به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، علاوه بر اعضای هیات علمی در پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فعال در زمینه پژوهش هنر، اساتید و هنرمندانی هم حضور دارند که پژوهش های کارگاهی و اجرایی انجام می‌دهند. رویکرد احیای هنرهای سنتی و دستیابی به محصول نمونه سازی و اثر هنری در بخش هنرهای منسوخ شده یا در حال فراموشی، با محوریت مطالعات مختلف تاریخی و سیر تحولی هنر در این مرکز، فرایند پژوهش را از نتایج مکتوب کتابخانه ای به تولید نمونه های باز زنده‌سازی آثار تبدیل کرده است که احیای بافت مخمل هفت رنگ پس از بیش از ۳۰۰ سال در سال ۱۳۹۹ و ساخت نمونه دستگاه خانگی زری‌بافی و اصلاح ساز رباب و ساخت سه ساز رُبابِ سوپرانو، آلتو و باس حاصل همین رویکرد است.
سیدعبدالمجید شریف‌زاده روز دوشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره نمونه‌سازی سه ساز از خانواده ساز زهی رباب گفت: پس از پژوهش‌های تاریخی در حوزه موسیقی سنتی، مقامی و کلاسیک با بهره گیری از علوم آکوستیک، هندسه، فیزیک، ریاضی، علوم شیمی مرتبط با سازگری و مطالعه در ساختار رباب محلی برای اولین در کارگاه ساز سازی پژوهشکده هنرهای سنتی سه ساز رباب سوپرانو، آلتو و باس باز طراحی و ساخته شد.
رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی گفت: رباب از سازهای زهی و جز سازهای محلی در مناطق جنوب شرقی ایران و در موسیقی سنتی سیستان‌وبلوچستان همچنین کشور افغانستان جایگاه ویژه‌ای دارد؛ به‌رغم برخورداری از این جایگاه، اما در موسیقی محلی مناطق مذکور به دلیل برخی مشکلات آکوستیکی که بازتاب آن در نوع صدا متجلی می‌شود، امکان بکارگیری رباب در موسیقی ردیفی-دستگاهی، محل مناقشه بوده و استفاده از آن در ارکستر شهری محدود بوده است.
شریف‌زاده ساخت سازهای سه گانه رباب را محصول پژوهش هنری اساتید و هنرمندان پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی دانست و تاکید کرد: هنرمندان این پژوهشکده با تغییرات آکوستیکی در ساز رباب محلی آنرا برای استفاده در ارکستر سازهای ملی بهینه کرده اند که تاکنون سابقه نداشته است.
وی تصریح کرد: برای ساخت این ساز هنرمند باید علاوه بر آشنایی کامل با ساز محلی رباب، به علوم آکوستیک، هندسه، ریاضی، فیزیک و شیمی اشراف داشته باشد، هنرمند همه این علوم را باید بداند تا با آگاهی این تغییرات را ایجاد کند و به محصول و اثر نهایی برسد.
رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی گفت: بخش خصوصی علاقه‌مند فعال حوزه موسیقی یا ارکستر ملی می‌تواند روی نمونه‌ای که در پژوهشکده طراحی شده سرمایه‌گذاری و سفارش ساخت هم بدهد، منتهی در گام اول معرفی و رونمایی رسمی این سازهاست.
شریف‌زاده خاطرنشان کرد: تکرار اثر و تولید انبوه آثار هنر وظیفه پژوهشکده هنرهای سنتی نیست، بلکه وظیفه ما مطالعه و پژوهش و طراحی و نمونه‌سازی است؛ مانند همین سازهایی که اساتید پژوهشگر هنر ساز سازی انجام طراحی کرده اند. از این نقطه به بعد بخش‌های دیگر چه در وزارت میراث‌فرهنگی یا سایر بخش‌های دولتی و همچنین بخش خصوصی که کار اجرایی یا سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند باید وارد عمل شوند.
وی خاطرنشان کرد: هنرمندان ما بر اساس پژوهش‌ها و مطالعات کارگاهی چند سال اخیر، با اصلاحاتی فنی در رفع نواقص ساختمان ساز رباب محلی، به نوع صدای مطلوب‌تری دست یافتند.
شریف‌زاده گفت: برای ساخت کاسه ساز رباب از چوب افرا -که برای ساخت سازهای موسیقی مطلوب است- استفاده شده. هنرمندان در پژوهش اخیر از روش‌های علمی و به خصوص استفاده از دانش شیمی مرتبط با سازگری را هم به کار گرفتند.
شریف‌زاده به آزمایش‌های بی‌شمار فیزیک و شیمی داخل و خارج از کشور برای ساخت سازهای رباب توسط پژوهشگران اشاره کرد و گفت: هنرمندان رشته سازسازی با همین پژوهش‌های گسترده و چندساله موفق به دستیابی به رموز ساخت ساز گران ایتالیا شده و از آن در ساخت ساز رُبابِ سوپرانو، آلتو و باس بهره گرفته‌اند؛ همین روش‌ها و اصلاحات موجب شده این ساز صدای مطلوب را حتی برای حضور در ارکستر ملی داشته باشد.