به گزارش روز چهارشنبه گروه دانشگاه و آموزش ایرنا از پایگاه خبری هلث، محل زندگی از جنبه های مختلف بر سلامت اثرگذار است و متقابلا آلودگی هوا و آلودگی های صوتی به سلامت افراد به شدت آسیب وارد می کند.
اثر آلودگی هوا بر سلامت
اولین و مهمترین جنبه محیط بر سلامت، کیفیت هواست. بر اساس آخرین آمار سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا سالانه جان هفت میلیون نفر را در سراسر جهان می‌گیرد. در ادامه این گزارش آمده است از هر ۱۰ نفر، ۹ مورد هوایی را تنفس می‌کنند که حاوی مقادیر بیش از حد مجاز از آلاینده‌هاست. ترکیب آلودگی خانگی و فضای باز، عامل حدود هفت میلیون مرگ زودرس در سال است که عمدتا به دلیل سکته مغزی، بیماری‌های قلبی، بیماری انسداد مزمن ریوی، سرطان ریه و عفونت‌های حاد تنفسی جان خود را از دست می‌دهند.
بنابراین زندگی در مناطقی که حاوی بیشترین مقادیر فضای سبز هستند و از بزرگراه و کارخانه‌های آلاینده دورند، به میزان زیادی در سلامت نقش دارد.
آخرین آمار منتشر شده از سازمان جهانی بهداشت در مورد آلودگی هوا بسیار تامل برانگیز است:
-حدود ۹۱ درصد از مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا در کشورهای فقیر و کم‌درآمد رخ می‌دهد و بیشترین آمار متعلق به مناطق غربی اقیانوس آرام و جنوب شرق آسیا است.
-علاوه بر آلودگی هوای محیط باز، حدود سه میلیارد نفر در معرض آلودگی داخل خانه قرار دارند و از زیست توده، نفت و زغال سنگ برای پخت و پز و افزایش دما استفاده می‌کنند.
-استفاده از حمل و نقل پاک، سوخت سبز، مدیریت زباله‌های شهری، مدیریت سوخت و خانه‌های کم‌مصرف از جمله بهترین راهکارهای مبارزه با آلودگی هوا هستند.
آلودگی هوا نهمین عامل مرگ و میر و از کار افتادگی در سراسر جهان است. بر اساس آمار آلودگی هوا مرگ و میر را به طور کلی به میزان ۱۶ درصد، مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی را به میزان ۲۷ درصد، مرگ ناشی از سرطان ریه را به میزان ۲۸ درصد و خطر بروز حمله قلبی را به میزان ۷۵ درصد افزایش می‌دهد. قرارگرفتن در معرض آلاینده‌ها باعث افزایش مشکلاتی از قبیل آسم، بیماری‌های کبدی، و دیابت می‌شود.
تاثیر آلودگی صوتی بر سلامتی
تاثیر دیگر محیط زندگی بر سلامت، آلودگی صوتی است. آلودگی صوتی دومین عامل مخرب زیست محیطی تاثیرگذار بر سلامت است. جایگاه اول به آلودگی هوا اختصاص دارد و سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۴ میلادی از آلودگی هوا به عنوان مهمترین عامل بروز سرطان نام برد. آلودگی صوتی یکی از معضلات غیر قابل اجتناب زندگی مدرن و صنعتی امروز است. آلودگی صوتی ناشی از ترافیک و خطوط ریلی و هوایی باعث شده است حوزه جدیدی به مطالعه در زمینه تاثیر مخرب آلودگی صوتی بر سلامت اختصاص یابد.
اثرات آلودگی صوتی بر سلامتی
-آلودگی صوتی احتمال ابتلا به افسردگی را ۲۵ درصد افزایش می‌دهد
مطالعات محققان آلمانی بر روی بیش از سه هزار داوطلب ۴۵ تا ۷۵ ساله به مدت پنج سال، نشان می‌دهد زندگی در اماکن شلوغ و پر سر و صدا، احتمال ابتلا به افسردگی را ۲۵ درصد افزایش می‌دهد. محققان احتمال می‌دهند استرس ناشی از آلودگی صوتی و اختلال خواب، از مهمترین عوامل بروز افسردگی است. مطالعات قبلی نشان می‌دهد فرکانس‌های صوتی بالا در افراد زیر پنجاه سال اثر مخرب‌تری دارد و احتمال بیماری‌های قلبی را نیز چهار برابر افزایش می‌دهد.
-آلودگی صوتی ناشی از ترافیک خطر حمله قلبی را افزایش می دهد
این مطالعه با بررسی مرگ و میر ناشی از حمله قلبی از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ میلادی نشان می‌دهد آلودگی صوتی ناشی از ترافیک، نقش موثری در حمله قلبی دارد. آلودگی صوتی سبب تحریک واکنش‌های استرس روانی و فیزیولوژیکی پیچیده می‌شود. تاثیر آلودگی صوتی بر سیستم قلبی عروقی، از طریق فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک و محور هیپوتالاموس، هیپوفیز، آدرنال است. مطالعات محققان موسسه تحقیقاتی کارولینسکا در سوئد نشان می دهد زندگی در مکان‌های شلوغ و پر سر و صدا از قبیل نزدیک فرودگاه، ریل راه آهن، بزرگراه و جاده، سبب افزایش شاخص توده بدنی و چاقی می‌شود. محققان احتمال می‌دهند که ارتباط بین چاقی و زندگی در جاهایی که آلودگی صوتی دارد، به دلیل افزایش میزان هورمون استرس، کورتیزول، و اختلال خواب است.
-آلودگی صوتی یکی از مهمترین دلایل اختلال خواب است
اختلال خواب نیز یکی از مهمترین دلایل دیابت، بیماری های قلبی و چاقی است.
-آلودگی صوتی یکی از مهمترین دلایل افزایش فشار خون است
-آلودگی صوتی سبب کاهش شنوایی می شود
-آلودگی صوتی یکی از مهمترین دلایل استرس است
نقش محیط زندگی بر سلامت روحی
نقش دیگر محیط زندگی بر سلامت، سطح روحی، روانی، سلامتی و انگیزه ساکنین آن محل است. فرض کنید در محله‌ای تمام افراد سعی در شادی خود و دیگران دارند، به حریم شخصی هم احترام می‌گذارند، در پاکیزگی و زیبایی محل نقش دارند، فرهنگ ورزش و پیاده روی در آن محل وجود دارد و صبح یا عصر به صورت دسته جمعی ورزش می‌کنند و با کاشت درخت و نگهداری گلدان در نما و فضای خارجی، زیبایی محل را حفظ می‌کنند. زندگی در چنین محله‌هایی به مراتب بهتر از زندگی در مناطقی با ویژگی‌های عکس آن است.
تاثیر محیط زندگی بر سلامت مغز
مطالعات محققان دانشگاه ویسکانسین در آمریکا نشان می‌دهد انقباض مغز (کاهش حجم مغز) در برخی نواحی مغز افراد میانسال و سالمندی که در مناطق فقیر و با سطح تحصیلات و شغلی ضعیف‌تر زندگی می‌کنند، نسبت به افرادی که در مناطق مرفه و درکنار افراد تحصیلکرده زندگی می‌کنند، سریعتر است و زوال شناختی در این افراد بیشتر دیده می‌شود.
بر اساس این مطالعه که با بررسی ۶۰۱ داوطلب به مدت ۱۰ سال و توسط صورت گرفته، محل و محیط زندگی و همسایه‌ها تاثیر مهمی بر سلامت مغز در دوره میانسالی و سالمندی دارند.
این مطالعه با بررسی شرایط زندگی داوطلبان و اسکن مغزی مستمر آنان نشان می‌دهد انقباض مغز در نواحی مربوط به زوال شناختی در افرادی که در مناطق محروم زندگی می‌کنند، سریعتر از افراد ساکن محله‌های مرفه صورت می‌گیرد. محققان دسترسی به خدمات پزشکی و بهداشتی، آلودگی هوا، دسترسی به غذای مناسب و آگاهی عمومی این افراد در زمینه خودمراقبتی را در این امر دخیل می‌دانند.
ایمنی عمومی
ایمنی یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار است. منظور از ایمنی عمومی کیفیت مراکز بهداشتی و درمانی محل، وسایل نقلیه، امنیت مسکن و کیفیت فضاهای سبز و مراکز تفریحی محل زندگی است که بر نرخ ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، اعصاب و دیابت اثرگذار است.
از طرفی نرخ بیکاری ساکنین محل نیز بر سطح درآمد و فرهنگ شیوه زندگی موثر است که همگی بر میزان سلامت فرد موثر است.