به گزارش روز یکشنبه ایرنا از معاونت فرهنگی دانشجویی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علی‌اکبر حق دوست معاون آموزشی وزارت بهداشت در نامه‌ای به دانشگاه‌های علوم پزشکی آیین نامه جدید فعالیت دانشجویان علوم پزشکی به دانشگاه‌های علوم پزشکی را ابلاغ کرد.
در این ابلاغیه آمده است: از زمان شروع پاندمی کووید ۱۹، علاوه بر اثرات و پیامدهای مربوط به سلامت مردم، در حوزه آموزش نیز بحران و تغییراتی ایجاد شد که مستلزم مداخله مناسب بوده و خواهد بود.
اگرچه در طول اپیدمی دستورالعمل‌های متعدد با توجه به شرایط برای ادامه آموزش با کیفیت قابل قبول به دانشگاه‌های علوم پزشکی ارسال شد، اما آموزش‌های بالینی و بیمار - محور در دوره‌های تخصصی بالینی، پزشکی عمومی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری، مامایی، رشته‌های پیراپزشکی و توانبخشی دستخوش تغییرات و تاثیرپذیری بیشتری شده و توجه به ترمیم نقصان‌های وارد بر آنها در طول این همه گیری حائز اهمیت بسیار است.
تدریس دروس نظری به صورت آموزش مجازی و ترجیحاً ترکیبی با آموزش حضوری
بر این اساس باتوجه به برنامه‌های اجرا شده و اجرای واکسیناسیون بخش عمده دانشجویان، به ویژه دستیاران تخصصی، کارآموزان و کارورزان، پرسنل درمانی و کارکنان مراکز و دانشکده‌های مرتبط، دستورالعمل استمرار آموزش در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی به شرح زیر است:
تدریس دروس نظری به صورت آموزش مجازی و ترجیحاً ترکیبی (مجازی و حضوری با رعایت فاصله گذاری و تعداد محدود و قابلیت اجرای پروتکل‌های بهداشتی) بوده و لازم است پایش و ارزیابی مستمر نحوه ارائه آنها توسط مراکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی دانشگاه‌ها صورت گیرد.
گروه‌های آموزشی می‌توانند با بررسی و ارزیابی محتواهای تهیه شده در سایر دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، این محتواها را برای آموزش به صورت مکمل به فراگیران توصیه و در آزمون‌های داخلی نیز به کار گیرند.
- در خصوص دروس عملی و آزمایشگاهی نیز برگزاری جلسات به صورت ترکیبی مجازی و حضوری (با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فاصله گذاری و تشکیل گروه‌های کوچک) برنامه‌ریزی شود.
دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی کشور می‌توانند از فرصت دو ماهه تابستان برای برنامه‌ریزی دروس عملی و آزمایشگاهی و آموزش در عرصه دروس عقب افتاده استفاده کنند.
ادامه آموزش بالینی دانشجویان در تمام رشته‌ها به صورت حضوری
ادامه آموزش بالینی دانشجویان در تمام رشته‌ها در صورت تکمیل بودن برنامه واکسیناسیون آنها با توجه به موارد زیر صورت گیرد:
در خصوص دستیاران (رشته‌های بالینی) و دانشجویان تحصیلات تکمیلی، طبق برنامه‌ریزی روتین نسبت به حضور آنها در مراکز بیمارستانی و دانشکده‌ها برنامه‌ریزی شود.
کارآموزی و کارورزی دانشجویان و دوره‌های آموزش در فیلد (عرصه) به صورت فعال برنامه‌ریزی و برگزار شود.
تقسیم بندی گروه‌های فراگیران و افزایش تعداد راندها (در صورت امکان)، برنامه‌های آموزش در عرصه و درمانگاه‌های آموزشی، با تسهیم مناسب نسبت فراگیران به فضا صورت گیرد.
جداسازی گروه‌های فراگیران در برنامه‌های آموزش بالینی (یا آموزش در عرصه) به منظور افزایش هدفمندی آموزش بالینی و بیمار- محور در کنار کاهش تراکم جمعیت فراگیر.
برگزاری کشیک‌های آموزشی جبرانی چهار تا ۶ ساعته مبتنی بر بخش و کلینیک ویژه با گروه‌های کوچک و تسهیم شده فراگیران (برای دانشجویان پزشکی عمومی)
میزان مواجهه دانشجویان دوره‌های بالینی (و کارآموزی یا کارورزی در عرصه سایر رشته‌ها) با بیماران انتخابی غیر کووید، چه در بخش سرپایی و چه در بخش بستری با رعایت پروتکل‌های ایمنی به حداکثر رسانده شود.
آموزش بالینی اعم از گزارش صبحگاهی و ژورنال کلاب و جلسات علمی ترجیحاً و متناسب با امکانات گروه‌های آموزشی و بیمارستان‌ها بر اساس ترکیبی از برنامه‌های حضوری و غیرحضوری (مجازی) برگزار شود.
استفاده از روش‌های نوآورانه اعم از برگزاری هم زمان جلسات آموزشی در سالن‌های موازی برای دسته‌های مختلف فراگیران یا آموزش‌های مبتنی بر گزارش مورد (case report) غیرهم زمان یا سایر روش‌های رایج در دنیای آموزش علوم پزشکی توصیه می‌شود. در تمام رشته‌ها، برای برگزاری دوره‌های آموزش تمرینی و مدل (نظیر skill lab یا کارگاه‌های مهارتی) نیز از همین روش‌ها می‌توان سود برد.
گروه‌های آموزشی بالینی (یا درگیر در آموزش در عرصه) با همکاری دانشکده‌های ذیربط باید روی تنوع بخشی به فضاها و دوره‌های آموزش بالینی و در عرصه با هدف دو منظوره کاهش تراکم حضور در بیمارستان‌ها یا فیلدهای آموزشی در کنار افزایش کیفیت بالینی، کار کرده و آنها را برای ارتقای کیفی آموزش به کار گیرند.
این روش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
* عقد تفاهم نامه / قرارداد با مطب‌ها و درمانگاه‌ها و موسسات پزشکی - درمانی - دارویی خصوصی یا سایر ارگان‌ها برای استفاده از محیط‌ها و امکانات آنها به عنوان یک محیط آموزش سرپایی / بستری مکمل.
* امکان بکارگیری و مشارکت پزشکان عمومی آموزش دیده و متخصصان پزشک خانواده در مراکز جامع خدمات سلامت برای آموزش‌های در عرصه (برای دانشجویان پزشکی عمومی).
* تنوع بخشی به پایان نامه‌های آموزشی بر اساس بخشنامه‌های ابلاغی در کنار امکان نوآوری‌های گروه‌های آموزشی.
ارزشیابی فراگیران
شیوه ترجیحی برگزاری آزمون‌های دوره بالینی کارآموزی کارورزی در عرصه آزمون مبتنی بر حضور فیزیکی (کتبی یا آزمون‌های مبتنی بر مرکز مهارت‌های بالینی) مبتنی بر رعایت اصول ایمنی و پروتکل‌های بهداشتی است.
شیوه ترجیحی برگزاری آزمون‌های دروس تئوری، آزمون‌های حضوری الکترونیک مبتنی بر سالن‌های استاندارد آزمون است. در غیر این صورت برگزاری کتبی آزمون‌ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی توصیه می‌شود.
در مواردی که نتوان شرایط رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی را فراهم کرد از آزمون الکترونیک از راه دور، با رعایت تمام ملاحظات صحت آزمون بر اساس دستورالعمل‌های ابلاغی برگزاری آزمون‌ها استفاده شود. استفاده از این روش آزمون به دلیل پیچیدگی اطمینان از عدالت و سلامت در برگزاری آزمون باید در اولویت آخر باشد.
اساتید می‌توانند از روش‌های ارزشیابی مستمر و روش‌های متنوع جدید و غیر وابسته به آزمون‌های کشوری و دانشگاهی برای سنجش تکوینی و مستمر صلاحیت دانشجو که مبتنی بر توان و مهارت‌های بالینی و حرفه‌ای او است استفاده کنند. نتایج مجموع این ارزشیابی‌ها می‌تواند در صورت نیاز به صورت مستقل یا به عنوان مکمل در کنار سایر ارزشیابی‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
اتمام واکسیناسیون دانشجویان، پرسنل و کارکنان آموزشی دانشگاه‌های علوم پزشکی
دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی که برنامه واکسیناسیون دانشجویان، پرسنل و کارکنان آموزشی آنها کامل نشده است لازم است برنامه‌ریزی لازم را در این خصوص انجام و عملیاتی کنند، به گونه‌ای که در خصوص تمام رشته‌ها امکان برگزاری برنامه‌های گفته شده از ابتدای سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ میسر باشد.
دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها می‌توانند کماکان در صورت ضرورت از اساتید و دستیاران و کارورزان گروه‌های آموزشی غیر درگیر در بخش‌ها و درمانگاه‌های کرونا یا فعالیت‌های مرتبط با بیماران کرونا با تولیت گروه‌های آموزشی درگیر در مدیریت بیماری کرونا استفاده کنند.
دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی در موافقت با درخواست مرخصی تحصیلی دانشجویان مساعدت لازم را انجام دهند. در صورت استفاده دانشجو از مرخصی در سنوات آموزشی محاسبه خواهد شد.
روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی هماهنگی لازم برای اجرای بخشنامه حاضر و برنامه‌ریزی برای بازگرداندن وضعیت آموزشی دانشگاه‌ها به حالت عادی را در دستور کار قرار دهند. در این خصوص هماهنگی معاونت دانشجویی و فرهنگی و معاونت بهداشتی در دانشگاه‌های علوم پزشکی دارای اهمیت است.
تمام بخشنامه‌های قبلی صادره در خصوص مسائل آموزشی در دوران همه گیری کرونا از تاریخ ابلاغ این آئین نامه (۲۷ تیرماه ۱۴۰۰) کان لم یکن است.