفارت افغانستان در دوشنبه نیز از اظهارنظر خودداری کرده است.
آیا ناآرامی به تاجیکستان سرایت کرده است؟
در پی تصرف گذرگاه شیرخان بندر نیروهای شکست خورده افغانستان وارد تاجیکستان شدند و تعداد آنها تا الان به یک هزار و ۵۰۰ نفر رسیده است. مقامات تاجیک گفته اند که همه این نیروها با پرواز چارتر به کابل بازگردانده شده اند .
همچنین گفته می شود که ۱۰۰ تن از غیرنظامیان نیز به تاجیکستان پناه برده اند. سفیر افغان در دوشنبه روز ۹ ژوییه با انتشار تصاویری اعلام کرد که بیش از یک هزار نفر در یک اردوگاه آوارگان در بدخشان به سر می برند.
در این شرایط برخی کامیون ها همچنان از مرز دو کشور عبور می کنند. یکی از رانندگان گفته است که در مجموع شرایط مرز مانند گذشته است فقط برخی از کارکنان عوض شده اند.
تجارت افغانستان و تاجیکستان چندان قابل ملاحظه نیست. مقامات تاجیک ارزیابی کرده اند که تجارت دوجانبه در سال ۲۰۲۰ در حدود ۲۰.۷ میلیون دلار بوده است که بیشتر آن از تاجیکستان به افغانستان می رود.
موضع رسمی تاجیکستان درباره طالبان روشن نیست. گفته می شود که سرویس های امنیتی تاجیکستان در حال گفت وگوهای پنهان با عناصر مختلف در داخل افغانستان هستند.
اما اعلامیه های عمومی تا حدی سرنخ هایی درباره موضع کلی دولت نشان می دهد. در رسانه های دولتی تاجیکستان دیگر درباره طالبان با تحقیر صحبت نمی شود.
کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان به آرامی توصیفات خود درباره تروریستی بودن گروه طالبان را کنار گذاشته و اخیرا از عبارت خنثی تر "گروه مسلح" استفاده می کند.
طالبان نیز بطور متقابل درصدد دادن اطمینان به دولت دوشنبه مبنی بر احترام به حق حاکمیت تاجیکستان بوده است.
یک هیات طالبان روز هشتم ژوییه این پیام و بیشتر از آن را به روسیه منتقل کرد. نمایندگان این گروه گفتند که آنان مصمم به رسیدن به صلح از طریق مذاکرات هستند و منافع همه گروه های قومی را در نظر می گیرند و به حقوق بشر از جمله حقوق زنان در چهارچوب معیارهای اسلامی و سنت افغان احترام می گذارند.