یکی از مهم ترین چالش‌های پیش‌ِ روی دولت سیزدهم وضعیت معیشت مردم است، که دلیل عمده آن تحریم های ظالمانه آمریکا است در واقع تحریم‌ها در ۴۰ سال گذشته روند ورود سرمایه به اقتصاد ایران و روند ارتباط ایران با شرکت‌های بین‌المللی را با مشکل مواجه ساخته که دولت سیزدهم باید برای این مشکل چاره‌اندیشی کند. بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که رسانه‌های داخلی به بررسی جنبه های مختلف برنامه دولت سیزدهم پرداخته اند.
رسانه‌های اعتدالی
یکدستی و کارآمدی مؤلفه‌های مهم چینش کابینه است
روزنامه ایران به گفت وگو با غلامرضا مصباحی مقدم پرداخت و نوشت: فوری‌ترین مخاطره پیش روی دولت پرداخت حقوق کارکنان است؛ خصوصاً با افزایش حقوقی که دولت فعلی نسبت به حقوق بازنشستگان در راستای اجرای مصوبه همسان‌سازی حقوق بازنشستگان و شاغلان انجام داده است. این در حالی است که ممکن بود این کار ظرف ۱۰ سال گذشته بتدریج اعمال شود، اما درست در سال پایانی دولت انجام شده و هنوز هم بخشی اجرا شده و بخشی اجرا نشده است.
این کار یک بار سنگین مالی در مقابل دولت جدید می‌گذارد که اگر بنا باشد احکام صادر شده را اجرایی کند با مسأله کمبود منابع روبه‌رو است. راه حل فوری و روشن هم ندارد. مگر اینکه دولت جدید مسأله را با مردم در میان بگذارد از کسانی که این احکام به نفع آنها صادر شده تقاضا کند قدری صبر کنند، تا دولت بتواند سوار کار شود و این بدهی را بپردازد؛ یا اینکه برخلاف اقدام دولت فعلی که از بانک مرکزی استقراض کرد دولت آینده این استقراض را از خود مردم انجام دهد تا در حد امکان از کاهش ارزش پول ملی جلوگیری کند. به دنبال این، مسأله خطیر دیگری که پیش روی دولت آینده قرار دارد، مسأله اصلاح بودجه است. اگر دولت آقای رئیسی بتواند در بودجه سال جاری برای شش ماهه دوم تغییری بدهد به نحوی که از هزینه‌ها بکاهد و درآمدهایش را افزایش دهد، ای بسا بتواند با این تدبیر مشکلات فوری را که در برابر دارد، کاهش دهد ...
توقف مذاکرات تا تشکیل کابینه رئیسی
روزنامه همشهری به بازتاب سخنان سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه کشورمان پرداخت و نوشت: احیای برجام به دلیل رویکرد آمریکا با تاخیر روبه‌رو شد و به انتخابات خورد، حالا باید منتظر باشیم دولت جدید مستقر شود. البته سیاست‌های کلی نظام تغییر نمی‌کند و دولت مجری دستورات نظام است. طبیعی است این گفت‌وگوها در مسیر عادی ادامه یابد. مهم این است که منافع مردم و تصمیمات عالیه نظام اجرا شود. لحظه‌ای که دولت آمریکا به تعهدات خود در ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام برگردد و ایران راستی‌آزمایی کند، به تعهداتش برمی‌گردد. باید صبر کنیم دولت جدید مستقر شود.
رسانه‌های اصلاح طلب
راه پرسنگلاخ دولت سیزدهم
روزنامه آرمان ملی یادداشتی به قلم حسین راغفر اقتصاددان منتشر کرد و نوشت: افزایش نقدینگی بر اقتصاد و تورم تجربه نشده در کشور طی ماه‌های آینده هشداری از سوی برخی فعالان اقتصادی است. نقدینگی‌ای که مولفه‌های مختلفی دارد و باید دید در کجا متورم شده؟ بیشترین میزان نقدینگی توسط خود بانک‌های خصوصی و بنیادها و توسط خود همین بازارسهامی که درست کرده بودند و درآمدهای بادآورده‌ای که پیامدش بود، ایجاد شد و مهمتر از همه افزایش قیمت ارز بود که موجب افزایش نقدینگی طی دو سال گذشته شد. درحقیقت تمام سیاست‌هایی که بخش‌های خصوصی و دولت اتخاذ کردند، امروز این مشکلات را برای کشور به‌وجود آورده و طبیعتا سبب خواهد شد باتوجه به اینکه نقدینگی در کشور ما هم به سمت تولید حرکت نمی‌کند و وارد خرید و فروش کاغذ به اسم سهام و سفته‌بازی و سوداگری می‌شود، تورم را به جد افزایش دهد. کاری که به‌نظر می‌رسد دولت‌سیزدهم باید انجام دهد برای اینکه بتواند وضعیت را تا حدود زیادی کنترل کند، این است که در ابتدای کار اصلاح بودجه سال ۱۴۰۰ و کاستن از مخارج دولت را در دستور کار قرار دهد. دوم، کاهش شدید قیمت ارز و سوم، کنترل بانک‌ها و به‌خصوص بانک‌های بخش خصوصی است برای اینکه از خلق پول توسط این بانک‌ها ممانعت به‌عمل آورد و یکی از اقداماتی که قطعا دولت باید انجام دهد، همانا ادغام بسیاری از بانک‌های خصوصی است. بانک‌هایی که خودشان اغلب ورشکسته هستند و از طریق نرخ‌های بهره بسیار بالا به سپرده‌گذاران و همین‌طور فعالیت در بازارهای سفته‌بازی و سوداگری به وضعیت موجود دامن می‌زنند. بنابراین دولت از جمله اقداماتی که می‌کند باید برخورد خیلی قاطع با متخلفان در این حوزه باشد. امری که مستلزم اختیاراتی است که دولت آینده به دلیل وجود شرایط اضطراری دراقتصاد کشور و برای مواجهه با آن باید داشته باشد ولی متاسفانه در شرایط کنونی فاقد چنین اختیاری است.
اولین دردسرهای رئیسی
روزنامه همدلی در گزارشی نوشت: به زودی رئیس جمهوری جدید در ایران کلید پاستور را از حسن روحانی بعد از هشت سال تحویل می‌گیرد. زمانی که روحانی وارد پاستور شد نارضایتی‌های اجتماعی به زعم بسیاری رو به افزایش بود اما آن زمان مانند امروز بی‌برقی و بی‌آبی هنوز به مرحله بحرانی نرسیده بود. در آن هنگام برخی از روزنامه‌ها کاریکاتورهایی منتشر کردند که نشان می‌داد روحانی و جهانگیری وارد سالن مهمانی شده‌اند که پر از به‌هم‌ریختگی است و حالا باید همه جا را سامان بدهند. حالا هشت سال گذشته و رئیس جمهوری جدید به میدان می‌آید ولی بعد از افت و خیزهای مختلف دوباره اعتراضات مردمی شهرهای مختلف را فرا گرفته است. البته این برای اولین بار نیست که طی سال‌های گذشته کشور شاهد اعتراضات گسترده می‌شود. تورم افسارگسیخته، شیوع ویروس کرونا و تعطیلی بسیاری از کسب و کارها این روزها به‌شدت به اقتصاد کشور فشار می‌آورد؛ اقتصادی که قبلا کمر آن را تحریم‌های آمریکایی شکسته بود. بی‌برقی و بحران آب و خشکسالی هم این روزها به همه مشکلات کشور اضافه شده و مردم معترض را در استان‌های مختلف عصبانی کرده است. اما به نظر می‌رسد که مقامات ارشد کشور نظر واحدی درباره ریشه مشکلات کشور ندارند.
دیروز حسن روحانی در پیامی به جشنواره فارابی رسما به این موضوع اشاره کرد و گفت: «امروز آن‌چه که بیش از هر چیز از انگیزه و توان مدیریت کشور می‌کاهد، عدم اجماع بر سر برخی مسائل بنیادی کشور و هم‌افزایی در پیگیری مصالح و منافع ملی بویژه در مناسبات بین‌المللی است. با این نگاه، به رسمیت شناخته شدن مرجعیت دانشگاه در مسایل کلان کشور، یک نیاز ملی بوده و همگان را به پیروی از آن فرا می‌خوانیم و یقین داریم در چنین فضایی، گذر از برخی معضلات کشور تسهیل و بسیارکم هزینه خواهد شد.»روحانی معتقد است ایران باید در مسیر افزایش سطح مناسبات بین‌المللی خود به‌ویژه با غرب قدم بردارد، اما رئیس جمهوری جدید و حامیان او سخت مخالف این نظر هستند.
تعلیق مذاکرات در مورد برجام
روزنامه شرق یادداشتی به قلم کوروش احمدی دیپلمات بازنشسته منتشر کرد و نوشت: توییت آقای عراقچی به حدس و گمان‌ها پایان داد و روشن کرد که دور هفتم مذاکرات وین تا قبل از شروع به کار رئیس‌جمهور جدید انجام نخواهد شد. به این ترتیب، ازسرگیری مذاکرات عملا به بعد از رأی اعتماد مجلس به اعضای دولت جدید و تعیین ترکیب جدید شورای امنیت ملی، یعنی اوایل یا اواسط شهریور، موکول شده است. در شرایطی که تصمیمات در مورد اموری همچون برجام معمولا به‌طور فراجناحی و فراتر از دولت گرفته می‌شود و یک «کمیته تطبیق» نیز قبلا با هدف تطبیق توافقات وین با مواضع نظام با شرکت پنج چهره اصولگرا، ازجمله دو نماینده آقای رئیسی و دو نماینده دولت روحانی تشکیل شده است، معلوم نیست به‌رغم شرایط اقتصادی موجود چه مصلحتی تأخیر در نهایی‌کردن برجام را ایجاب کرده است. اظهارات مقامات ارشد اصولگرا تا پیش از این و نیز عملکرد آنها در گذشته حاکی از اکراه و بی‌میلی آنها به مذاکره با آمریکا در مورد برجام بوده است. در شش سالی که آقای دکتر جلیلی دبیر شورای امنیت ملی بود و هم‌زمان مذاکرات هسته‌ای با ۱+۵ تحت مدیریت ایشان انجام می‌شد، به کلیات بسنده می‌شد. از اظهارات آقای دکتر ولایتی در مناظره انتخاباتی سال ۹۲ مبنی‌بر اینکه «دیپلماسی این نیست که انسان برود در برابر کشورهای دیگر خطابه بخواند و مطلبی را بیان کند ... بلکه دیپلماسی یک معامله و تعامل است»، چنین برداشت شد که بنای آقای جلیلی در آن مذاکرات و به‌طورکلی سیاست عمومی کشور که ایشان مأمور اجرای آن بود، بر «معامله و تعامل» نبود.
شواری‌های حل مشکل تورم در دولت سیزدهم
روزنامه ابتکار در گفت وگو با مرتضی عزتی، کارشناس اقتصادی به عوامل موثر در افزایش تورم پرداخت و نوشت: مسئله مهم در افزایش تورم بالا رفتن حجم نقدینگی است. بنابراین تولید عامل حقیقی اقتصاد و نقدینگی عامل پولی اقتصاد است که در افزایش تورم تاثیر اساسی دارد. نقدینگی به خصوص در شرایطی که رشد اقتصادی کم بوده و واردات به خوبی انجام نمی‌شود تاثیر زیادی در تورم خواهد داشت. عزتی مناسب نبودن روابط بین‌المللی را عامل موثر دیگری دیگری در افزایش تورم دانست و در این راستا گفت: به غیر از مسائل گفته شده چگونگی روابط بین‌المللی نیز در میزان تورم اثرگذار است. اگر روابط به گونه‌ای باشد که در شرایط کمبود و فشار تقاضا بتوانیم روابط بین‌المللی مناسبی داشته باشیم و واردات به درستی انجام شود در آن شرایط می‌توان امیدوار بود که تورم به سرعت کنترل شود. همانطور که اشاره کردم ما در اقتصاد سه عامل تورم‌زا داریم که به یکدیگر کمک می‌کنند و اگر دولت سیزدهم بخواهد تورم را مهار کند باید سیاست‌هایی را برای رشد اقتصادی سریع در دستور کار قرار دهد. البته باید اشاره کرد که عوامل دیگری در این موضوع دخیل هستند و ممکن است دولت به تنهایی نتواند چنین سیاست‌هایی را اجرا کند اما به هرحال باید به سمت رشد اقتصادی برود. پس از آن دولت سیزدهم باید به دنبال کنترل حجم نقدینگی باشد و بعد از این دو اقدام دولت باید به دنبال راهی برای ایجاد ثبات در سیاست خارجی باشد به ویژه ثباتی که سبب گسترش روابط اقتصادی ایران با کشورهای دیگر باشد.
رسانه‌های اصولگرا
اعلام آمادگی نهضت استادی بسیج برای کمک به دولت سیزدهم
خبرگزاری فارس در گزارشی نوشت: نهضت استادی بسیج طی نامه ای به رئیس جمهور منتخب هر گونه کمک علمی، فکری، مشورتی و تخصصی به دولت مردمی و انقلابی را وظیفه شرعی و قانونی خویش دانست و جهت همکاری با دولت سیزدهم برای حل مشکلات اعلام آمادگی کرد. نهضت استادی بسیج با پشتوانه بیش از ۵۰ هزار عضو هیات علمی و مدرس، هزار و اندی کانون دانشگاهی در سراسر کشور، شصت و یک اندیشکده و گروه های حل المسائلی، شبکه ملی و استانی قدرت نرم، گروه های رصد و پایش، بانک نخبگانی سرمایه انسانی و... هر گونه کمک علمی، فکری، مشورتی و تخصصی به دولت مردمی و انقلابی را وظیفه شرعی و قانونی خویش دانسته و جهت همکاری با دولت سیزدهم در زمینه های؛ شناسایی نقاط آسیب پذیر کشور توسط گروه های حل المسائلی و اندیشکده های سراسر کشور، گفتمان سازی جهت ایجاد بستر مناسب برای برنامه های دولت جنابعالی از طریق شبکه قدرت نرم، نظارت دواطلبانه بر حکمرانی اجرایی در تمام رده ها و اقدامات دستگاه های اجرایی، بررسی مشکلات و استخراج راه حل های کاربردی بنابه پیشنهاد مجموعه های دولتی در سراسر کشور، احصاء مطالبات مردمی و انعکاس آنها به دولت، کمک علمی، تخصصی، مشاوره ای و فکری به دولت در موضوعات مختلف من جمله شناسایی، پیشنهاد و ارزیابی کارگزاران و دولتمردان و... اعلام آمادگی می نماید.
مسئولان دولت سیزدهم گام‌های بیشتری در حوزه کشاورزی بردارند
خبرگزاری مهر به بازتاب سخنان حسن روحانی رییس جمهوری پرداخت و نوشت: امیدوارم در کار کشاورزی، همه مسئولان گام های بیشتری در دولت بعدی برداردند. در این دولت کارنامه قابل قبولی وجود دارد که امروز به مردم ارائه می‌شود. آمار و ارقامی که وزیر جهادکشاورزی اعلام کرد نشان می‌دهد که کشاورزان، مهندسین و همه تلاشگران در مجموع کار عظیم و بزرگی را به انجام رساندند که محصول آن را مردم در زندگی و در خودکفایی‌ها مشاهده می‌کنند. محصولات ما در برنج، شکر، روغن، گندم و آبزیان قابل ملاحظه است و می‌توانیم میزان این محصولات را با ۸ سال قبل مقایسه کنیم و این نشانه تلاش عزیزان برای امنیت غذایی است. صنایع تبدیلی و غذایی برای ما مهم است. وقتی به زنجیره های تولید مواد و محصولات کشاورزی تا مصرف نگاه می‌کنیم، زنجیره هایی برای حمل و نقل و نگهداری محصولات وجود دارد. حرکت خوبی در این زمینه و همچنین بسته بندی محصولات انجام شده است. البته یک گلایه‌ای در این زمینه وجود دارد. مصرف کنندگان نسبت به رقمی که بسته بندی به قیمت ماده غذایی اضافه می‌کند گله‌مندند. همه بسته بندی ها یک مقدار گران تمام می‌شود. ما اگر بتوانیم بسته بندی‌ها را باید بگونه‌ای سامان دهیم تا با یک قیمت ارزانتری بسته بندی های مواد غذایی در اختیار مردم قرار بگیرد، این کار بسیار ارزشمند است.
وین منتظر تغییرات پاستور
روزنامه رسالت در گزارشی نوشت: آمریکا همچون همیشه توپ را در زمین ایران انداخت و «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری اعلام کرد که این کشور آماده بازگشت به دور هفتم مذاکرات وین است و ضرب‌الاجلی برای بازگشت به این دور مذاکرات تعیین نمی‌کند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شد، تنها تهران می‌تواند بگوید که این مذاکرات چه زمانی از سر گرفته خواهند شد و افزود: «در خصوص این گفت‌وگوها ضرب‌الاجلی تعیین نمی‌کنیم، اما باگذشت زمان، پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، روی دیدگاهمان درباره بازگشت به برجام، اثر خواهد گذاشت.»پرایس همچنین گفت که واشنگتن در حال انجام مذاکرات غیرمستقیم، اما فعالی با ایران در خصوص مبادله زندانیان است و این مذاکرات جدا از مذاکرات درباره احیای برجام بوده و آمریکا به دنبال آزادی شهروندان خود در ایران در سریع‌ترین زمان ممکن است. «سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیئت ایرانی در مذاکرات احیای برجام در وین امشب (شنبه) در یک‌رشته توییت نوشت: ما در دوران انتقالی به سر می‌بریم و یک انتقال دموکراتیک قدرت در تهران در حال انجام است.