کمتر از ۲۰ روز دیگر تا آغاز دولت سیزدهم به ریاست حجت الاسلام و المسلمین سیدابراهیم رییسی باقی مانده است و از هم اکنون مردم از دولت جدید انتظاراتی در حوزه ها مختلف دارند که قطعا تحقق این انتظارات در گرو انتخاب افراد متعهد و متخصص است، بنابراین دولت سیزدهم نباید به خاطر گرایش سیاسی شایستگان را کنار بگذارد. بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که رسانه‌های داخلی به بررسی جنبه های مختلف برنامه دولت سیزدهم پرداخته اند.
رسانه‌های اعتدالی
گمانه ها درباره کابینه رییسی یک کار تبلیغاتی است
خبرگزاری خبرآنلاین به گفت وگو با حسین کمالی دبیرکل حزب اسلامی کار و چهره اصلاح طلب پرداخت و آورد: در این لیست هایی که ارائه می شود معمولا یک نفر می خواهد خودش را مطرح کند و ده، بیست نفر دیگر را کنار خودش می گذارد و مطرح می کند. این لیست ها معمولا چندان مورد وثوق و معتبر نیستند یعنی احتمالا کسانی که این لیست ها را ارائه می کنند حدس می زنند که چه کسانی برای چه جاهایی مطرح و قابل طرح هستند و آنها را در لیست می گذارند و اسم خودشان را هم در کنار آنها مطرح می کنند، این کار در حقیقت نوعی خود مطرح کردن بعضی از اعضای همان لیست ها است و در حقیقت یک کار تبلیغاتی است اما اینکه آقای رئیسی و دوستان و همراهان ایشان برای آینده سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور چه تصمیمی را می گیرند و چه کسانی را برای مدیریت کار ها انتخاب می کنند. طبیعی است که تصمیمی که ایشان می‌گیرد در همراهی با کسانی خواهد بود که در موفقیت ایشان نقش داشتند، پس با آنها گفت و گو خواهد کرد و لیستی را ارائه خواهد داد که تا این لحظه اطلاع دقیقی به دست نیامده است و آن چه که در جامعه مطرح شده همین لیستهایی است که خود افراد منتشر می کنند...طبیعتا همه کسانی که به نوعی خودشان را در رئیس جمهور شدن آقای رئیسی شریک می دانند می‌خواهند یک سهمی در کابینه آتی داشته باشند. در آینده بیشتر مشخص خواهد شد که فراجناحی چه معنایی پیدا می کند. در واقع هر چیزی را می توان پیش بینی کرد ولی الان برای قضاوت زود است. ما می خواهیم در مورد عملکرد کسانی صحبت کنیم که اظهاراتی متفاوت از گذشته خودشان ارائه می دهند. بنابراین اگر ما پیش داوری کنیم و بگوییم این واقعیت ندارد، در حقیقت شاید آنها را وادار کنیم به همان سمت و سویی بروند که قبلا بوده اند و اجازه ندهیم که آنها یک حرکت فراجناحی و سازنده ای داشته باشد.
رسانه‌های اصلاح‌طلب
در کابینه رئیسی شاهد سهم‌دهی به جبهه‌پایداری نخواهیم بود
خبرگزاری ایلنا به گفت وگو با کمال‌الدین پیرموذن نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی پرداخت و آورد: تندروها جایی در کابینه رئیسی ندارند و اینکه نام کوتاه قامتان سیاسی را برای حضور در دولت مطرح می‌کنند، آب در هاون کوبیدن است. آقای رئیسی با توجه به شخصیت، منش و شعارهایی که دادند مبنی بر بهره‌گیری از شایستگان همه گرایش‌های سیاسی و همچنین انتشار فراخوانی مبنی بر اینکه افراد و اشخاص دیدگاه‌های خودشان را در راه مسائل بسیار خسران‌آور اقتصادی و در جهت حل مشکلات عمیق اقتصادی و فشار معیشتی بیان کنند، بعید می‌دانم چنین اتفاقی بیفتد. رئیس‌جمهور منتخب از اول هم تاکیدشان فراجناحی بودن کابینه‌اش بود، همچنین این اسم مردمی که دولت ایشان یدک می‌کشد نشان می‌دهد که گمانه‌زنی‌هایی که از طریق افراطیون و تندروها مطرح می‌شود، همه ساختگی و بر مبنای منافع باندی، گروهی، جناحی و دسته‌ای است. آقای رئیسی گفتند شایستگان در دولت ایشان حضور خواهند داشت، بنابراین کابینه وی با گرایش اصولگرایی معتدل خواهد بود و بی‌تردید این افراد در آن نقش‌آفرینی خواهند کرد. قطعاً هنگامی که آقای رئیسی برنامه و فراخوان می‌دهند و در شعارهایشان اعلام می‌کنند که کابینه مردمی دارند؛ شنیدن این چیزها برای تندروها و انحصارطلبان قدرت بسیار سنگین و سخت خواهد بود. ایشان شایستگان و کسانی که شجاعت دارند را با هماهنگی دلسوزان نظام در در صف‌آرایی شکل‌گیری کابینه خواهند گذاشت.
توقع داریم در دولت سیزدهم شاهد فساد نباشیم
خبرگزاری ایسنا به گفت وگو با منصور حقیقت‌پور نماینده سابق مجلس شورای اسلامی پرداخت و آورد: آقای رئیسی دولتی را تحویل می‌گیرد که دارای مشکلات فراوان است و نباید قید زمان برای حل آن مشکلات قائل شد، ولی از فردای شروع به کار دولت دیگر نباید شاهد فساد باشیم چون خودشان این را گفتند. اگر بخواهیم قید زمان برای دولت سیزدهم قرار دهیم و از صد روز سخن بگوییم، باید منتظر معجزه باشیم! در صد روز شرایط فعلی را چقدر می‌توان تغییر داد؟ آیا می‌توان تورم را در این مدت کاهش داد؟ آیا می‌توان گرانی را سامان بخشید؟ ما در صد روز توقع داریم که هیچ اتفاق ویژه‌ای در امر بروز فساد نیفتد. تا اعضای دولت انتخاب شوند و تا وزیر کشور بیاید و معاونان خود را مشخص کند، زمانی بیش از صد روز را نیازمند خواهیم بود تا بتوان به سمت حل مشکلات حرکت کرد. ما منتظریم که دولت آقای رئیسی بیاید و یک حمله ساختاری و همه‌جانبه نسبت به فساد انجام دهد و ساختارهای معیوب و آسیب‌زای کنونی را کنار بزند. این یکی از مهمترین اقداماتی است که انجام آن از دولت سیزدهم انتظار می‌رود.
رشد اقتصادی؛ اولویت اول و آخر
روزنامه آرمان یادداشتی به قلم جمشید عدالتیان‌شهریاری عضو اتاق بازرگانی ایران منتشر کرد و نوشت: ما در تئوری‌های اقتصادی برای جهش اقتصادی، که خود رئیس دولت سیزدهم از این کلمه استفاده کرده است، نه تئوری کم داریم، نه اقتصاددان خوب. اگر هم در این حوزه کمبودی داشته باشیم می‌توانیم نصف قیمت مربی تیم ملی اقتصاددانان‌های بزرگ دنیا را هم دعوت کنیم تا به ما کمک کنند. در حوزه عملی هم مساله خیلی سخت نیست. کشورهای نمونه‌ای مانند کره‌جنوبی، ترکیه، امارات یا چین رشد اقتصادی بسیار خوبی داشته‌اند و مدل‌های مختلف اقتصاد را دارند. بنابراین از نظر تجربی و عملی همه‌چیز در اختیارمان است. باید نگاهی به داخل کشورمان بیندازیم. برای رشد اقتصادی همه عوامل از جمله نیروی انسانی، منابع طبیعی، موقعیت استراتژیک و... را داریم، پس اولویت همیشگی این بوده و در برنامه‌های مختلف شش‌گانه هم ذکر شده بود که ما باید به رشد اقتصادی هشت درصدی برسیم؛ ولی این موضوع هیچ زمانی محقق نشده و فقط یک‌سال در زمان دولت نهم و دهم این اتفاق افتاده و به رشد ۷/۶ درصدی رسیده‌ایم.
دولت آینده و مصائب استان خوزستان
روزنامه شرق یادداشتی به قلم احسان هوشمند منتشر کرد و نوشت: حل مسائل خوزستان جدای از مسائل کلان و ساختاری کشور نیست اما درصورتی‌که حتی مسائل ملی نیز حل‌وفصل شود، خوزستان نیازمند توجه بیشتر و تغییر شاخص‌های حکمرانی استانی است. ارتقای نظام حکمرانی در استان خوزستان یکی از نیازهای اساسی این استان است. با استفاده از ظرفیت‌های نیروی انسانی متخصص استان به‌ویژه در دانشگاه مادر استان و نیز سایر ظرفیت‌های انسانی کشوری تدوین یک برنامه میان‌مدت پنج تا ۱۰ ساله با اختصاص بودجه مناسب یکی دیگر از ضرورت‌های اساسی خوزستان امروز است. انتخاب مدیران شایسته به‌ویژه مدیریت عالی استان از میان شایستگان باتجربه و آزمون‌داده و به دور از جهت‌گیری‌های جناحی و سیاسی با مأموریت تعریف‌شده از دیگر نیازهای خوزستان امروز است. بررسی کارشناسی و چندوجهی با هدف تجدیدنظر در نظام تقسیمات کشوری خوزستان از دیگر موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. خوزستان در روزهای گذشته شاهد بروز برخی اعتراضات به تنش‌های آبی است. امید است به فوریت برای حل‌وفصل مسائل استان از روش‌های سنجیده و عقلایی و کارشناسی‌شده استفاده کرد. خوزستان در صد سال گذشته هزینه‌های زیادی برای توسعه کشور پرداخته است، استمرار وضعیت جاری نه حق مردم این استان است نه به مصلحت کشور.
پیام‌ها و پیامدهای یک‌دستی حکومت
روزنامه همدلی یادداشتی به قلم علی توسلی حقوقدان منتشر کرد و نوشت: در سپهر سیاسی ایران، بعد از انتخابات مجلس و ریاست جمهوری، برخی از مسئولان مملکتی از ادبیات جدیدی، همچون «یک‌دست شدن حکومت» و «تشکیل دولت اسلامی» نام می‌برند و آن را نوعی پیروزی برای نظام جمهوری اسلامی می‌دانند. در این زمینه چند نکته قابل ذکر است: ۱-اگرمنظور از «یک‌دست شدن حکومت» نوعی تجمیع قوای سه گانه، تک‌صدایی، تک‌اندیشی، تمرکز قدرت درتصمیم‌سازی، نامحدودکردن قدرت نهاد تصمیم‌ساز، کم‌رنگ کردن مردم‌سالاری، دموکراسی و مشارکت عامه، در تعیین سرنوشت خود باشد؛ این نوع یک‌دستی در حکومت، یک نوع «تجمیع قوا» است که زاویه‌دار با قانون اساسی، و مقابل «اصل تفکیک قوا» است، زیرا ماهیت نظام ما را، آن‌چنانکه در منشور قانون اساسی معماری شده، «عنصر جمهوریت و همه صدایی» تشکیل می‌دهد(اصول ۳و ۵۷ قانون اساسی). ۲-دکترین حقوق اساسی دنیا، بعد از هزاران سال تجربه سیاست‌ورزی، کشورداری و گاه ناکامی در زمامداری ملل، «تئوری تفکیک و استقلال قوا» را، به بشریت عرضه کرده‌اند تا حقوق و آزادی‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه، صدمه نبیند و از تک‌صدایی در قدرت و تجمیع قوا، سوءاستفاده نشود. به بیان دیگر، مفهوم همه‌صدایی و تفکیک قوا درکشور، عبارت است از: «توزیع عادلانه قدرت، برای جلوگیری از خودکامگی، علیه ملت است.» ۳-برای اثبات این فرضیه، شنیدن وصیت چهار تئوریسین حقوق اساسی جهان، برای حکمرانی، مملو از حکمت است. الف) ارسطو در کتاب «سیاست» گفته است: «اختلاط قوا و یک‌دستی حکومت، موجب بی‌سامانی حکومت می‌شود». ب) جان لاک، در رساله «حکومت مدنی» گفت: «قدرت باید بین نهادهای مختلف با پایگاه‌های مردمی توزیع و تقسیم شود» پ) منتسکیو در کتاب «روح‌القوانین» با تاکید به «آزادی‌های سیاسی» و پرهیز از تک‌صدایی، بیان کرد: «اگر قوای مقننه، مجریه و قضائیه، با هم مخلوط وهم‌صدا شوند و دراختیار هیات زمامداران، قرار گیرد، دیگر چیزی به نام «آزادی» وجود ندارد.
رسانه‌های اصولگرا
مردم چه مطالباتی از دولت آیت الله رئیسی دارند؟
خبرگزاری فارس در گزارشی نوشت: یکی از مطالبات جدی از رئیسی دمیدن روحی جدید در ساختار مدیریتی کشور است تا هم رویکردهای کهنه و منسوخ مدیریتی و هم افراد قدیمی که دیگر توانی برای کار در این وضع فوق‌العاده کشور ندارند کنار روند و نیروهایی با ایده هایی نو و تازه نفس روی کار بیایند. جوان بودن و مومن و انقلابی بودن بر مبنای بیانیه گام دوم انقلاب، شاخصه‌هایی هست که در این مطالبه بر آن تاکید می‌شود. تلاش انقلابی آیت‌الله رئیسی برای رفع چالش‌های اقتصادی خواسته‌ایست که تقریبا همه از او و کارگزارانش انتظار دارند. نهاد خانواده به عنوان بنیادی ترین و اولیه‌ترین اجتماع در جوامع بشری است و این نهاد در فرهنگ ایرانی و اسلامی جایگاه بسیار ویژه‌تری نسبت به جوامع غربی دارد و شاید یکی از نقاط قوت جوامع اسلامی و مخصوصا ایرانی، پیوند عمیق افراد در قالب روابط خانوادگی است که تامین‌کننده نیازهای معنوی و مادی انسان هاست. از همین جهت است که از مدت ها پیش غرب درصدد این است که به انحاء مختلف این نهاد را مورد هجمه قرار دهد و تاحدودی نیز موفقیت داشته است.
عدالتخواهی برای رئیسی هزینه دارد
خبرگزاری مهر به گفت وگو با محمد سلیمانی نماینده مردم تهران در مجلس نهم منتشر کرد و نوشت: در ادبیات خیلی می‌توان در مورد عدالت سخن گفت اما پیاده سازی و تحقق آن سخت است. اگر به دنبال برقراری عدالت باشیم تا هر چیزی سر جای خود قرار گیرد باید میان عدالت و تساوی تفاوت قائل باشیم. برای مثال اگر کسی پس از سی سال تخصصی به دست آورده است نباید انتظار داشته باشیم حقوقش با فردی که در خانه خورده و خوابیده و هیچ فعالیتی نداشته، یکی باشد. مهم این است که پول تکاثر و ثروت جمع نشود و برای این کار و به عنوان مثال در ابتدا آقای رئیسی اعلام کند مدیرانش حق مدیریت بالایی نمی گیرند زیرا حق مدیریت تعریف مبهمی دارد و به همین بهانه به مدیریت به عنوان طعمه نگاه می شود. اگر واقعا کسی خادم باشد و بخواهد برای کشور کار کند، در مدیریت اجرایی برای اینکه با هم مسابقه ندهند و یکدیگر را طرد نکنند تا یک صندلی را بگیرند، خود را در چهار سال وقف می‌کند. موضوع دیگر برای تحقق عدالت این است که بحث مالیات بر دارایی و ثروت فرد به صورت شفاف اجرایی شود. این امر اگر نیازمند قانون است مجلس قانونش را تصویب کند و اگر نیازمند اجرا است، قوه مجریه به جد دنبال آن باشد. اگر قرار است عدالت تحقق پیدا کند حتما باید مالیات بر ثروت و عایدات تبیین شود. اطلاعات نیز نیازمند فناوری اطلاعات است لذا اگر دولت واقعا به دنبال اجرای عدالت باشد باید در حوزه تجارت، معاملات، ثروت، مالکیت‌ها، زمین، خرید و فروش‌ها و ... اطلاعات داشته باشد. در این زمینه تعلل می شود و زمانی که در مجلس بودم می دیدم متاسفانه خیلی ها پول خرج می کنند که این شبکه های اطلاعاتی راه نیافتد. عمده کسانی که مخالف شبکه گسترده اطلاعاتی جامع در کشور هستند شامل بانک ها، شبکه های خصوصی رانت خوار و ستادهایی که با بیل مکانیکی پول جمع می کنند، هستند.
دولت سیزدهم؛ فرا جناحی یا فراسهامی!
روزنامه خراسان یادداشتی به قلم سید جلال فیاضی منتشر کرد و نوشت: اقدامات رئیس جمهورهشتم برای تشکیل کابینه سیزدهم متفاوت از گذشته در جریان است. آقای رئیسی هنگام ثبت نام خود را کاندیدای مستقل نامید و پس از انتخابات نیز تمام ستادهای انتخاباتی خود را منحل اعلام کرد. سامانه یاران رئیسی برای مشارکت مردم و نخبگان در معرفی مدیران رونمایی شد و او با وزیران فعلی نشست مشترک برگزار کرد. رئیسی پای صحبت صاحب نظران و فعالان اقتصادی نشست و از وزیران و مسئولان اطلاعاتی و امنیتی کشور خواست از هم اکنون با شناسایی بسترها و عوامل فساد، راهکارهای مقابله با ساختارهای فسادزا را پیش از آغاز به کار دولت جدید ارائه دهند. این رفتارها نشان می دهد که شکل گیری دولت سیزدهم متفاوت خواهد بود و این موضوع می‌تواند امید به بهبودی اوضاع را افزون کند. شاید در فقدان فرایند حزبی در انتخابات ایران چاره‌ای جز این روش ها نباشد، چرا که معمولا در کشورهایی که با دموکراسی اداره می‌شوند، ورود احزاب بالغ و فراگیر در رقابت‌های انتخاباتی موجب می شود حزب پیروز رئیس جمهور برگزیده را در تشکیل کابینه یاری کند و البته مسئولیت قانونی موفقیت یا عدم موفقیت دولت را هم بپذیرد و پاسخ گو باشد، اما متاسفانه در ایران نظام حزبی در رقابت سیاسی وجود ندارد بنابراین شیوه‌های دیگری فرا روی رئیس جمهور منتخب قرار می گیرد. قبل از هر چیز اجازه بدهید این انتظار را بار دیگر یادآور شوم که امیدواریم در دولت آینده قوانین و مقررات تشکیل احزاب سیاسی بر اساس تجربیات جهانی و معیارهای ایرانی_ اسلامی مورد بازنگری قرار گیرد تا بسترمناسب برای ایجاد احزاب بالغ و فراگیر و شکل گیری رقابت های حزبی در دوره‌های بعدی فراهم شود.
دولت آینده، سیاست‌های نظام در قبال برجام را ادامه می‌دهد
روزنامه رسالت به گفت وگو با سید محمد مرندی تحلیلگر مسایل آمریکا پرداخت و نوشت: در پرونده برجام همه‌چیز شفاف و مشخص است. موضع‌گیری و اظهارات جمهوری اسلامی ایران این است که ما در وین از خود انعطاف نشان داده و به توافق دست‌یافته و امتیازاتی به‌طرف مقابل داده‌ایم، گرچه در درون کشور بر سر کیفیت برجام اختلاف وجود داشت. بنابراین، وقتی ایران تصمیم گرفت توافق برجام را بپذیرد کاملا به آن پایبند بود، اما آمریکایی‌ها نه‌تنها در زمان اوباما به این تعهد پایبند نبودند بلکه در زمان ترامپ نیز از برجام خارج شدند. در حال حاضر بایدن رئیس‌جمهور فعلی این کشور نیز همان سیاست‌های ترامپ را دنبال می‌کند. در مذاکرات کنونی پیرامون پرونده برجام نیز بنا بر احیای این توافق بود، اما اتفاقی که تاکنون رخ‌داده هرگز احیای برجام نبوده است. درواقع، دولت‌های اروپایی و آمریکایی‌ها خواسته‌های جدیدی را مطرح می‌کنند. آنها به دنبال این هستند از کشورمان امتیازات جدیدتر و بلندمدت‌تری دریافت کنند تا به برجام بازگردند. در چنین شرایطی باید گفت معنای آن دیگر بازگشت به برجام نیست، بلکه عملا توافق دیگری است. از سوی دیگر، بدیهی است با عدم اجرای تعهدات توسط طرف مقابل، نمی‌توان برجام را عملیاتی کرد. گرچه ایران صادقانه اعلام کرده اگر طرف مقابل به تمام تعهدات خود عمل کند، ما هم به تعهدات خودمان عمل می‌کنیم، اما بااین‌حال طرف‌های برجامی بیان می‌کنند تنها بخشی از توافقات صورت گرفته را اجرا خواهند کرد. البته علاوه بر این نیز به دنبال دستیابی به امتیازات جدیدتر هستند، بنابراین این خواسته‌های آنها با برجام فاصله بسیار زیادی دارد.
سرنوشت برجام در دولت آینده چه می‌شود؟
روزنامه صبح نو به گفت وگو با فؤاد ایزدی کارشناس مسایل بین‌الملل منتشر کرد و نوشت: بعد از جنگ تحمیلی اولویت سیاست خارجی در دولت‌های متعدد یعنی هاشمی، خاتمی و اواخر دولت آقای احمدی‌نژاد، حل مشکل با آمریکا و عادی‌سازی روابط با این کشور بود. با توجه به تجربیات ۳۰سال گذشته اگر اولویت دولت آقای رئیسی هم حل مشکل با آمریکا باشد، اشتباه بزرگی تکرار خواهد شد که امید داریم چنین نشود. وی با بیان اینکه مساله میان ایران و آمریکا حل‌شدنی نیست، افزود: تا زمانی که آمریکا آمریکاست و ایران جمهوری اسلامی است، این مشکلات و مسائل حل نخواهند شد و صرفا باید مدیریت کرد. ایزدی با اشاره به لزوم درس گرفتن دولت سیزدهم از اشتباهات دولت‌های یازدهم و دوازدهم در عرصه سیاست خارجی گفت: حل مساله و مشکل با آمریکا، نباید به اولویت اصلی سیاست خارجی دولت سیزدهم تبدیل شود. وقتی حل مساله با آمریکا در اولویت نباشد، در آن صورت سیاست خارجی در حوزه‌های دیگر ازجمله ارتباط با همسایگان و ارتباط با کشورهایی که می‌خواهند با ایران کار کنند، فعال‌تر می‌شود. ایزدی با اشاره به لزوم توجه دولت آینده به دیپلماسی عمومی تصریح کرد.