به گزارش روز سه‌شنبه گروه فرهنگی ایرنا، در هفته گذشته همزمان با روز و هفته ملی ادبیات کودک و نوجوان کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران درباره نامگذاری خیابان‌هایی با نام چهار نفر از شخصیت‌های ادبی (جبار باغچه بان، صمد بهرنگی، مهدی آذریزدی و هوشنگ مرادی کرمانی) جلسه‌ای برگزار می کند، که با مخالفت هیات تطبیق فرمانداری تهران و نامه ای اعتراضی با مضمون غیر قانونی خواندن نام گذاری این معابر به اسم بزرگان ادبیات مواجه می شود.
در نخستین واکنش به این اقدام محمد جواد حق شناس رییس فرهنگی و اجتماعی و کمیسیون نام گذاری شورای اسلامی شهر تهران در جریان سصید و نهمین جلسه در تذکری خواست هیات تطبیق برای شورای اسلامی شهر در انجام وظایف قانونی ناشی از اختیارات مصرح در قانون مانع تراشی نکند.
حق شناس در این خصوص طی توضیحاتی یادآور شد: کمیسیون نامگذاری شورای اسلامی شهر تهران، بنا به پیشنهاد نهادها، سازمان‌ها، مراکز علمی و فرهنگی، مجامع دانشگاهی، شورایاری‌های سطح تهران و دیگر مراکز مرتبط، و درنهایت با رای اعضای شورا، نسبت به نامگذاری معابر و خیابان‌های شهر اقدام می‌نماید. درخصوص نامگذاری معابری به اسم بزرگان ادبیات کودک و نوجوان ایران، ازجمله: جبار باغچه‌بان، مهدی آذریزدی، صمد بهرنگی و هوشنگ مرادی کرمانی نیز پیشنهاداتی از سوی افراد و نهادهای فرهنگی مانند دفتر شعر جوان (که جمعی از چهره‌های مطرح ادبیات کودک و نوجوان کشور آن را اداره می‌کنند)، به شورا رسید که بنا به خویشاوندی و ارتباطی که بین این بزرگان و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان وجود دارد، چهار خیابان روبه‌روی این محل که صاحب عناوین: اول، سوم، پنجم و هفتم بود، به نام آن‌ها نامگذاری شد.
رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورا «عجیب و غیرمنتظره» خواندن اقدام هیات تطبیق به ریاست فرماندار تهران، آن‌هم همزمان با ۱۸ تیرماه (روز ملی ادبیات کودک و نوجوان) گفت: متاسفانه هیات تطبیق این مصوبه قانونی شورای شهر منتخب مردم را در خصوص نامگذاری برای چهار شخصیت مطرح ادبیات کودک و نوجوان غیر قانونی اعلام کرد.
وی ادامه داد: پیش از این، کمیسیون نامگذاری شورای پنجم شهر تهران، در تکریم و بزرگداشت چهره‌های مطرح ادبیات، فرهنگ و هنر کودک و نوجوان کشور، معابری را به نام‌های: عباس یمینی شریف، نادر ابراهیمی، مصطفی رحماندوست، احمدرضا احمدی، توران میرهادی، قیصر امین‌پور، پروین دولت‌آبادی، عباس کیارستمی و... نامگذاری کرده است.
پدر ادبیات کودک و نوجوان در لیست مخالفت شده ها
مهدی آذریزدی (زاده‌ی ۲۷ اسفند ۱۳۰۰ در یزد ـ درگذشته‌ی ۱۸ تیر ۱۳۸۸ در تهران) که ۱۸ تیرماه را به مناسبت درگذشت او، «روز ملی ادبیات کودک و نوجوان» نام نهاده‌اند؛ نویسنده‌ای که عنوان «پرتیراژترین نویسنده کودک و نوجوان» را به خود اختصاص داده و چند نسل با کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوبِ او خاطره‌ها دارند. او همچنین به «پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران» شهرت دارد.
عمده شهرت هوشنگ مرادی کرمانی (زاده‌ی ۱۶ شهریور ۱۳۲۳ در شهدادِ کرمان) به‌خاطر نگارش کتاب قصه‌های مجید است. این داستان و بسیاری دیگر از کتاب‌های او به فیلم تبدیل شده‌اند. آثار هیچ‌کدام از داستان‌نویسان ایرانی، به‌اندازه‌ی مرادی کرمانی به زبان‌های دیگر در جهان ترجمه نشده است. جوایز ملی و بین‌المللی مرادی کرمانی برای آثارش بیش از هر داستان‌نویس دیگر ایرانی است. کاندیدای چند دوره از جایزه جهانی هانس کریستین اندرسن که به نوبل ادبیات کودک و نوجوان مشهور است، ازجمله دستاوردهای اوست. بچه‌های قالیبافخانه، خمره، شما که غریبه نیستید، چکمه، مربای شیرین، مهمان مامان، نه تر و نه خشک، پلوخورش و ته خیار تعداد محدودی از داستان‌های اوست که جوایز زیادی را برای استاد مرادی کرمانی و ادبیات ایران به ارمغان آورده‌اند
صمد بهرنگی (زاده‌ی ۲ تیر ۱۳۱۸ در تبریز ـ درگذشته‌ی ۹ شهریور ۱۳۴۷ در ارسباران) معلم، داستان‌نویس کودکان و نوجوانان، مترجم و محقق فولکلور آذربایجانی که نیازی به معرفی ندارد و همه ایرانیان او را با کتاب مشهورش ماهی سیاه کوچولو می‌شناسند. این کتاب و چند کتاب دیگرش ازجمله اولدوز و کلاغ‌ها، یک هلو هزار هلو و افسانه‌های آذربایجان باعث شهرت او شده‌اند و به زبان‌های دیگر نیز راه یافته‌اند.
جبار باغچه‌بان (زاده‌ی ۱۹ اردیبهشت ۱۲۶۴ در ایروان ـ درگذشته‌ی ۴ آذر ۱۳۴۵ در تهران) از راهگشایان و پیشگامان ادبیات کودک در ایران، بنیان‌گذار نخستین کودکستان و نخستین مدرسه ناشنوایان ایران در تبریز، و اولین مؤلف و ناشر کتاب کودک در ایران. آثار باغچه‌بان از شورای جهانی کتاب کودک، عنوان بهترین کتاب‌های کودک را به دست آورده‌اند.
نامه اعتراضی کنشگران فرهنگی
طی روزهای گذشته نیز تعدادی از اهالی قلم، کنشگران فرهنگی و اجتماعی طوماری تنظیم و امضا کرده اند. در متن این بیانیه با بیان این که «نام چهره های ملی و خدمتگزاران فرهنگ را نمی توان از تاریخ حذف کرد!»، آمده است: ما گروهی از اهالی قلم و کنشگران فرهنگی و اجتماعی، اعلام می کنیم، حذف نام و اندام بزرگان فرهنگ و هنر و ادبیات و اندیشه را هیچکس و هیچ نهادی نمی تواند از تارک تاریخ حذف کند.
از این رو به شدت تلاش برای حذف نام جبارباغچه بان ،صمد بهرنگی، توران میرهادی، آذری یزدی و هوشنگ مرادی کرمانی، ذره ای از ارج و اعتبار آن ها نمی کاهد.
شهر با بزرگانش قد میکشد/ بیانیه اعتراضی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان
امروز ۲۲ تیرماه نیز انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در بیانیه‌ای نسبت به مخالفت فرمانداری تهران با نامگذاری چهار خیابان به نام بزرگان ادبیات کودک و نوجوان ایران واکنش نشان داد. متن بیانیه به این شرح است: «روزی روزگاری... شهر بسیار بزرگی بود که کودکانش حتی در روزهای کرونایی کتاب هدیه می‌گرفتند و فرصت پیدا می‌کردند شهر را آن‌طور که دوست داشتند از پشت پنجره‌های خانه‌هایشان نقاشی کنند. آسمان شهر نقاشی‌های کودکان رنگارنگ بود، در نقاشی‌هایشان روباه‌ها حضور داشتند و گوسفندهای شاد در شهرشان بازیگوشی می‌کردند، شهر را به زیر آب می‌بردند، شهر آب‌نباتی درست می‌کردند، از ماشین‌های شهرشان به جای دود برف بیرون می‌آمد...
روزی روزگاری... شهر بسیار بزرگی بود؟ نه، شهر بسیار بزرگی هست که هیئتی در فرمانداریش نشسته‌اند و به سلیقه‌ی خود مصوبه‌ی شورای شهر را رد می‌کنند. اعضای این هیئت آگاه نیستند که نویسنده‌ها و مخصوصاً نویسنده‌هایی که برای کودکان و نوجوانان می‌نویسند، چه کار بزرگی می‌کنند. آن‌ها خبر ندارند نویسنده‌ها چگونه ذره‌ذره‌ی جان خود را در آثارشان می‌ریزند تا قصه‌های خوب برای بچه‌ها گردآوری کنند و لذت تخیل و فکر کردن و جست‌وجو را به کودکان و نوجوانان بچشانند؛ تا دنیای بچه‌ها را وسعت ببخشند، به زندگی‌شان آرامش بدهند و آن‌ها را برای ساختن شهر و کشور و دنیایی بهتر و زیباتر آماده سازند.
در این بیانیه آمده است: روزی روزگاری... شهر بسیار بزرگی بود؟ نه، شهر بسیار بزرگی هست که هیئتی در فرمانداریش نشسته‌اند که با نگاهی غیرفرهنگی به شهر و زندگی و ادبیات می‌نگرند و بیگانه با نقش غیرقابل انکار ادبیات در قوام یافتن هویت فردی و اجتماعی شهروندان و تأثیر ادبیات کودک بر تلطیف روحیه‌ی مخاطبان، ترویج دوستی و محبت و کاستن از خشونت و ناهنجاری در جامعه، تصمیم می‌گیرند. مهم‌ترین پیام این‌گونه تصمیم‌گیری به جامعه، نادیده‌گرفتن کودکان و نوجوانان و ادبیات ویژه‌ی آنان است و گویی اعضای این هیئت متوجه نیستند نویسنده‌هایی که زندگی‌شان را به پای بزرگ‌شدن کودکان و نوجوانان می‌ریزند؛ چگونه در بزرگ‌شدن شهر نقش دارند و چرا باید شهر به نامشان، به تخیلشان، به آثارشان و به همه‌ی نشانه‌های بودنشان احترام بگذارد و قدرشان را بداند. شهر با نام بزرگانش، قد میکشد و بزرگ می‌شود و به خود می‌بالد؛ چرا و با چه استدلالی گروهی اندک می‌خواهند این فرصت را از شهر و مردم شهر بگیرند؟ قدردانی از این بزرگان، قدردانی از کتاب و ادبیات و هنر و فرهنگ است و به شهر و اهالی شهر بزرگی می‌بخشد وگرنه وجود نازنین این عزیزان به چنین نام‌گذاری‌هایی نیاز ندارد. این قدردانی، هرچند وظیفه‌ای ملی و انسانی است اما بیشتر از آن، نشانه‌ای است برای کودکان و نوجوانان و جوانانِ امروز که آینده‌ی شهر و کشور در دست آن‌ها قرار خواهد گرفت.
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان همچنین با تقدیر از اعضای شورای شهر تهران «که چهار خیابان اطراف کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را به نام چهار تن از پیشکسوتان آموزش و کتاب و ادبیات کودک و نوجوان، یعنی آقایان «جبار باغچه‌بان»، «مهدی آذریزدی»، «صمد بهرنگی» و «هوشنگ مرادی کرمانی» نامگذاری کرده‌اند» و همچنین قدردانی از این که در دیگر مصوبات شورا نام شماری دیگر از بزرگان ادبیات کودک و نوجوان را برای برخی معابر شهر برگزیده‌اند»، یادآوری کردند: هرکدام از این بزرگان بخشی از خاطره‌های جمعی مردم ما را شکل داده و در بارورشدن خلاقیت و تخیل شمار زیادی از کودکان دیروز و امروز جامعه نقش داشته‌اند. باور کردنی نیست که چنین مصوبه‌ای، بدین آسانی و بی‌توجه به پیامدهای فرهنگی و اجتماعی آن رد شود.
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: تن‌دادن جامعه به این قبیل تصمیم‌های زیان‌بار، هم به شهر و مردم آسیب می‌زند و هم به هویت جمعی و منافع ملی. از این رو، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان انتظار دارد مسئولان ذی‌ربط، هرچه زودتر ضمن اعلام بطلان نظر اعلام شده‌ی هیئت تطبیق فرمانداری تهران در این زمینه، به‌طور جدی به اعضای این هیئت یادآوری کنند که لازم است از تصمیم‌گیری‌های تنگ‌نظرانه، غیرکارشناسی و سلیقه‌ای بپرهیزند، تا دیگر بار شاهد چنین خبرهایی نباشیم.